Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
114
Fedraheiriien.
16de April 1879·
te Presten, om dei konne faa att Kyrkja for hon-
om. Aa Seljordinganne heve gjort meir, som visar
deires Godhug for Arvesen. Garmennar aa Husmen-
nar, Tenarar aa Arbeidsfolk heve skote saman ein-
600 Kronur, om han konne koma att te Veten au.
Dce viser, at Folk reint ikkje heve forlete honom i
Seljord. Naar Folk grip te Pongen, so er dce
dce vissaste Merkje paa, at dei er aalvor i si Sak·
Fælare Stykkje mce Usanning (ein heve vcel
ikkje Lov te segja Lygn?) enn dette i »Kirke-
tidende« skulde væl vera eit Vingel aa sjaa. Aa,
daa ein maa fæle for, at Upphavsmannen te dce
veit bære Greie paa alt samen enn som so, fo bli
heile Stykkje styggar hell stygt. ——
Den 2dre April heldt Prosten her etter Bispens
Raa eit Møte for aa sorlike Presten mce Folkje.
Te dette konne dei more ,,dei som ville« av For-
mannskape aa Skulekommissjonen. Prosten gjekk
vael ut-fraa, at te fleire Kokkar te meir Søl. Jkkje
nokk mæ, at soleis Mesteparten av Kyrkjefolkje ikkje
fekk Lov te leggje eit Lodd i Vegti i si eigi Sak,
so blei dei au nekta te hayre paa; te aa mæ blei
Møte halde i Prestegaren, —væl ikkje for aa seta
eit Trykk paa Formannskap aa Skulekommissjon?
Ordforaren mce sleire, som ikkje einast ville gjera
etter eigji Vet aa Syn, men au hoyre andre, hae
kalla saman alle, som vilde, te eit Mate Kvelden
fyriat for aa uttala seg om Prestegreia· Største
Deildi der var samse om, at me ikkje konne vera
tente mce slik Prestz ein totri eldre Menn var meir
skaansame mot honom. Daa Prosten fekk veta dette,
fant han doe domt, uppryirandes aa usamelegt, ikkje
so mykjy mot Presten, som mot Embætte. Heile
dette viser, hot dei ser mæ. Var dce Sanningi
som var Hovudsaki for dei, so var dce likt te, ein
turvte ikkje gjoyme due, om dce var so for heile
Vari. Tvertimot, ein konne daa vaske seg rein i
alles Augur i dei skuldiges Blo. Prosten vil no
au ha dce te dce, han, er dce likt te, at Folkje er
te for Embaettes Skuld, istaen for me heve trutt,
dæ skulle vera omvendt, aa etter dce skulle dei daa
idæ minste hava Rett te aa segja si Meining·
Hellest kom dce ikkje noko utav Forliksmote. Da-
blei lese upp fleire Klagepunktar av Ordfarare nfor,
at Presten hae nekta fleire Soknebod aa bruka for-
argelege Talemaatar te Sjuke aa paa Prekestolen·
Some tok han paa seg, andre nekta han; men Vitne
s-
kann skaffas fram paa allesamen, om dce trengs.
Fleire av Formannskape foreslo Presten aa taka seg
Kappelan, om dce konne jamne seg paa den Maaten.
Dce vilde han ikkje høyre paa, aa liksogott var dce,
at dæ glapp au, for so kann dce daa dure fram i
sama Skoro, anten dce ber hell brest. Presten sae
au, at han laut sokje segifraa, naar han ikkje konne
forlikas mce Folk, men dæ trur me no ikkje, so lengje
me ikkje ser dce.
Ja dei er uhugleg: slike Tilstand myllom Prest
aa Folk, som no desse i Seljord. Kvor Bygd maa
bea Gud fri seg fraa slikt. Nottverdsgjestinne tek
av, aa Kyrkjegongen minkar. Fleire finn dæ bære
halde seg derifraa, naar dce ikkje vekkjer ana «hell
Forarging. Men dce fcer so skurel Naar dei, som
sit mae Magti, ikkje vil rette paa dce i Tider, so
er de ikkje anen Raa att enn« lata dce gange te
dae sjavt gjeng i Stein, aa dei ber so sjaue And-
svare. Dce puffar aa smell baatte her aa der; men
slikt noko maa vcel te for aa ruske Folk upp.
Ei11 Jnns end ar
i det konservative ,Drammens Blad« skriv, at, naar
,,Morgenbladet« ofta vert skuldad fyr aa fara med
halv Sanning og heil Lygn, er det aa ot-
tast fyr, at det altfor ofta er nokot Sannt i
Skuldingi. Jnnsendaren held »d ei konserva-
tive Hugmaal«· fyr aa vera det same som
»d·et God e« og krev difyr, at Blad, som vil
vera Konservatismens Styttur, er sannsogle og ærlege
i al fi Ferd. Gllest rører han ihop Konservatisme
og Kristendom og set likeins Radikalisme (det vil
segja Liberalisme, Fridomshug) og Vantru i ein
Klasse fyr seg sjyilv. Det viser, at Jnnsendaren
hev vandt fyr aa skiljas det eine Umgripet fraa det ,
andre. Og me er rædde fyr, at Konservatis-
men, d. e. det bureaukratisk-aristokratiske Vak-
straev, ikkje trivsti Livd av LErlegdom og sann
Kristendom. For ein ærleg Mann og ein sann
Kristen veit og kjenner, at Kristendoinen er det
reine Demokrati (det, dei hjaa oss kallar Radi-
kalisme), og at ein sann Kristen ikkje kann vera
Morgenbladsmann, endaa um ,,Morgenbladet««ikkje
var so raatt og ukjuret, som det ofta er, elder
Ven av aristokratisk-biireaukratiskt Einsyn og Rang-
visa mot Folk, som ikkje er Embættsmenn, Fatni-
kantar og Storkaupmenn. Cin sann Kristen veit
med seg sjalv, at han hev meir aa svara fyr enn
deikonservative Hugmaal, og kjenner, at ikkje desse,
men just dei demokratiske Hugstemnur er so nærskylde
med Kristi Evangelium, at han, som er innblaasen
Goangeliets Aand, lyt verja deim. Og likeins er -
det med ein sullt ærleg Mana, som, nettupp fyrdi
han er ærleg, ikkje kann eigna aat seg personleg
Trit paa alle Dogme, som hoyrer til den offenlege
Rikskyrkje-Kristendom. Dei konservative aristokratisk-
bnreaukratiske Menn skulde aldri taka Kristendom
paa Tunga; dei kann med sittLivssyn vandt vera
annat enn Namn-Kristne, dersom dei hev Gaavur
til aa tenkja litevætta; men Kristendomen vil San-
ning, Ærlegdom, Upplysning og Daning fyr det
heile Folk, Rettserd, Demokrati, Allstyre, Borgar-
aand, Samsyn, Fedrelandskjakrleik, borgarlegt Vel-
være o. m. m., umfram æveleg Sæla. H-
Fraa Bygderne.
Nul-dulgte (Or eit Brev). Her paa Nord-
more hev me visstNorigZ eldste Thingmann.
Det er John Neergard, som var paa Thinget
so tidleg som 1833 og er, som han sjølv segjer,
den einaste attlivande av dei, som var med det
Aaret. Han er no 83 Aar gamall; men det er
utrulegt, kor ungdomsfrisk han enno er. Eg talad
med honom fyr ei Stund sidan, og det var Hag-
nad aa hoyra ’n fortelja um gamle Dagar. Det
er vcel helst faae, som veit nokot um, kvat den
Maanen hev gjort fyr Folket vaart, og korleids
han hev vortet lønd fyr Arbeidet sitt. Jdeifyrste
Aari han var paa Storthinget, var han den, som
sterkast og gildast talad Bondens Rett, og arbeidde
utroytteleg fyre, at Bonden skulde faa bruka Ret-
ten sin. Han saag det turvtest, at fleire Vandet
kom inn i Thinget, for endaa var dei i Faatal;
so foor han umkring i Bygoerne som ,,politisk Mis-
sionær« og talde fyr Folk, mill. A. at dei maatte
nytta sin Rett til aa velja fleire Bonder til Thing-
menn. Han hadde skrivet ei Bok, som vart kallad
,,Olaboki«, der han hadde nedlagt sine politifke
Meiningar; ho inneheldt ein Samtale millom ein
Bymaiin og ein Selbygg, talande sitt eiget Maal,
og denne Voki vart lesi vidt og breidt. Meer-
ss— t s.
sst —- —
Boudereisningi i Wolovee.
Umskrivet fraa Tydsk ved Kristofer Janson·
(Framhald.)
« Det er ein Forretning, som laner seg, denne
Menneskjehandel i Podolia. Ogso til Fedko kom
det sidstpaa ein, som inkje vardt utkastad. Detvar
av ymise Orsaker. Fyrst so hadde den unge Bonden
osta lotet sanna det Ordtaket, at eitHus utan Kona
er som ein Disk utan Dram. Og so galdt det
denne Gangen ei utifraa væn, gild og ovlega rik
Gjenta. Og fo fyr det tridje visste Fedko, at den
svartoygde Hanusia fraa Okuliixce var reint hugstoli
av honom. Kannhenda" var det detta sidste, som
vog mest. For han hadde eit Hjarta denne Bonden,
eit hugstort Hjorta endaatil. Den lukkelege Vidle-
mannen kom og gjekk soleides millom Wolovce og
Okulince, og snart kom og gjekk ogso Fedko,- og
nokre Vikor etter var det Brudlaup·
Brudlaupet heldt dei iWolovee paa ein Sun-
dag so ved Pintseleite, naar Vaaren rett er komen
i Vedret. Og detvar ein Dag! Øydemarkiblømde,
Himmelen log, Lerkorna song, og paa Jordi log
og song Menneskjorna med. Vigsla var um Fyre-
middagen, og daa det unge Paret var ovlega rikt,
so hadde Presten gjort ein fælande lang Tale. Og
med’ han brukad at slutta med: ,,so gjev de no
med Guds Hjelp maatte verda lukkelege,« naar det
var Parfolk, som inkje aatte større, so sluttad han
denne Gongen soleides: »Gg veit visst, det er
Guds Vilje, at de skal verda lukkelege.·«
Det var no nokot uvart sagt av Maanen detta,
for anten so visste han det inkje so reint visst,
elder so skifte Vaarherre Hug i nokre Timar———
det, som er visst, var, at paa baade desse Hovud
kom det Ulukka paa.Ulukka.
Etter Brudevigsla drog alle til Gastgivargar-
den — Presten med; og drakk og dansad —-
Presten med; og mange av deim vardt drukne —-
Presten med. Det var no og eithestebod, som dei
inkje hadde set Make til i Bygdi. Detvar try Musik-
lag, som spilad, Jødar, Czecher og Tatrar, og
dessutan gamle tullutte Spilemannen Jacek· Og
daa det vardt skumt, kunde Kjakemeistren endaa
tryggare enn syrr blanda Brennevinet halvt med
Vatn——det var ingen, som merkad meir, kvat han
drukk. -
Paa denne Tid, daa det ute lagde seg tjukke
Skuggar og inne inkje mindre tjukke i Hovudetpaa
Gjesterne, var det, at det kom ein uventad Mann
iLaget. Ei god Menneskja, veit de, vil gjerna
gleda seg med andre, naar han kann koma til-
Ein hoyrde derute, kor Leiken og Spilet braad-
tagnad, kor Bonderne foor fraa kvarandre. Og
fram gjenom Folkestimen, som tokkad seg rædd fyre
honom, helsad skygt av dei ædruge, og glaamd paa
av dei drukne, skreid Hr. Wincenty, og inniStova
og upp aat Bordet til Brudparret. Han grein
naadigt, og daa han merkad, kor daudstilt detvardt
kring honom, og kor likbleik Fedko vardt, grein han
endaa naadigare. »God Kveld Godtfolk! eg kjem
og vil ynskja deg til Lukka, du lukkelege Brudgom,
av mitt Hjarta av mitt inste Hjartal« Fader til
Brudri reiste seg bljug, men Fedko vardt sitjande
og stirde sin Uven stivt i Augom. »So det der er
Brudril« sagde den gode Maanen ennvidare og
kneip Hanusia i Kinnom. «Donnerwettert det er
eit Pragtstykke! Dette er daa likare Kjat og Blod
enn Xenia var. Ho dugde inkje stort, min kjære
Fedko, tru meg.« Den unge Bonden sprang upp,
Blodet straymde til Hovudet paa honom, og Hondi
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
