Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Feoraheimen.
Eit Blad aat det norslkr Ioltkrt
L-( »
Kjem ut- kvar Onsdag og Laurdag.
Pris syv Fjordungaaret: l
Kr. 1,10 (= ZZ ß) med
Porto og alt. Betaling l
fyreaat. i
Lanrdag den 22de Marts 1879.
LtJsingar kostar 10 Ore
(3 ß) Petitlina, og daa 93d:ic A
etter Maaten fyr større arg
Bok stavar
Utan Rang.
· Skaansk Folkeliv paa 1830-Talet, teiknat av
· Ave«
1.
(Framhald.)
Gjenom Sprunga paa Stovedgri trengde det
seg ei underleg Luft, som sekk Daniel til aa njosa;
,,ah!« sagde Assar, »Gamlemoer roykjer i Dag
med Lavendelknopp, Raudlauk-Skal og ein Sukker-
bitel« og saup med Fysnad inn Angen av detta
Roykverket. Git Surr av halvsyngjande Rayster
hoyrdest innansraa ut i Gange11, medan eit Mæle,
gnellare enn dei andre, song sram Spursmaalet:
«,,Hvar——sføre—85ger——du—«jag tror ?«
,,Dei hine er alt komnesspjggde Olu, ho slengde
Plagget sitt hver Haren, hvtte Korg med Daniel
og skundad seg syre Gutarne inn i Stova.
Her inne syntest vaate Far etter smaae Foter
i den kvite Havsanden, som var straadd paa det
reinsopade Golvetz paa det eine Hyrnat av den
blanke sirkantade Jarn-Omnen steig ein sin blaaleg
Reiyk i Smaakvervlaoupp sraa det Røvkverket,
Assar hadde nemnt; men Omnsskiva hellest var
tekkt med eit tunnt Lag av kokte, ufluste 1) Jordeple,
som na i Steikingi gav sraa seg pipande Læte, det
eine finare og syrgjelegare enn det andre. Kona
hans Lave standsad Rokken, sin og tok Haandisraa
Lindottem dei tri Borni kysste henne paa Haandi,
etter at dei syrst paa dilik Maate hadde helsat
paa Skulemeistaren Lave, der han stod og drog
lodne, alun-reidde Saudskind gjenom ei stor kvass-
kantad Jarnkrampa, som einkom til detta var fast-
sett i Dørstolpen. Ein stygg, roten Tev spreidde
seg sraa Skindi, medan dei soleids vart reidde og
etterkvart tok Utsyn av kvitt, mjukt Sammet. No
forstod Assar, kvi Mor Lave hadde kveikt upp
Røvkverk·
Det var ein Privatskule, denne som Lave heldt
syr ein mindre Barneslokk, — Born aat For-
eldre, som ikkje var nogde med Sokneloerarens
ivrige Bruk av Kjeppen paa Borni deira’s kroppslege
Baksidur· Lave hadde sjolv voret Umgangs-Sok-
nelcerar i sine yngre Daganz men daa den eine
Foten hans — han var halt som dei fleste Skole-
meistrar paa den Tidi — troyttnad syrr Hugen av
desse Vandringar, kaupte han seg ein Jordslekk
og eit litet halv-rata Hus syr Arven sin eigen
og Kona sin. Han leigde seg ein Dreng til aa
stella medJordi og den vesle Vuskapen, og sjolv
hjelpte han Bønderne» med aa skriva Kontrakter,
1) flystt afskalle.
Vitnemaal og Lysingar, reidde Saudskind aat dei,
blotte Heste-Selar og heldtSktile syr deibeste Borni
i Byen.
No leet han Saudskindet hanga i Krampa,
tok sitt »Salmonika« ned fraa Veggen, provde
Strengen med den krokutte Tomen sin og tok so i
med Morgonsalmen» Det dar Daniels Tur til aa
lesa B·ønerne, og han stamad svært i Lesnaden,
som altid, naar han var rædd elder bljug. Daa
Lave hadde hengt upp att Spelet, som Olu altid
fyr seg sjolv maatte likna ihop med eit Mangle-
brett, sette han seg i Hogsetet i Stova, Tverbenken
ved vore Bordenden, der Braudkaka stod ved den
eine Sida hans ogHandduken hekk ved den andre;
no skulde Heimeleksurne i Katekisma lesast upp-
»Heile syrste Hovudstykket i »Litla« og »Lan-
ga a",« upplyste Assar, som syrst kleiv sra1n.
Lave sagde Ingenting, men han saag raadvill
ut og byrjad so paa semte Budet, »hoppad« att-
lengjes og fram i Leksa, men Assar stod i alt.
»Du fcer faa ei Leksa i Bibelsoga, og so kann du
lesa yver Multiplikationstabellen,« sagde Lave.
»Tabetlen kann eg som Vatn, Bibelsoga like
einsx Skulemeistaren kann hoyra meg baade bak
og stam.«
»Du skal saa ei Rettargangssak og øva degi
aa lesa Skristi, men set deg no ned.« Lave glytte
njosnande sram yver Brillurne sine og kjende seg
roleg, daa han vardest, at Assar saag spakare ut.
No skulde Olu fram. Ho og kunde Leksa si
»som Vatn« og spurde so baketter bljugt, um hoi
Dag sekk Lov aa byrja skriva. Lave leetst ikkje
høyra, men vittad til Daniel.
,E—eg skulde s—faa Lov aa spyrja, koat
Distongar er —?"
»Hev du det til Leksa, Tosken?«’ ·
»N—neil«
,,So tig, til du vert spurd, og ver nøgd med
det du hev!«
Daniel las Upp Katekjesleksa si utan aa korkje
stama hell stapa; for han hadde liksom Olu og
Assar kunnatKatekisma utanbokes alt daa han var
8 Aar, og no var han tolv. Og med Undantak
av ei Bibelsoga i Stuttmaal hadde dei aldri leset
nokot annat kvar Vetr dei sat i Skolen·
Lave Var i Ulag; baade Assar og ,,Difton-
garne« gav honom Hovudbrot, og like eins detta
at Olu vilde læra skriva. Leksehoyringi med dei
andre Borni heldt paa, og daa det millom dei
—- som Lukka var — sannst tri, som ikkje kunde
lesa upp eit einaste Stykkje, so tok Lave Paaken
sin og baud dei snu Nyggjerne sine til honom, so
at han kunde saa klappa Skinnkusturne og Pelsarne
deira· Kor det small, kvar Gong desse Saudskinde-
ploggi, herde som dei var av Regn og Vind, sekk
seg ein liten Kyss av Laves Vandrestavl Olu blin-
kad syr kvar Smell, Assar saag sterkt forviten ut,
Daniel kjende, utan aa vita av det, paa Kalveskin-
«det bak paa Broki si, og Lave sjplv kjende seg paa
nytt eigande heile sin Skulemeistarvyrdskap.
Vorni sekk nye Leksur i dei gamle vælkjende
Gmni, men Assar sekk det utlooade Rettargangs-
hrevet til Gjenomstaving, og so tok Lave att
Arbeidet sitt og skavad og reidde paa Saudskin-
det med dubbel Jhug, i di han samstundes heldt
Raadleggjing med sitt Vitend og Minne um
Daniels Spurnad etter Distongarne. Dermed kom
han like eins til aa tenkja paa det Olu hadde be-
det um, og daa han var ein godlynd Mann og
gjerna med einkvar god Daad vilde bøta paa sin
brestande Kjennskap til Diftongarne. so sleppte han .
Arbeidet og skreiv upp ein A og ein B paa ei-
Tavla, som han deretter gav «Olu med Fyresegn
um, at ho skulde ettergjera desse Bokstavarne ne-
dansyre paa Tavla. So vende Lave seg med let-
tad Hug paa nytt til Saudskindet, medan
Borni halvsong paa Leksurne sine elder smaasvallad
med kvarandre under lttaatspil av Rokkesurren.·
Daniel glytte ender og daa burt til Korgi, som
han kunde sjaa eit Hare-Øyra stikka sram or.
»Skulemeistar, eg kann lesa upp Leksa mi!«
ropad Assur.
Lave rykkte hardt til ved detta; Krampai
Dørstolpen, lengje hardt røynd« losnadz Skulemei-
staren datt baklengjes med Faterne i Veret og
Saudskindet med Jarnkrampa yver Andlitet sitt.
Det-varm eit Hunde Hus! Skulemeistarkona
og alle Vorni styrmde sram syr aa hjelpa upp den
spraddande Gamlingen; i det same vartDori opnad
med eit vist myndigt Tak i Klinka, og Mylnaren,
»Herr« Per Danielsson, steig inn·
.—— »Naa? Læt Lave Ungarne slaa honom.
sjolv i Koll? —’Aa, det var Krampa, som sleppte
Taket? . . . Naa, upp att! tenkjer ikkje det gamle
Skrovet hev losnat i Noverne!1)— Eg kom hellest
hit syr aa høyra, korleids det gjeng med Guten.
Lesa kann han som ein Hest; disyr skal han
verta Prest og; det er der haade Rim og Re-
song i.« f
,,Jau, Per — eg meiner Herr Danielssom«
sagde Lave, sorsjamsad av Fallet og av det rangkomne
Jnnstig, ,,Daniel bør til ein lærdare Skulez han
les fljott Latin og viser stor Tilhug til presteleg
Lærdom, so som syr Diftongar og Konsonantar og
annat slikt, som ikkje hoyrer til min Gjerning, men
til Latinskulen·«
1) Jammenfoiiiingerne·
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
