Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
19de Marts 1879.
Fedraheimen.
» 87
Tru det no ikkje kunde vera so, at han hev brukat
denne same Maaten til aa upplysa um dei Ting,
som er syr-seg-gjengne i Fyretidi? Tru han ikkje«
kann hava ført fram syr Moses ei Vilcet-Rad, som
berre i store Drag skildrad det Skapningsverket,
- som han vilde læra Folket aa skyna. Naar Ein
skal forkynna eit Folk um ein Siger, det hev vunnet,
segjer Ein det ikkje med ei stutt Melding paa tri,
fire Ord, heller ikkje kjem Ein ined Lærdomen og
sortel det etter Krigsvitenskapens Maate. Ein fær
daa·helder i ein dugleg Kunstnar, ein Maalar elder
ein Diktar og læt han samla Smaahendingarne i«
store Drag og skildra dei i store Bilæte, som kann
gjeva ei Vitring um, korleids det i Hovudsaki» hev
gjenget til. Plesit soleids synest Natureii aa vera
store Maalarstykkje, som er sette saman i Skap-
ningsoga. Det heitest at Gud i dei 40 Jamdgger,
som Moses var paa Berget, synte honom eit Bi-
lcete av Tabernaklet, som han skulde byggja. Kan-
skje han og samstundes fekk sjaa, korleids Allheimens
store Bygning, som Tabernaklet var Bilæte paak«),
svar tilkomen.
Det er ei sjølvgjevi Sak, at den bibelske
Skapningsoga og Vitenskapen aldri kann avsanna
kvarandre. Openberringi viser oss Tankarne aat
Verkmeistaren, og Vitenskapen granskar sjpilve Verket.
Openberringi og Vitenskapen er tvo Straalar av
same Ljoset, men dei heokoar sitt Upphav, den
eine kjem beint fraa Giid og den andre sraa Men-
nesket; men der dei møtast, desse Straalarne, sem-
jasx dei til eit fagekt, heiksiunget Vi1æt"e. Dei
vitenskaplege Utsinningar um Upphavet aat Verdi
maa soleids hjelpa til aa utfylla VilcetetiBibelen,
«og likeins seer dei sjolve syrst sitt fulle Verd i
Samsyn med Bibelsoga
Det som det gjeld Um, er aa sinna den rette
Motestaden fyr desse Straalarne naar Ein vil faa
eit heilstoypt og fullklaart Bilæte. MeIi til dette
Maalet kann Ein syrst sullkomeleg naa, naar baade
Naturkunna og Bibeltydingi hev naatt si hogste
Høgd. Til dessa, med’ dei baade tvo endaa er i
Vokstren, maa-me nøgja oss med aa sjaa, kor langt
dei hev komet sraa baade Leider. — Me skal daa
syrst greida ut um Vitenskapen, so skal me sidan
sjaa, korleids han høver med Bibelen. .
« (Meir.)
Fraa Flagmotet.
Hev du hpyrt hell set Bjornson3 Skulde du
ikkje det ha gjort, vilde det voret godt, um( du
hadde voret med no um Torsdagskvelden, daa han
gjorde Flaget klaart syr Unionsmerket
Det oar ei sorunderleg Stund. «
Tenk deg ein Mann mot ei heil Horg, som
hadde sett seg fullt og fast fyre, at han ikkje skulde
faasegja eit Ord; tenk deg, kor dei brukad seg
med Staaksog Skrif, Spitord og Tver-Ord, —
og so tilslutt maatte ganga derifraa med etande
Harm, fyr di dei sjølve kjende, at dei i Votn og
Grunn hadde tapt Slagetl Det var fo baade Hug
og Heile maatte takast sangne i Undring yver den .
Mann, som so væk kunde halda Herredøme yver
baade seg sjølv og alle desse andre. Han maatte
stansa millom kvar Setning, medan Skriket stod
vaa; men under Stansen syntests det som han berre
stod og slipad den Odden, som han i næste Augne-
blinken sendte radt attende i dei, som skriket hadde.
Og det kvein i dei, kvar Gong han rende Odden
Ik) Fyregarden, Heilagdornen og Storheilagdomen
svarar til Jordi, Himelen og Herlegheimen, der Gud
openberrar seg heilt og klaart.
i dei, liksom naar— Veidaren kjiler Kniven i eit
Udyr. »
Han var ikkje just so høgmælt altid; naar dei
remjad som verst, var det mest som han svarad
dei kviskrande; ——— ja, dei hoyrde det nok, men det
kom so fint smjugande, liksom han vilde taka dei
med List. Men saag du daa,upp paa den store,
bringebreide Karen med det djerve Andlitet—Haar-
manken stroken bakyver, lettande paa seg kvar Gong
han rorde Hovudet ——, so kom Tanken um List
burt som Skodd i Sol.
Det maatte royna dei hardt,. naar han skrubb-
havlad dei paa Jnnsida, dei stakkars Skrikararne;
leigde var dei, og leigd Hjelp brukad dei, og laak
Takk kann dei venta syr laak Tenest —— Jkkje so
aa forstaa, at dei var leigde just fyr denne Gon-
gen; men dei stend baade no og hellest i Tenest
hjaa det Faamannslaget, som hev Magti i detta
Landet.
Dei visste nok, at kom Bjornson inn paa
denne Leikarvolleii, so vart det som naar Hauken
slær ned i Stareflokken; dei hadde ikkje annat aa
gjera enn aa skrika
· Han kviner, som Slaget fær.
Men han, denne Gine, kvat sa han væl? Han
sa det han vilde segja. Dei fekk ikkje eit Ord
atti honom, dei laut bera det med seg alt.
Han vann inn paa dei Stig syr Stig; det
var Skrikararne, som vart haasmælte og troytte,
ikkje han. Og det var so det sokk i dei, daa han
sluttad med dei Ordi: »Har jeg ikke skjønnet det
før, at Unionsmærket maa ud, saa skjønner jeg det
nu, —— og nu skal det ud!« — Den Odden——
med dei andre — stakk so djupt, at dei skreik Notti
til Endes ’og Kvelden etter med. Ø.
Heile Byen hev voret uppskrcemt. Dei »Uni-
onsmerkte« hev stridt hardt imot, med Skraal og
Steinkast og Piping og endelaus Lygn; men —
·Sanningi er sagd, og den vil arbeida seginn meir
og meir fyr kvar Dag. Heretter vil sleire og sleire
norske Menn koma til aa skyna, atdet er eiSkani
aa heisa Norigs Flag med Unionsmerket i; det
reine Flaget vil arbeida seg fram, anten so Thiii-
get gjer nokot ved Saki elder inkje. Uni nokre
Aar vil Unionsmerket ikkje lenger vera
aa sjaa paa norsk Grunn, og endaa til Sjon vil
det verta meir og meir sjeldsynt.
Vjernson
er hæv i Flag-Saki· Men det er rart og mer-
kjande aa sjaa, at den same Mannen, som hev so
godt Syn og Hjarta syr det Nattonale her, — at
han ikkje kann skyna det Nationale i Maalsaki.
Maalet er det aandelege Nationalslag, og
det hev fullt so mykje aa segja fyr det folkelege
Sjølvstende som Flaget. Men daa det norske Maa-
let ikkje er Vjornsons Maal, so ser han ikkje
detta.
—Han legg all si Magt paa aa saa dei sramande
·Fargarne ut or Riksslaget, og stor Takk skal han
hava syr det. Men paa same Tid skriv han rame
Motstrævar-Stykkje og krev, at heile Folket skal inn
i eit framandt Maal. Detta heng ihop som
laus Sand, elder endaa verre.
—- Han legg all si Magt paa aa verja vaart
folkelege Sjolvstende idet Politiske, — og stor.
Takk skal han. hava fyr det! —- Men paa same
Tid er han med paa, ja sorsvarar med heit Hug,
den Ting, at Norigs Bokrike den Dag i Dag hev
sin Hovudstad i — Kjøbenhavn-
Det Utvortes, det Politiske, forstend han, og
strakst kjem dets godt norske Hjartat hans upp, og
han vert varm og sterk som i gamle Dagar. Men
det meir Jnnvortes, Aandelege, — der kann han
ikkje altid vera med; der ligg fyr mange Ting i
Vegen·
Me skal orsaka Mannen; men og trur det er
verdt aamerkje seg detta. G-
,-f,»
Fraa Vygdcrne.
Sclljord. — Præsteugreidurne aukar
alt fort. Det er utenkjeleg kor mykje· dette Karet
som her vert tomt i, kann taka imot; men Botnen
maa vera ute, det trur daa eg. Det ser no ut
til, at Præsten hev ein Deil i den taktlause Aat-
ferd mot 2 as· Flatdals Lærarar, Klokkar Aslak
Smedal og Torgeir Aasheim. Aslak og Torgeir
fekk i Haust Skulekomsjonens samstemde Lov til
.aa vera paa Folkehogskitlen ei Tid; men baketter
tregad Presten og sagde, at reiste dei paa den
Skulen, daa vilde han setja dei av. Ja, han skal
liketil hang skrivet til ein av sine Fyresette, at
,,Torgeir Aasheim "er»afsat.« Prestenhadde Sam-
ling med Skulemeistrarne i Bhgdi og sagde daa,
at han inkje kravde Pontoppidans Forklaring
lærd utanbokes. »Til Komsirmationen fordrede hans
kun den lille Katekismus ogBibelhistorien.« Men
med eit braasnudde Præstetr, ogno skulde Pontoppi«—
dan plogjast syr Aalvor. Han vilde faa ein Skule
· i Gang, aa Folk inntil 80 Aar skulde lesa Pant-
oppidan aa svarai den Skolen som han vilde halda.
Her vart Vatn aa fiska i syr Husmaimen Olav
Hestehegni, han hadde vortet nokot sinnad paa
Smedal; So bar det til Presten. Futen Barth,
Vror aat Presten, skulde nok ha gjort Utkast til ei
Klagelista, som Olav og ein av Præstens »Brødre«,
Kjetil Strand, no skulde faa Krinsen til at skriva ·
under paa. Og dei visste Raad. Dei kom til
Folk og fortalde, at her var so faarleg ei Tid,
og at det galt um aa halda seg til Statskhrkja,
og spurde daa Folk, um dei inkje vilde det. Jau
det vilde dei, — og so skreiv dei under utan aa
vita meir Paa Lista skreiv 6 Gardeigarar av dei
46 GardeigarariKrinsarne, 11 Husmennar av 46,
2Husmannsekkjur (av 14),1 Kaarkjeriiig (av 4),
og 2 Lauskarar (av 56).· Dei 6 Gardeigararne
eig ei Skyld av 11 Dalar· Vaade Krinsarne hev
115 Dalars Skyld. Aa daa det er Skylddaleren
her, som ber heile Skule-Utgisti, so trur eg Hus-
menner·« Husmansekkjur aa Lauskarar burde tagt
still. Men det tenkte vel inkje Presten· Kor mange
av desse Klagarar" kann skriva Namnet sitt veit eg
inkje, men detveit eg, at denklokaste av deieingong
hev voret Fatigforstandar, og ein annan Bog-Mate-
meister —- Endeleg kom Skulekommissjonsdagjen
11te Marts, dga den gjilde Lista skulde fram. Her
hev gjenget eit stort Gjetord um Lista og desse
Ting, og soleids møtte mange fram i Skulekom-
missjonen bare fyr aa lyda» Provsten Ording hadde
reist heilt fraa Sauland, aa fekk no Lov til aa
vera med i Ordskiftet· Klaga vart upplesi. Harm
og Laatt kunde her trivast ihop, men so kom Læ-
raren med Vitnemaal fraa 6 av dei som hadde
skrivet under paa Klaga, og daa fekk me sjaa, Fat
dei inkje hadde skrivet under syr aa klaga paa
Læraren, men paa det, at dei inkje vilde ut or
Statskyrkja. Desse stakkars Husmennerne var
klaart narra. Ein av dei 6 hadde skrivet, at Olav
Hestehegnihadde sagt, at Præsten hadde paalagt
honom aa ganga til Folk aa lesa upp 2 Kor. 4,4
fyr aa sannprova, at Aslak aa Torgeir svar
Grundtvigianarar. Ro var det paa Nippen, at
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
