Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Fedraheime
Eit Blad ant det norslte jollnt
W—LAæ ;
Kjem ut kvarOnsdag og Laurdag.
Pris fyr Fjordungaaret: i
Kr. 1,10 (= 33 ß) med s
Porto og alt. Betaling ’
fyreaat· i
Onsdag den 14de August.
Lysingar kostar 10 Øre
(3 sz) Petitlina, og daa
etter Maatett fyr større
Bokftavar.
1878.
Den ,,norske St)nodc."
(Amerikabrev til Fedraheimen.)
Decorah sisst i Juni 1878.
Den norske Synoden er no den største og
mannsterkaste av dei 4 norske Avdeilder av den
Lutherske Kyrkja her i Landet. J Aar er denne
Synoden 25 Aar gamall; detta Aaret er difyr
»Jubel-Aar«, og nett no fyre Kvitsunhelgi(Pints-)
vart det haldet ,,Jubel-(«Zynode« og ,,Jul)elfes«
paa den Staden (Koshkonong) i Wiseonsin, der
Synoden 25 Aar sidan vart skipad.
Synoden hev senget upp ein gild Hogskule
elder Latinskule i Decorah (Jowa) syr slike, som
vil verta Prestar; dessutan hev han i Madison
(Wisconsin) kaupt seg gilde Bygningar til Preste-
skule. Skulebygningen iDecorah kostad ikr..,120»,000
Dollars,· og YJtadisomBygningarne ei 20,000 Dol-
lars, trur eg, og so gjeng det no myket til aa
halda Skularne uppe· Paa denne Maaten kom
— ·Synoden i stor Skuld; ifjor var det ei 50—60,000
Dollars. Men so sette dei seg fyre aa roytia seg
det hardaste dei kunde og betala denne Skuldi i
Aar, i ,,Jubelaaret««, og det ser mest ut til dei
greider det. Myket er indsendt alt, og meir er
teiknat.
Fyr eit Par Aar sidan var det sohid at dei,
soni hadde gjenget gjenom Skulen i Deeorah, vart
sende til St. Louis fyr aa verta full-loerde til Pre-
star. J St. LouiZ hev den tyske Missouri-Syno-
den ein stor og god Presteskule. Serleg hev dei
ein Leerar der, som gjeng framum dei fleste no-li-
vande theologiske Lærarar, ikkje berre her, men i
heile Heimen; han heiter Walther og vart no nyst
haegrat til Doktor i Theologi. Paa denne tyske
Presteskulen gjekk dei norske (og tyske) Studentar i
3 Aar. Skulen hadde tvo Avdeilder, ei ,,theoretis «
og ei ,,praktis.« Til den theoretiske gjekk dei,
som hadde gjort eit heiltLatinskule-Renne (oursus)
og leset Hebraisk, Græsk og Latin; til den »prakti-
ske« gjekk dei, som berre hadde gjenget eit Par
Aar paa Latinskule, so dei kunde eit Grand Latin,
men ikkje det Slag Græsk elder«Hebraisk. Dei,
som gjeng denne Vegen, er daa helst eldre Menn,
som hev Hug og Dug til Preste-Yrket, men ikkje
Tid til aa taka heile Skulen· Soknerne auka so
sort, og det kjemxkso faae Prestemne heimanifraa,
at dei lyt sleppa Sume sram denne stuttare og
snoggare Vegen. — Men syr 2—3 Aar sidan slutte
Tyskararne den »praktiske« Avdeildi sraa St. Louis,
og daa den norske Shnoden nett daa hadde kaupt
dei nemnde Hus i Madison, so vart den norske
Deild slutt dit. Paa det sidste Synodemotet vart
det og avgjort, at den norske ,,theoretiske« Skulen
skulde slytjast til Madison no Hausten kjem, so dei
der kunde faa ein heil norsk Presteskule. J Grun-’
nen hev dei Norskeikkje havt nokon eigentheoretisk
Skule i St. Louis; for stundom hev dei havt ein
norsk Prosessor der og stundom ingen; so det vil
vera rettast aa segja, at den theoretiske Presteskulen,
me no scer i Madison, er ei ny Tilskiping.
Skulen i Decorah hev 8 Lærarar og ikring
200 Læresveinar. Den praktiske PresteskuleniYJt a-
dison hev havt tvo Lærarar og framimot eit
Tjug Studentar. Den eine Laemren er ein Tyskar
og heiter Schmidt; han er ein framisraa dugleg
Mann og kann ,,Norsk« (Dansk) likso godt som
nokon heimesodd Prest. Men det er ikkje aa und-
rast paa, at han er meirstysk enn norsk i sitt Helg-
lynde. Det syntest best i Vetr paa sein Prestekon-
ferents elder Samstemna, sein øystre Avdeildi ao·
den norske Synoden hadde i Milwaukee· Daa kom
det uop, at Tyskaren Schmidt og Nordmannen
Asperheim ikkje kunde draga i Rad som Lærarar paa
same Høgskulen, og at dei i lenger Tid hadde dreget
kvar si Leid, Schmidt tysk-leides og Asperheim
norsk-leides. Asperheim er helder ung, men ser
ut til aa vera ein mykje dugleg og sjølvstød Mann;
han synest og hava eit varmt Hjarta fyr alt som
er iiorskt og solkelegt· No skynar han, at det ligg
stort Lag paa, kvar og korleides ein Prest vertupp-
lært; Theologien lyt og vera national; uin Mord-
menn og Tyskarar hev same Trui, vil likevcel ikkje
den same Upplcering elder Upploeringsmaate hova
·aat dei baade. Schmidt kann vcel ikkjeso lett sjaa,
at Nordmennerne er mindre vael tente med den
tyske Visi enn med den dei sjolve hev elder kunde
trivla seg fram til, for store Nationar trur gjerna,
at Smaafolki i allting maa hava det som deisjejlve,
av di det er dei Store, som jamt gjenginaaddeti·
Paa detta Prestematet i Milwaukee hadde deiuppe
det Spursmaalet, som no er avgjort, um aa saa
upp ein heil norsk Presteskule, og Sume tymtad
paa, at det vilde vera betre, um Synodeti hadde
meir Samkvaeme med Allskulen i Kristiania· So
sagde andre, at denne Skulen var vael slakk iTru-
domsvegen, so Ein ikkje so vcel kunde lita paa dei
Presteemni, den sende ut. Men so meinte Asper-
heim,—at det var no ikkje alt fo fullkomet hjaa dei
tyske (Missouri-Synoden) helder. Daa vart Schmidt
varm i Hetta og tok til aa leggja ut fyr Prestarne
um, kor rangt og saarlegt eit Trudomssyn Asper-
heim hadde, so dei vart reint forscelte shr Asper-
heim og kravde paa, at han skulde taka i seg att
det han hadde skuldat Missouri-Synoden syre. Detta
tyktest han ikkje vera god-til, men sette ihop nokre
stutte Setningar (Satser), som skulde innehalda i
seg dei Kjæremaal, han haddeaa bera sram mot
Missouri-Synoden. Desse Setningar ligg alle paa
Trudoms-Sida; men dei er helder uklaare, og det
er greidt aa sjaa, baade av desse Setningarne og
av det som vart talat og sidan skrivet um denne
Sak, at det er den nationale Sida det gjeld um,
og at han i ijilve Trui ikkje hadde nokot aa saka
dei syre. Men denne nationale Tanken, som dei
i Romtdi stridde um, er ikkje so lett aa leggja ned
i sovorne »Setningar.« Daa Asperheim soleids
stod helder hardare paa sitt, sagde Schmidt, at han
ikkje vilde vera Prosessor ein Dag lenger, sdsrasmt
Asperheim ikkje slutad aa vera Lærar· Daa
Asperheitti saag, at det var so voret, sende han med
det same sin Soknad um aa verta fri fyr Profes-
sorembcettet, og den Soknaden tok deiimot. Etter-
paa freistad dei nok aa saa rettat paa honom, so
han kunde verta verande Professor, fyrst 3« Prestar
ao Konserensen ogsidan Kyrkjeraadet. Men- det
bar ingen Stad av; dei sann honom ,,imindsto
hardla uklaar i mange av dei fremste Trudoms-
saker.« (Meir.)
Eit og ammt mn Kristcndomsstriden daar.
(Gs-)
’v·
Det er Sannitig, som Kyrkja vinn, til Ut-
jamning av alle dei store Tap, ho kjem til aa lida
i andre Maatar. Dei, som ikkje trur, at Kristen-
domen er av Gud, meiner, at daa lyt han falla;
slike Meiningar ser me stundom i Morgenbladet,
naar gamle Statsprestar skal forsvara Statskyrkja
og dei gode Prestekall. Dersom desse Folk hadde
Rett, so maatte Ein segja, at Kristendomen burde
døy. Er han ikkje av Gud, so maa han falla,
naar han hev gjort sitt Verk i Verdi. Men dei,
som trur paa KristiOrd, vil vita, at Helvites Portar
aldri skal faa Magt med hans Kyrkja· Og daa
vil det visstvisa seg, at kor mykje ho enn kann
tapa ved aa skiljast fraa Staten, so vil ho endaa
vinna, ja vinna stort, berre ho vinn den eine Tingen
Sanning-
Og alle vil vinna. Sanning er det fyrste
Krav til Maanen. »Kald elder varm,« ,,med
eld er mot,« klaart, ærlegt Standpunkt i Liv og i
Tanke, det Kravet hev Kristendomen sjalv sett upp
so sterkt, at Ein maa vita, at det hev nokotpaa seg.
Det er- burt i alle Veggjer motskapt og tanke-
vildrande, at Kristendomen, slik som no, skal gjelda
og ganga fyr det »Naturlege,« det som kvar og
ein »naturlegvis« er, liksom kvar og ein »natur-
legvis« hev Nasen millom Augo. Me treng til aa
lesa Soren Kierkegaard um den Ting. Soren
Kierkegaards. Tankar er enno ikkje komne upp;
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
