Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
- nokot til Bruun.
54«
Fedraheimen.
19de Februar 1879.
hava uhoyrt« Me hadde 3 Gmne aa røda um.’
Det fyrste var eit Ord ao Jesiis i Johannes Evan-
.gelium: »Røkt mine Lombl« Det andre var um
Klagemaali mot Aalmugskulen, og det tredie var
um Skulingi i ,,Modersmaal«. At dei daa ikkje
visste rettare enn at Dansketi var. ,,Moders-
maalet« her paa Bygderne, det kann de no tenkja.
Men so alt det Trongsyn i andre Spursmaali
Der var t. D. Tale um Pontoppidans Forklaring,
og daa det oart nemnt um, at Borni ikkje skulde
læra iallfall heile denne Voki, daa kann de tru
der vart Humlehole. Det var Kjættarskap! Daa
dei kom innpaa aa tala um Soga, —- ja daa
skulde de høyrt, kvat Verd Soga fekk. Giii av
dei, som er haldne fyr dei likaste LærararneiSogn,
spurde um Ein trudde, at den Glansen som god
Sogeforteljing tendrar i Barne-Augat, kunde segj-
ast aa vera av det gode? Etter hans Meining
kom denne Glansen av berre Forvitenskap (Jnter-
resse, Lærelyst); men Forvitenskap etter slike Ting
var — syndig. J ein privat Samtale kunde ein
annan fortelja meg, at Soga ikkje dugde til annat
enn til -aa gjera Folk storlaatne elder ovmodige.
T. D. naar Borni hoyrde um Man Trygvason,
so kunde dei faa Hug til aa likna Olav Trygva-
son, og det var daa tydeleg ikkje annat enn Ov-
mod! —«Grundtvigsmennerne galdt her fyr aa
vera reine Fritenkjarar. Ein var det som sagde,
at han-mykje helder vilde hava ein Katholik til
Leerar enn ein Grundtoigsmann. Chr. Bruun var
no ein av dei verste. Eg spurde um dei kjende
Javist gjorde dei det; deihadde
lesetum honom i »Luthersk Kirketidende««l —- Ja
men um dei hadde leset nokot av B’ruun· sjolv,
t. D. hans ,,Folkelige Grundtanker«2 — Dei
vreid seg fyr aa svara paa. detta; men tilslutt kom
det daa. Nei, dei hadde ikkjelefet den Boki· Ja
kvi dei ikkje hadde gjort det? —»Nei, dei »vilde
ikkje lesa eit Ord av ein slik Maan.« Eg maatte
læ, men det var ingen glad Laatt· Herre Gud,
detta skulde vera Lærarari — Kven kann fo
undrast paa, at Bonden »held seg utanfyre« og
stend og«sviv i den gamle Ringen,· like sæl um
alt som Tidi hev uppe? i
Jamen er her ,,langt fram««» Men lat no
oss, som unge er, taka i, og halda godt ut! Her
er mykje aa gjera; men det, det i Grunnen gjeld,
er daa ikkje annat enn det a«a faa sprengt den
Dammen, som no stengjer alle Tankestraumar ute.
Berre me kann halda oss unge, og so halda
godt ihop! Lasse Trcedal
Fraa Vestre Aker.
Vestre Aker, det er Bygdi innved Kristiania
det, og det var her, det store Skirennet var. Gilde
Skibakkar er her med, og denne Husebybakken er
no vael den største. So gjeng det ein Skaaveg
langs etter Bakken i det aller brattaste; der var
det lagat til eit dugelegt Hopp. Ein maa segja
det var havelegt tilstelt altsaman; det var»»Kristi-
ania Skiklub«, som hadde senget det til. Det var
ikkje so no, at Rennet var lagt berre yoer ei flat
Mark; yver Haug og Hamar gjekk det, og so Skog-
holt og Bekkedalar imillom att, so 5000 Alner paa
Lag· Det er slikt Lende, »somloyner Avlen·——Det
for no fo fullt med Folk fraa Byen, skulde stad
glosa paa detta. Det var Ruskver og i Fyrstningi,
gustad fraa Nord gjorde det, og kalde Mjalli dreiv,
men tjukkt var det paa alle Begjer, sume gang-
ande, sume koyrande, og. fo Stordeilen paa Ski;
gamle-Kallar, Kvende tessheld, saag du skridande
vaa Skiom. Det er reint paa Moten vortet her—
no — det er berre so det yrer med Skilauparar i
Skog og Bakkar um Helgedagarne ——, og det er
ikkje klen Mote; men eg v,aagar, det leitar paa dei
granne Veini. Det er godt aa sjaa, at deitek paa
med det att her, med’ det so mange Stader berre
ligg nede i Vanagt, men du veit no alltid det, dei
kann ikkje koma so langt med detta, Byfolket, dertil
er dei for beinsveike,· og det vil ikkje lagast dei
nok korkje Fare hell Tid til aa øva seg skikkeleg
Jan, daa det leid um Senn, hadde det sankat
seg ein u-trulegl Flokk Folk; det var som den sværaste
Kyrkjelyden, som stod neunder Bakkeiiz« fyrst ei tjukk
Mannarad, og so bakanfyr Sledeborgi — utallegt,
med Hestar og Sledar var det, og Sledarne fulle
av· fine Kvende, som stod der med Smaaborn paa
Armen, so dei og skuldejfaa sjaa· Kongen kom
og daa med Gjesten sin, Prins Hans ao Gliicksburg;
det var laga ein Sess til dei midt i Bakken. Det
tok til aa blidgast Veret au daa og ljosna upp.
Det er so pænt i Aker, naar Soli skin utyoer
Engjomz snjokvite Aasarne ovanmed, og myrke Gran-
holt ned paa Flata, og so maala Gardar ’taa dei
aller gildaste rundt ikring; so koitte det fraa Husom
i Byeii og det sine skirleitte Oskarshall skein utgjenom
all Fjorden· Der stend Skilaupararne uppstelte
øvst paa Vaklen, med store Nummer paa Bringa,
ferduge til aa skrida iveg. Jair, der tred det ein
stam, det er ein spraut Hermann, eitOfficersemne,
med ocelsteltMunnskjegg, Kroknase av fyrste Slaget,
breid um Bringa, smal um Midja, vælskapa—Leggjer
og ,,kjcek Holdning««; han er fo væn, at Kvendi
mest daanar! han stend der so stolt og ser seg ut-
yver·. Han er visst trygg paa sin Premiz han maa
vinna, han, det hoyrest berre ei Meining um det i
Folkehopen. Jau, der losnar Skierne, Staven ligg
lett i eine Haandi, traust og sigerscel skrid han ivng
men den Sprotekaren, kvat vantar honom2 han
lutar attyver og styd seg so paa Staven ogsprikjer
med Veini; kven skulde tru, at so vren ein Svein
kunde ,,gjøre daarlig Figur««? hev han daaso snart-
gloynit sin »militære Holdning og Værdighed««2
Meii det vart Stuk utyoer Hallom,
Stukar og mykje Gamanz .
Tru kvat vantar den nyte Svein,
han sæt lkje Fotenn isamanl
Trtt kvat han tenkjer, med’ han ser uti stygge
Djnvet? Tru ikkje ,Føterne talar ,,Hjartemaalet«
her, —— tru han ikkje ynskte, han kunde venda
Skierne so braadt som Hagen.
Men Skirne kann ’kje i Bakken vende
solenge Ottre utetter renne,
um Hugen gjere so mang ein Sleng
som Ospelauvet’fyr Vinden gjeng- «
Der naar han Stnpet; dit ber utyver; ein
Hitnmelsprett —
Men kor vert det av den væne Svein,
og koss er det med honom vori?
Fotenn stangar mot Skyi blaa,
og Nasarne gruvlar i Jordi. — — »
Kvi gjorde du det? Var det fyr aa visa din
Konung Æra, at du kastad deg so djupt ned og
kysste Dusti fyr hans Føter? — Men fraa Folke-
—U,
Eiii Fritenkjar.
Et Forteljing or Samtidi.
Xv1.
(Framhald.)
Det einaste han vinn er aa ganga Ærend fyr
Kyrkjedepartementet og halda uppe »Systemet« . ..
Meii er det ein, som hev ein Tanke sjslv aa ar-
beida fyre, — so vert-han ikkje Bisp! —— Kvat
skal Gin fo gjeraJ’ — Er Ein Bladmann, so kann
Ein iallfall strida fyr sineTankar3 Ein seer ikkje
mange medsegz dei fleste les Bladet og legg det
·-fraa seg att likso kloke som dei tok det; men —-
Ein fasr daa dei beste; og deihine, dei syg i seg
Tankarne utan at dei sjolve veit det, og so kjem
dei sigande etter med Tidi. Det gjeld berre, um
Ein er seig nok til aa ikkje trøytna, naar Ein gjeng
og ser paa all den Vesalldomen og Tulleskapen.«
No var Provsten aalvorleg· ,,Hm, ja—ja,«
sagde han; ,,det kann henda du hev Rett i sumt,
du med. Gmbcettslasset er ikkje altid so lett, og
der er nokot i det, at anten maa Ein vera so sterk,
at Ein kann skapa eit nytt System, elder so vert i
Ein Træl av det gamle-— Men du med dine
Gaavur skulde vera Kar til aa skapa eit -nytt
System, Gut!«
,,Skulde eg skapa eit nytt System, maatte eg
hava nye Tankar,« svarad Hauk. ,,Men dersom
eg hev nye Tankar, so stengjer det gamle Systemet
meg ifraa seg, til dess eg er so sliten, at eg ikkje
lenger kann gjera nokot·
Og dersom eg vilde snikja meg fram, ljuga ned
mine nye Tankar fyr aa vinna uyp, — so vilde-
den Lygni tyna heile mitt Liv og tilslutt magtstela
meg, naar det galdt. Og paa den Maaten vart
eg i verste Meining ein Træl.«« ·
Provsten gjekk og tenkte. ,,Hm —— ja, kann
vera, kann vera . . . Men din theologicum skulde
du hava -lell, —fyr alle Tilfelle, ser du! Du veit
ikkje kvat som,kann henda, og du er ikkje lenger so
reint ung . · . Hm?«
,,Me foer sjaa,« smilte Hauk. ,,Det lagar seg
væl, og — som fyrr sagt —: eg·trur eg skal slaa
større Slag, baade fyr no og sidan, naar eg er
Forfattar, enn dersom eg slit meg upp fyr Em-
· bcettskjaerra.«
-
Eg kjenner den Greida.·
,,Naa ja-ja, ja-ja!« sagde Provsten, ,,-lat oss
ikkje stridast i Kveldi Eg er i slikt Godlag, at du
kann faa meg med paa kvat du vil. —— Men det
er sannt! med det same me er innpaa detta ——:
sumt av det, du hev skrivet i ,,Framgang««, er fælt
radikalt, du! Det maa du iallfall agta deg syre.
Du kunde snart faa Ord fyr aa vera ein Rotrivarl
Ja du kunde draga paa deg Mistanke um, at du
hoyrde med til detta Helvites-Bøle, som ligg der
inn i Kristiania og vil fuska fraa oss Kristendomen
vaar! Hm? — Gud fri oss! — Ein slik Mis-
tanke er sp-eleg, ser du. Jkkje nok med, at han
vilde stengja Embcettsvegen fyr deg, men han vilde
likso væk gjera deg uhrukeleg til alt annat. For
enno held Gudskelov Folket vaart fast paa si gamle
einfalduge Barntru, fo dersom nokon rører ved
den, so taper han med same Gongen Tilliten hjaa
alle. Berre den minste Mistanken er nok. Agta
deg, Gut! — Hin? —— Du er ung og djerv; du
mziner det ikkje so vondt; men du hev som all
Ungdom Hug fyr sterke Ord og meir Sans fyr
Einskildmaimens Fridom enn fyr den Autoritet, som
held Samfundet ihop; —— du kunde snart faa ein
Flekk paa Namnet ditt og verta heitande Samfunds-
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
