Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
310
Professorariie er kjende endaai Europa. «Præsi-
denten« fyr Universitetet er John Bascom.
Det eig 5 store Bygningar, Præsidcnthus,
Gymnasium og eit Par mindre Hus, som høyrer
til Landbruks-Avdeildi. Dessutan er under Bygg-
jing eit astronomisk Observatorium (Stjernekikarhus),
som er ei Gaava av fyrr-verande Governor Wash-
burn, og so ein Forfamlingssal og ein Boksal.
Boksamlingi er no paa 10,000 Vand, deri
medreknat det norske ,,Mimers Bibliotek« paa 1000
Vand. Studentarne hev dessutan Rett til aa
laana i andre Boksamlingar i Byen, so dei i alt
hev 100,000 Vand aa velja i. Av vitenskaplege
Samlingar hev Skulen fleire·
Fyr Kvinnur er ein serskilt Bygning med An-
dagts- og Skule-Rom, Rom fyr Lærarinnur og 80
Studerande, m. m. «
Fyr· aa koma inn som Student ved Univer-
sitetet maa Ein kunna lesa og skriva, kjenna engelsk
Maallæra, aalmenn og »fysisk« Landkunna (Geografi)
og Soga aat dei sambundne Rike. Alt detta
kann Ein læra paa ein god Conunou—(Aalmann-)
Skule. Undervisningi er fri-
Universitetet eig eit Legat (Gaava) paa 5000
Dollars, gjevet av Hr. J. A. Johnson; Renta av
desse Pengarne skal koma trengjande skandinaviske
Studentar til Godes-
Av norske Studentar er der no 30. Der er
ogso mange av dei amerikanske, som studerar Norsk og
Jslandsk. Holberg, Tegmsr, Bjornson o. fl. vert
lesne; dei fleste av Gutarne hev Samhug med den
norske Maalreisning, og Kr. Janson er mykjelesen
av dei norske Studentarne So hev dei eit norskt
Song-Lag, der dei syng norske og skandinaviske
Songar; sleire Amerikanarar er med-
Prof. R. B. Anderson trur, at den nordiske Bok-
heimen og den nordiske Musikken hev ei stor Frani-
tid i- Leiv Eriksons Vinland. Frukter kann væl
ikkje visa seg so snart, men——»planta Aplar, Son
min, so vil Barneborni dine samla Frukt av Trei,«
segjer Virgil. ’
. (Jndsendt).
Mcir til Vetle Tungnvard.
J Fedrh. No. 70 segjer Hr. V. T.: ,,Men
Grundtvig vart no inkje standande (paa Sannings-
grunnen, der han fyrst stod); han kom avveges, i
di han som so mange andre trudde, at naar Livet
og Trui hjaa Mannen (den subjektive Trui) var
rang, so maatte og sjolve Trui elder Læra (den
objektive 1) vera rang elder vanta nokot, og so
kom han daa med sin »«mageløse Opdagelse««.
Gg trur detta er paa Lag det Motsette av
den rette Uppfatning. Grundtvig gjekk nettupp
inkje ut ifraa, at sjalve Trui (den objektive)
«maatte vera rang elder vanta nokot«. Tvertum,
det er just han, som med størst Kraft hev haldet
fram, at den objektive Trui er nokot fast og ubrig-
delegt. Trui (den objektive) med Daapen er etter
Grundtvig ,,som det Jordiske og Himmelske, der
skal sammensmeltes med Ordet i vort Hjerte, som
i Guddoms-Manden, Borherre Jesus Christus, und-
fanget ved den Hellig-Aand og født as Jomfru
Maria, faa Troen er vel Haabets Moder, men
Aanden er dets Fader, og Daaben er, som Fød-
selen, Frugten af det underlige Favnetag, hvori
Troen overskygges af den Høiestes Kraft, hvorfor
,Bornene kaldes Guds Sønner og Døttre««. — —
,,Udtrykket for Menighedens Fælles-Tro og
de christelige Salighedsvilkaar er fra Begyn-
11 Merkt ut av ’V. T.
Fedraheimcn.
20de November 1878.
delsen til Enden uforanderlige og maa lige
faa lidt forøges som forkortes««. Desse Ordi
er eit Par av Grundtvigs eigne, og eg meiner, at—
kvar kristeleg Far og Mor her vil halda med
Grundtvig og sjaa, at han i detta Stykket stend i
heil Samklang med Luther. Me, som meiner fo
nokorleids aa kjenna Grundtvig rett, finn no ogso,
at han i alt stend heilt samd med Luther, berre
at Ein maa merkje seg, at Gr. er yngre end L.,
og difyr stend liksom paa Akslom hans, so han i
sume Ting kann sjaa nokot vidare og klaararez det
vert oss soleids klaart, at det som dei kallar hans
,,inageløse Opdagelse« maatte koma nettupp gjenom
slik ein Luthers andelege Læresvein og Son, som
Gr. var. Og likesom Gr. var i Samstemming med
Luther, hans andelege Lærefar, soleids finn me og,
alt han, med Luther, stod i heilSamstemming med
den kristne Kyrkja· For kvat er Grundtvigs ,,ma-
gelose Opdagelse?« Jaiidet Syn paa Sakramenti,
Sakrament-Ordi ogsdeira Tydning, som den kristne
Kyrkja heile Tidi hev havt, men som paa Grundt-
vigs Tid var komet i Glpymeboki. ,,Vore Sakra-
menter« segjer Gr. »er ikke blot Naade-Tegn,
men Naade-Midler, ved hvilke Gud i Christus
skjænker og meddeler os hvad vi behøve, for at
blive fornyede efter hans Billede, som skabte os
til at vandre og voxe som Guds elskelige Børn i
hans Ansigts Lys i de Levendes Landl« —— —
,,Derfor kalder Apostlen Paulus vor Daab Jgjen-
fødelsens og Fornyelsens Bad i den Hel-
ligaand og kalder Nadveren vorHerrestesu
Christi Legems og Blods Samfund eller Delag-
tighed.« —- —— ,,Og atter siger samme Apostel:
,,stræber at bevare Aandens Eenhed i Fre-
dens Baand, som eet Legeme og een Aand,
ligesom J have eet og samme Kald og Haab til-
fælles-, samme Herre, samme Tro 1), samme
Daab 1), samme Gud og alles Fader, i og med og
over eder alle!" — »Sertanken« aat Grundtvig,
som Vetle Tunguvard kallar det (hans magelose
Opdagelse veit eg?) den er ny segjer han. Nei,
det var inkje nytt det Grundtvig stridde fyre, det
var nettupp den gamle Kristentrui, som var ned-
gravii Fritenkjardom og Vantru, det var den,
han med sine megtuge naadevigde Aandsgaavur,
under Haad, Spott og Forfylgjing av Verdi,
arbeidde paa aa draga fram i Ljoset· Nei det
var ikkje nytt. Grundtvig segjer: »Ja, det er vor
Glæde, som det var vore Fædres, og skal være
vore Børns til de sildigste Slægter, til Verdens
Ende,—at det Huus, som Herren, mens han vand-
rede i Stovet, grundede paa Troes-Bekjen-
delsens Ord over Funten og Alteret, over Ba-
det og Bord et, Jgjenfpdelsens Bad og hans
eget Bord, til en guddommelig Daab og Nadver
for os, dette Huus blev indviet til den Hellig-
Aands Tempel, da Lue-Tungerne satte fig paa
Apostlerne, og de blev alle fyldte med den Hel-
lig-Aand, og dette Huus: den hellig e, almin-
delige Kirke, det sank ei i Gruus med Apost-
lernes Leer-Hytter, thi det er bygt af overens-
stemmende Hjerter, med den apostoliske
Tro es-Bekjendelse paa eenstemmige Tun-
ger, og staar derfor urokkelig paa Herrens Ord,
trodsende Tiden og Verden og Helvede, allevegne
hvor Sakramenterne forrettes efter Jndstiftelsen og
Tolv eller Tre, eller ogsaa kun To, af Hjertet
eenstemmig bekjende Apostlernes Tro-« —
Det er ein leid Maate Folk hev vant seg til
aa fara fram paa baade mot Grundtvig og mot
alle andre Menn, som dei ikkje likar. Dei bryr
l) merkt ut her.
seg ikkje med aa randsaka deira rette Tankar; men
dei paadiktar deim Meiningar, som dei aldri hev
havt, og slengjer so »Kjættarnavnet« mot deim
utan vidare Prov. Naar so den mindre Boklærde
ser slikt, fo trur han, at denne Kjættarskapen deira
millom kunnige Folk maa vera ei so velkjend Sak
at Prov ikkje trengst; dermed er Domen fallen«
Men slik Framferd samer seg litet fyr sannings-
kjære — og endaa mindre fyr kristne — Folk.
Ho er til Skade baade fyr dei Menn, som med
Urett sær Kjættarnamn, og fyr det Folket, som
paa denne Maaten ikkje fær læra aa kjenna desse
Menn fyr det dei er, og soleids ikkje fær godt av
deira Tankar og Arbeid. —- Gg hev i detta Styk-
ket dreget fram nokre av Grundtvigs eigne Ord i den
Saki det her gjeld, og eg vil vona, at kvar kristen
Mann, som det er um Sanning aa gjera, her-
etter vil leggja mindre Lag paa provlause Paa-
stand, men helder freista aa koma etter, kvat det
var, som Grundtvig sjvlv meinte og lærte; eg trur
ikkje, Folk i det heile vil hava vondt av aa læra
denne merkjelege Guds Mann og hans Tankar aa
kjenna.
Vestlandet Oktober 1878.
Sk1tle og Upplysning.
Locrarstcmna i Bcrgc11. (Brev). Leer-ar-
steinna her tok til den 24de3 Auguft og heldt
paa i 5 Vikilr. 54 Lærarar matte; men Talet
ininkad motSluten» U1n Ettermiddagen fraa 4—7
heldst det Skule: i Bokforjng av Hr. Anderson,
i Song av Hr. Tischendorff, »Modersmaal« (Lite-
ratnr) av Hr. Pastor K. Dahl, Rekning og Rom-
læra av Hr. Loytnant Lie, Fysik av Hr. Dr. Craw-
ford, Landkunna av Hr. Lærar Grønsdal, Soga
av Hr. Skulestyrar Bendiksen; i Gymnastik under-
viste Hr. LoytnantChristie i Timen 10—11 f. M.
Dessutan heldt Hr. Konservator Lorange 4 Fyre-
drag paa Museet yver Fornsaker; detta og Dr.
Crawfords Eksperimeiit (Framsyningar) var det
mest forvitnelege paa heile Skulen. Av Rekning
og Romlæra, som vcel skulde vera det vigtigaste
Faget, med di det hadde fenget dei fleste Timarne
paa Tabellen, lærde me etter Maaten mindst, og
det var ikkje Hr. Lie, men Jnstruksen hans Skuld
i, daa dei fleste Timarne gjekk med til Ting, som
Lærararne alt hadde lært Skulegutarne sine. Hr-
Konservator Jensen synte oss ikring i Dyrsamlingi
paa Museet og heldt dessutan Fyredrag um Manns-
Augat. Det var sagt, at Hr. Skuleinspektpr Jrgens
skulde halda nokre Fyredrag; det vart ikkje av.
Skal Ein doma etter Uppskrifter av dei Fyredrag,
han heldt fyr Lærarar i Mai og Juni, so hadde
det voret Moro aa lært hans Synsmaatar aa kjenna.
Ein hadde no og havtso god Tid til det. Med
Hjelp av Hr. Skuledirektoren og den Godvilje, som
vedkomande Styre viste, fekk Lærararne fri Jnngang
til Hr. Prof. L. Dietrichsons Fyredrag yver Kata-
komberne (underjordiske Graver) og den eldste kristne
Kunst. Samtalemote vart haldne, og Hr. Skule-
direktzzren gjorde vælog fekk oss Husrom til desse.
Der vart rødt um Smaabarnskular —— som
Meirtalet vilde hava,· daa dei tottest ha Mynt, at
Borni kom mindre væl lærde paa Skulen no enn
fyrr, men som andre ikkje likte, daa dei·meinte
slike Skular endaa meir vilde vidka ut Klova mil-
lom Skole og Heim———; um Kveldskulen og dens
Læregreiner: dei fleste vilde hava Lesning, Skriv-
ning, Rekning og Rettskrivning, daa desse var mest
nyttige; men andre trudde, at Ein her helder burde
halda seg til meir aandsdanande Fag, som Sogn,
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
