Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
98
Fedraheimen·
.29de Marts 1879.
høyrt« er spreidde gjenom dei heilage
Skrifter, men utor d en vart dei saman-
stellde og heilfengde, for at tungncemeMen-
neskje ikkje skulde tyngjast, for at Kvar skulde kunne
hugsa og nemna det han trur«· Augustin segjer
soleids beint ut, at den apostoliske Truvedkjenningi er
samansett utor Skrifterne· — Kyrillos, Biskop i
Jerusalem kring Aar 350 segjer ein Stad i ein
Tale ,,um Trui««, elder som han paa ein annan
Stad nemner det ,,den apostoliske Tru«: ,,Sum-
men av Trui vart ikkje sett saman etter Menns
Kann, men det havelegastevart utvalt av
alle (heilage) Skrifter og utgjer den eine
Trudomslcera.« — Hoyem held seg til Jrenceus og
Tertullian, det kunde han gjerna spart seg
fyre; det dei segjer viser Jnkje um Trudomsordet
Dei talar um »Trudomsregelen’, men H. burde
ha visst, at den ikkje er eit og det same som
Daapsvedkjenningi. Jdetheilesinnstdetikkje
ei einaste Utsegn av dei eldste Kyrkjefederne, som
ein med Namn av Grunn kunde nemna til Hjelp
syr den Meiningi, at Daapsordet etter sine faste
Ordelag er eit Ord fraa Herren. —— Fyr aa visa,
kor meiningslaust og faafengt det er aa halda
seg til Jrenæus i so Maate, skal eg herma
nokre Ord utor Bokihans »mot Truvrengjurne«: —
»ikkje gjenom andre hev me lært vaar Frelsesveg
aa kjenna utan gjenom dei, som hev boret Evan-
geliet til oss-, som dei vistnok den Gong hev
forkynnt (iTale), men seinare etter Gud-3 Vilje
leivt oss i Skrifterne som det, som skulde
vera Tustiog Grunnvolenfyr vaar Tru.«
Etterdesse Ordi heldtsoleids Jrenceus Evangeliet, ikkje
Truvedkjenningi, som Tusti og Grunnen syr Trui.
Av detta er det uvandt aa sjaa, kvat denne Kin-
kjefader vilde hava dømt um Grundtvigslkera· Um
eg hadde Rum nokk, kunde eg nemna fleire Ord
av Jrenceus, som alle paa det
kor tydeleg han ordar seg um Skrifti som det
einaste guddomelege Ord. — Kunde desse Linur
hjelpa til, at Einkvar, som søkjer Sanning, sekk
litet meir Greida paa, korleids Grundtvigslcera
i Royndi er laga, so vilde eg vera fullnogd; aa
sanntaka Grundtvigsmennerne um Villurne deira,
det hev longo visat seg aa vera faasengt. Dei
lærdaste Trudomsmenm Samtidi eig, derimillom
Professor Caspari hjaa oss, hev so soleklaart vist,
Ein Fritenkjar.
Ei Forteljing or Samtidi.
· xxv.
(Fra1nhald.)
— Det var ei sorunderleg Bok aalesa. Kvar
Dags Tankar og Kjenslur var grannt nppskrivne,
og det heile gav eit sorgsprengt Bilæte av ei Kvinne-
sjæl, rik og fager, som laystest gradvis uppiStrid
millom dei tvo sterke, nlike Hugdrag, Tru og Elsk.
Fraa fyrsto saag det ut som um Trui sarde
Ordet. Jnnhaldet av dei fyrste Bladi var mest
gudelege Tankar og Baner. Men alt her laag
i»Grunnen Glskhugen under som den rette drivande
Kraft. Alle gudelege Tankar stemnde mot det
Spursmaalet, um ein ærleg Sanningssokjar bote-
laust var fortapt, naar han ikkje kunde tru paa dei
kristelege Lærdomar, og alle Baner samlad segi
Grunnen um det eine: Naade syr Evstein Hauk.
Og etter som det leid lenger, vartdetmeir og meir
Gystein Hauk sjolv, som vart Hovudmannen» Ho
hadde snart meir aa segja til honom enn til Vaar-
klaaraste vis er,-
at Paastandi deira baade er usanne og grunnlause
i Sogn, men dei vil ikkje lata seg umsanna, dei
stampar mot Brodden, ja dei er, menneskjeleg talat,
sorherde i sine Villur.
So døme daa kvar sanningskjcer Lesar um
kven, som heo Rett: anten heile kristne Kyrkja
radt fraa Gamaltidi med vaar store Kyrkjefader
Luther og vaar Barnelærdom, eld er det Sekt,
dei kallar Grundtvigsmenn x·
Um Jordbrukets
(Framhald fraa No. 23«)
Eit av dei fyrste Krav til eit vitugt Jord-
bruk er, at Jordi maa vera vael av-oeitt. Voel
kreo detta mykje Arbeid og vert dyrt; men vertdet
godt gjort, laner det seg lell. Veitingi er gagn-
leg i fleire Maatar; det er ikkje komet berre i det,
at Vatnet vert ut-tømt, men i di Lufti dermed
slepp inn i Jordi gjenom dei Aarer og Gangar,
som fyrr var fyllte med Vatn, fo hjelper ho til
gjenom kemisk Verksemd aa skilja ut sure og andre
slike Forbinningar, som er meinsame syr Vokster-
kulturen. Samstundes upployser og uppmorknar ho
ymse Steinto, som fyrr var ubrukande til Plan-
tenæring, so dei no vert til Gagn, og soleids au-
kar ho Berekrafti i Jordi. Endeleg aukar ho Var-
men og avhjelper ymse sysiske Veilur, som kann
vera ved Jordi hellest.
Desse Vinningar av Veitingi varer ikkje berre
nokre Aar, men vil veksa i større og større Mun
med kvart, so lengje Veiturne er i Stand. Og
med di Jordi soleids kjem upp i ein større Kultur,
vil ho og gjera større Gagn ao det aarlege Ar-
beid og Hævdingi. For naar Jordi er væl avveitt,
vinn ho — umframt alt det andre — større »Ab-
sorptionsevne« I: Dug til aa taka upp i seg og
halda paa plantencerande To, som hellestlett gjeng
burt, anten gjanom laus Botn elder helst som
Eim (Gas). Naar det no er so gagnlegt aa veita,
skulde Ein tru, at Jngen hev Raad til aa lata
det vera, og Spursmaalet vert daa, korleids Gin
skal fara aat fyr aa saa Veiturne i den rette full-
gagnlege Skikk-
Nokot med det fyrste Ein maa sjaa til, naar
Ein grev ei Veita, er, at ho seer havelegt Fall.
·opne·
Feer ho for litet Fall, so fører ho ikkje Vatnet
godt fram og vert snarare til-dyttad med Sand og
Mold; er Fallet for stort, so kjem Vatnet til aa
stroyma for sterkt paa, so det et upp Botnen og
Sidurne og Veita rauser ihop og kjem i Ulag.
Det kjem hellest mykje« an paa Jordi, um Fallet
skal vera stort elder litet. Ei tung fast Jord krev
soleids større Fall enn ei laus og lett-
Veiturna kann vera stengde (,,lukkede«) elder
Er dei opne, maa Sidurne sneda (ganga
paa skjønsk), so dei ikkje trast skal siga ihop att.
J fast Jord, som Leirjord, maa dei liggja 450
paa Sned, og daa vert Breiddi ovantil so stor som
2 Gongjer den loddrette Djupni —s— Breiddi i Botnen.
Dei stel soleids burt so mykje Jord og er so hefte-
same fyr Jordarbeidet, at kann Ein paa rimeleg
Maate skaffa StengjesVyrkje, so bør Ein fylla dei-
J laus og djup Myr er likevael dei opne best, av
diMyri vil siga ihop etter kvart som ho turkar,
so Veiturne rett som det er maa takast djupare;
men naar Myri fastnar til, sa bør dei stengjast
her med. Til detta kann Ein bruka Royr (Dræ-
neringsroyr), Stein og Ris, og i seig Torvjords
kann Ein bruka sjolve Torva. Brukar Ein Røvr,
maa Veita ikkje vera breidare i Botnen enn at ho
just tek Royren. Naar Veita er gravi og all Royren
upplagd i Rad paa den eine Sida av Veita, so
byrjar Gin Nedleggjingi ovanifraa. OVste Enden
av det fyrste Royrstykket maa Ein tetta til med ein
Trepropp elder Stein, so Lausmold ikkje sleppinn,
og av same Grunnen maa Ein leggja litt Mose
yver og under kvar Skaute1). Der ei Tverveita
gjeng ut i »Avføringsveita«2) maa der gjerast Hol
i Røyrsida, so Vatnet frem den fyrste slepp ned i.
J Avforingsveita maa Ein brukastorre Royr enn
i dei andre. (Meir.)
»Kvitscid —— Lerestegreidnr.«
J ,,Fedrh.« No. 21 hev ein Kvitseiding teket
paa Kapellan H. Moses, som etter mi Roynd er
avhalden av heile Menigheiti, fyr ei Preika han
1) »Sammenføining·«
2) »Avføring«3veiturne« tek upp Vatnet fraa fleire Tver-
veitur og forer det ut i den store Avlaupsveita, som
bør vera opi. Dei maa vera 2—3 Tumar djupare
enn To erveiturne, men stengjast liksom dei-
herre. Og stundom rorde det seg saman fyr henne,
so det var vandt aa vita, kven av desse tvo ho
hadde meint. Ho skreiv »du« til den eine som til
den andre, og det saag ut til, at ho ofta hadde
blandat dei ihop· kMeir enn ein Gong hadde ho
byrjat ein Setning med Tanken paa Gud, men
endat honom med Tanken paa Enstein« Dilenger
Ein kom ut i Boki, di meir er og tanketryllt vart
denne Samanrriringi. Hauk vart ræddare og ræd-
dare, di lenger han las. Og til Sluttning stod
det ikkje lenger til aa dylja —: den saare, uende-
lege Striden hadde layst seg upp i Sjukdom. —
Den siste Vetren hadde ho havt Syner. Og
her var den same sjælesjuke Ørskapen· Det var
mest Uraad aa vita, kven detvar, den stakkars unge
Kvinna tottesthavaset. »Eg gjekk ut yver Vegen,«
stod det ein Stad, »den Vegen, der me gjekksaman
syrste Gongenz for der møter eg deg so tidt, arme,
kjære Ven! og du smiler til meg og er god imot
meg som den Gongen, daa eg var ung. Og eg
saag deg; du stod kvit millom dei hgge Granerne;
Maanen lagde Ljos yver deg, og du hadde Straale-
krans um Haaret. Og eg lagde meg paa Kne og
bad, og alt ikring meg boygde seg og bad; og me
bad um Naade syr oss alle, og fyr alle dei, som
syrgjer og hev det vondt. Men du smilte, breidde
Armarne imot meg og sagde: Fred vere med deg!
og var burte."——— Det, som kom tilslutt, var verst.
»Og du stod framfyr meg, og Tornekransen laag
tett og kvass kring Pannen» MeniHaandi hadde
du Kalken, og du gav meg Kalken og sagde: Drikk
av denne Kalkl det er mitt Blod, som rann fyr
deg i den Stundi, daa Hjartat mitt brast! Og
eg drukk, og det var Blodet ditt, og det gjekk
meg som ein tærande Eld gjenom alle Aarer og
aat seg inn i miHjarterot· Og du smilte og greet
og sagde: no er du mi, og no skal du fylgja meg.
Men eg seigi Kne. og rette Armarne imot deg og
sagde: ja eg vil! for no kjenner eg, at eg maa
døy.’— — — Ja, eg vil døy· Og i ditt Namn
vil eg døy, og til deg vil eg sara, kor du so er;
for du var mitt Liv, og til deg gav eg meg all,
og deg kann eg aldri gljxjyma« — —- —
Det stod ikkje til aa, dylja: Ragna, den unge,
friske Kvinna, hadde gjenget til Grunns i denne
syrgjelege Striden, som Hauk hadde ført henne
upp i; han hadde drepet henne til Lekam og Sjæl-
Drepet henne, og misst hennek Han var den
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
