Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
edraheime
Eit Blad aat det norstie Helligt.
WW
Kjem nt kvar Onsdag og Laurdag.
—sss
i erZZMsno·Fjordtingaaisiet:
Fj II 79 Kr. 1,10 (= 33 ß) med
—c .
Laurdag den 23de November.
— · «Lfofiixgctsc«ka·t·cism Øie
(3 sz) Vetitlina, og daa
1·878.
Porto og alt. Vetaliiig etter Magten spr storre
fyreaat· Bokstaoar.
heo minst av alle Raad til aa vera hennar Hjelp vera eit Framstig. Og du skal sjaa, at med god
Kdimlm fyrutaii i sitt Stræv fyr aa reisa seg sjvlv. « Me Vilje og eit litet Tiltak so læt det seg nok gjera»
,,Koindeii lider Nød iblandt os.« maa ftella det so, at Kvinna og kann faa koma K, —s— x·
VthMsOJL med i den Upplysning og det Aandsliv, me sjolve — ––––-
Alt fraa eg var litenhev eg lagt Merkje til,
kor mykje Kvinna hev aa gjera i Huset. Ho er
den, som er syrst nppe og held lengst ut, og ho
hev ikkje eingong sine faste Kvilestunder slik som
Mannen. Endaa um Helgedagarne maa ho stræva
med sitt, likso vael som um Kvardagen. Mannen
hev jamt sine frie Stunder baade til Koiliiig og
til Lesning og annat stikt; —- Koinita maa vera
paa Ferde allstodt, so det er ikkje meir enn fo vidt
ho sæt Stunder til aa faa i seg Materi. So er
det iallfall i mange Bygder, Det er forunderlegt,
at ho kanii halda det ut. -. ——
Og dersom ho no endaa fekk Takk fyr det
ho strævad! Dersom hennar Arbeid var haldetjam-
godt med Mannens, so ho fekk den same Vyrdnad
fyr sitt Verk som han fyr sitt! Men det er ikkje
eingong so. Kviniifolk-Arbeidet er haldet fyrnokot
Smaa-pusl, som lite er agtande paa; ho gjer ikkje
nokot som er »Mun i", ikkje »nokot til Gagns«-;
gjer ho det klent, so fær ho nok hoyra ille·: men
gjer ho det godt, so er det liksom ikkje »meir enn
det skal vera.« Og det »aa gjera Koinnfolk-Ar-
beid«« vert av Mannfolket haldet liksom syr Skam-
Paa denne Maaten vert Kvinna trylkt ned i
ein Trældom, som ho ikkje hev godt av, og som
tilslnt heile Folket seer lida fyre· Jkkje fær ho
læra nokot tilgagns naar ho er ung, og ikkje fær
ho Tid og Magt til aa utvikla seg sjolv gjenom
Livet helder. Ho taper si Sjolvkjensla, si Kjensla
av aa vera Menneske; ho lærer seg til aa ikkje
bry seg nm annat enn det, som er smaatt og
armodslegt i Livet; Hogsyn og varme Tankar fyr
det, som er stort og sannt, kann ho ikkje vinna·
Ho skruknar aandeleg inn. · Me kjenner alle desse
kalde visne Kjerring-Naturar, som so ofta fører
»Moer-Namnet« i vaare ,,tusen Hjem-O og Jngen
kann tra, at det skal gro nokot friskt og varmt og
sterkt Folkeliv fram av slik ein Bota.
Me kann og av Soga sjaa, at dei Folk, som
ihev latet Kvinna« liva i Trældom og sure Kaar,
dei hevsoydelagt seg sjølv. Men di hogre Kvinna
stend i eit Folk, di større og ædlare vert heile
Folket. Det er naturlegt, det. Det er Kvinna,
som er Moer aat Folket; det er av henne, det
sæt si fyrstc Fostring; men·den fyrste Fostring er
det just, som det stend paa. Gjer Skular og Boker
so gode du vil; er Kvinna laak i eit Samfund,
so vert Folket ogso laakt.
Den norske Kvinna er av fyr god Malin til
aa slita seg ut i Trældom« Og det norske Folk
strævar etter aa vinna. Me maa prøva aa gjera
Livskori hennar so vidt lette, at ho ikkje toner seg
burt i Kav og Smaastraev og taper Krafti og Hu-
gen til sin større Gjerning. Me maa sjaa til
aa faa Augo upp syr det, som Kvinna hev aa ut-
retta ibland oss, so me kann faa den Vyrdmtd fyr
henne, som ho hev Rett til, og so ho kann saaden
Agt fyr seg sjolv, som aaleine kann gjera henne
til det ho skal vera: ein fri Medstt·æoar i vaart
sams Arbeid.,—
Ho maa ikkje lærast upp til Stasdokta. Det
vilde vera det verste, som kutide henda oss. Sitt
huslege Arbeid maa ho kunna gjera, og det godt,
betre enn ho no ofta kann. Men dertil maa ho
saa læra nokot meir. Ho maa faa ei Aandsupp-
lysning jamgod med den, som Mannen fær- Ho
maa faa koma paa Skular; ho maa faa læra aa
lesa og tenkja, og ho maa faa læra aa sjaa og
elska dei gode aalmenne Tankar ongremaal, som
det er Meiningi at heile Folket skal samlast um og
bera fram. Ho maa i det heile faa læra aa sjaa
sitt Kall i Livet, Gjerningen sin ibland oss.
Men so maa me og hugsa paa, at me ikkje lesser
meir Arbeid paa henneiHeimen enn ho med Godo
kanii bera. Eg talar ikkje um der, som Naudidriv.
Naud er Naad, og baade Maiin og Kvende lyt nok
dessverre taka sin fulle Part av den. Men eg
meiner i det heile, i det vanlege Folkeliv. Det
er Raaskapen, som legg det tunge Lasset paa Kvinna.
Naar Mannsolket lærer Folkeskikk og Koinnfolket
»fær det rette Grip paa sitt Yrkje, so seer heile Livet
liksom eitmildare Lag, og det fell daa av seg sjølv,
at Kvinna fær det friare og ljosare. Den raae
Mannen jager Kvinna til alt, som han ikkje bryr
seg um aa gjera sjølv; Mannen med Folkeskikk
gjer sjolv alt det han kunn, fyr aa liiva Kvinna·
Og Vælstandet i eit Hus minkar ikkje ved det,
tvertimot· Han veks· For paa den Maaten vert
Huset betre styrt og skipat« Og vælstyrt Hus er
beste Vælstandsvon. Det Einaste som krevst, er at
Mannen tek meir i. Men det»vinn han att paa
ein hyggjeleg Heim, —vinn det att mange Gonger·
— Lat Kvinna saa læra! Lat henne læra
Matstell og Husstell; men lat henne og faa læra
nokot meirl Du skal sjaa, du vinn paa det. Du
sjølv vinn, og dine Born vinn, og heile Livet vinn-
Send henne helst til Folkehogskulem for den hev
mest Syn syr alle desse Ting. Men vil du ikkje
det, so send henne paa andre Skular– Verre um,
du leet henne ganga paa ein Kveldskule, vil det
, Det kjem hellest so mykje an paa Læraren.
Brevscndiugar.
Lcikangcr, Sogn, 12te Novbr. Maalsaki er
enno ikkje nok kjend her; men det besnar No
hev me og fenget ein gild og dugande Prest her
hit, som ikkje held det syr ei Uopgaava aa oera
med aa tyna Folkemaalet vaart —: Jakob
Sverdrup« Me ininnest enno so godt deimaka-
laust gode Ordi, han sagde um Maalsakii Thinget.
Og han er ikkje av dei, som segjer eit i Dag og
eit annat i Morgo. —— Ja, vilde berre Prestar og
Lærarar taka mannjamt i, so skulde det nok snart
bera i Veg: Men so lseikgje dei, sont Vitet skulde
ha, stend imot, so kann Ei1i ikkje undrast paa, um
dei andre, som mindre veit, held seg anda.
— Maten er halve Foda, segjer dei; lat meg
altso ikkje gloyma den! Sumaren var overlag heit
og turrz her rignde itkje fraa Kvitsun-(Pinse-)Helgi
til sidst i August Maanad. Ein var difyr rædd
det skulde vortet eit »Skjenaar«, eit Uaar; Aaker
og Eng leid vondt, Bakkarne stod mangestad so
raude at det var Synd aa sjaa. Men det vart
betre enn me tenkte. Det vart ikkje mykje av kvart
Slag, men godt. Av Alda (Frukt) vart her no
helder litet i Haust; Gruniien var den Snjobroysm
me fekk i Blomingstidi. — Hellest hev me Hagar
alle Maiin her, so det er ikkje Skort paa Frukt,
naar Haustarne er til det-
— Folk tek til aa faa Sans fyr Upplysning
her ogino· .Eiii hoyrerikkje lenger so mange
Klagemaal yver at Skulen er ei Tyngsla, endaa
Skuleutgifterxie veks med kvart Aar. Ein vil gjerna
baade læra sjrilv og lata deiUnga lære, so her er
ikkje mange Skuleforsomingaru Her er aa rekna
berre Fastskule i heile Prestegjeldet, med tvo og tri
Klassar. Kveldskular shev voret haldne i 3 Vetrar
no og voret godt følte. ijor var her 3 Skular
her paa Strondi, ein fyr Gutar og tvo fyr Gjentur;
i Annekset Frysvik var og ein. Gutar og Gjentur
hev havt flik Hug til aa læra, at dei hev kappast
um aa faa fat paa Skularne. Og mott sram hev
dei, mest kvatslags Ve’r det hev voret. Jaar er
her berre 3 Skular i Prestegjeldet; eg veit ikkje
korleids det hev seg. For her var nok av dei som
melde seg.
Ungdomen likar Maalet; Ein skal ikkje hoyra
mykje Knoting av dei korskje i hell utanfyr Skulen.
Dersom
han er av dei, som byter Maal, so snart deistig
innum Skuledori, so er det nokot som er greidt, at
Ungdomen lærer aa vanvyrda Moersmaalet sitt.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
