Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
118
Fedraheimen.
19de April 1879.
Eit Hurra fyr Flagetl Det norreint skal 1Zssa
fyr Ætti som kom og tok logleg sin Rett;
og Taick i vaart Hjertet til dei vil ma hysa,
Som fridde vaart Plag, um det ei gjekk So lett,
Som framande Bolk
tok ut, og Stod To1k
fy1s Merlcet» Som tyder eit sjzzflvsten—
s djgt Folks
01av.
Det svenske Flag
med dei danske Fargarne i øvste Firkanten —-
det var Norigs Orlogsslag fraa 1815 til 1844.
Detta Flaget kunde enno hova rett godt til
sume Nordmenn, d. e. til desse Kræmarfolk rundt
um i Byarne, desse unionsmerkte, blaagule Sjæ-
lerne, som er ,,stolte« av aa laana Æra og Hjelp
av framandt Folk. —
Det svenskeFlag med dei danske Fargar!
Eit gildt Flag syr denne Kristiania-Norskdomen,
som ingenting eig’ sjolv, men berre liver paa Laan
og Lappverk, og som ingenting er sjølv, annat enn
slik ei Samansteiyping, ein Millomting, ikkje Fugl,
ikkje Fisk, men midt imillom og nokot av kvart.
Dei Kristiania-Norske hev Stockholm til Hovud-
stad, Danmark til Fedreland, Noreg til Matbud
og Peer Gynt til Nationalhelgen. Difyr talar
dei Dansk-Soensk, og difyr burde dei hava eit
dansk-soensk Flag. Ingenting heilt, reint; nei, Sa-
man-setning, Saman-lapping; Dansk-Svensk, Dansk-
Norsk, Dansk-Svensk-Norsk, Ytorsk-Svensk-Da11sk; al-
tid nokot slikt med Vindestrik imillom, nokot uheilt,
»gebrokkent«, Fugle-Fisk, Fiske-Fugl; Compositum
mixtum i det eine som i det andre. At slike Folk
held paa Unionsmerket i Flaget er swlande natur-
legt. Blandingsnaturen krev Blandingsmerket; —-
Lappverk i Hiig og Aand krev Lappverk i Symbol
og Uttrykk·
Men desse saman-sette Folk er ikkje lenger
den »,,norske Nation«. Den norske Nattonen tek til
aa vakna, og med det same kjenner han, at skal
han vera til, so maa han vera nokot heilt. Reint
norskt Flag, reint norskt Maal; ikkje nokot Fiiskz
’eit av tvo: anten er Ein eit Folk, elder so er
— Ein det ikkje. Og er Ein eit Folk, so lyster
Ein ærlegt Merkje.
— Ja, eit av tvo. Anten maa me no fram,
vaaga Trøya, vera norske, — elder so sig me
attende, ned iDaudvatnet, og glid smaatt um
Senn inn i Sverig· Det er Livsens Log detta:
den, som ikkje kann vera og verja seg sjølv, han
maa løysast upp og tena til Næring syr annat
Livande· Han fortener det. Eit Folk, som, naar
det kjem til Stykket, ikkje vaagar aa vera eit Folk,
hev ikkje Rett til aa vera til. Det er berrei
Mythologien, at det finst Sfinxar.
— Disyr vil me hava det reine norske Flag,
og disyr vil me hava det reine norske Maal. Foer
me det ikkje i Dag, vil me faa det i Morga, og
sæt me det ikkje i Morga, vil me hava det sidan.
Men det maa til-
(Etter Godet.)
111. Samanlikning.
(Framhald.)
Fyr aaliksom kryna denne Samstavingi, som
me hev synt millom Bibel og Vitenskap, vil me
sreista aa rita» upp eit samsengt Bilæte av det, me
hev funnet ut, soleids at me vil setja Bibelsoga
liksom ei Raame kring um Vitenskapens Utroyningav
Me set oss med Guds Mann paa Berget. Det
sviv som ei tjukk Kaldskodd under deg, myrkt og
audt og tungt, kor du snur deg; det er so lydt.
Kvat er det? Det tek til aa brusa og susa som
sraa ein Stormvind langt ut paa Havet, som endaa
rullar sine Baarur kring den heile Jord. Den
Vinden er Pustet fraa Guds Aand, som sviv med
sterke Vengjeslag uppyoer dei store myrke Vatni og
liksom brceer ut det lgyndomslege Egget, som all
Heiinen skal sodast or. Me hev noksom ei Kjenning
av det, — dette Myrkret er ikkje det evige, grav-
tunge Nattmyrkr, det er som Morgondimma,. som
vitrar um ein fager Dag, det er den frævscele,sig-
ningsfulle Natt, som er heile Livsens Vogga· Det
heile stend fyr Augat berre som ein Blink, men i
denne Blinken er det synt tallause LCvur radtifraa
daa det fyrste Toet vart skapat og til Jordskorpa
storknad og Vaatrgyken tettnad.
Braadleg so ljomar det gjenom kyrre Natti:
,,Vert Ljosl«
Straks kjem det fram ein blenkjande Livs-
I
straum, som braglar og braar, kor du ser, og dei
bjarte Geislar leikar utyver eit endelaust, strandlaust
og livlaust Hav. —— Rett som det, gvyser det upp
heite Vasskvervlar, so Spruten stend hogt til Vers,
Jordi sprengjest upp og heile Havet stend iKok.—
Um eit litet Vil tek Straalarne til aa bleikna,
Dagen avlitar, og snart er det myrke Natti att-
Du hoyrer ikkje annat hell dei store Øydevatni
brusar kring deg. Men i denne eine Dagen hev
me fenget ei Syning av dei Tusund og Tusnnd
av Dagar, som hev lyst upp vaar Jord, fyrr nokot
Mannsauga saag det.
So lyder det:
,,Det verte ein Kvelv midtiVatnom, og Vatni
neantil skilje seg sraa Vatni ooantil.« Det vert
Dag aa nyo; endaa ligg det same uendelege Havet
fyr Augom. ,
Det kann godtvera, at der er Liv i det, men
me kann ikkje sjaa det. Men me gjev Gaum paa,
at Vasseimen ikkje lenger er so tjukk og svart;
Havet er rolegare, med di Skorpa, som skil det
fraa Eldheimen,hev tjuknat meir til, og no baarar
det stilt og vcent. — Dei tunnare Skoddedottarne
stig til Vers, og med di dei kolnar, sky-set dei- seg
og lægrar seg som ein Ring rundt Jordi, og millom
dette Skylaget og Havet letnar det no uop, og
reine, blaa-klaare Lusti kjein til Synes. — Soleids
var den andre Dagen, som var eit Bilcete ao tusund
Dagar av-same Slag.
"Ro·ysti segjer:
»Havet samle seg til ein Stad. Verra kome
sram, og Jordi ale upp sine Vokstrar« For tridje
Gongen renn Ljoset fram; Skykransen er endaa
like tett, menhellest er Jordi mest ikkje til aa kjenna
att; ho er ikkje lenger all klædd av einsvorne Havet,
som ingi Kvild gav syr Augom; Oyar og Skjer
hev lyst seg upp, og det gronkar so pænt paa gras-
grodde Vollar, og store Skogar dreg seg inngjenom
so langt me kann sjaa; syr Augom ligg heile den
rike, storsengde Vokstren sraa Steinkolstidi. Men
alt er stillt endaa, det knett ikkje eit Liv, berre
Vindeii tyt i Greineriie, med’ Tokedottar syk yver
Myrarne« Myrkret kjem att, men snart hvorer me
Røvsti:
,,Det verte Ljos spaa Kvelvingi.« Det er i
Otta; me ser upp — Skyhimlen er kvorven, dei
bjarte Stjernur ser fyr syrste Gangen ned paa vaar
Boudercisuingi i Wolovce.
Umskrivet fraa Tydsk ved Kristofer Janson.
(Framhald.)
J Gastgivargardeii var alt paa Føiom. Kvin-
solket kringsette jamrande Hanusia. Ute paa Tunet
stod Karfolket, ingeti snakka høgt, berre ei Murring
gjekk stundimillomli Flokken. Rusetvar reint burte.
Det sinst Ting so forfælande, ·at dei trengjagjenom
den hardaste Heilen og driva Brennevinsdun-
sterna ut.
Daa Fedko kom, var det berre saae, som ropad
til honom; — det ligg inkje i Huglyndet til detta
- Folket, som er seint og dauvt og uendeleg seigt.
Tagalle gav dei Rum fyre honom, og Kritykoleidde
honom til ein Benk; der seig haii ned. Bonderne
trengde· seg tett kring honom, det var daudstilt
millom dei tvohundrad Mann. Berre ein gamall
Kall ropad graatande: ,,den stakkars gode Mannen!"
Men dei andre synte honom til Rettes. ,,No lyt
berre Fedko segja oss, korleides me skal gjera det.«
Kvat som gjerast skulde var greidt.
-
Fedko reiste seg. ,,Godtfolk!« byrjad han.
Men endaa kunde han inkje mæla meir. Naar han
saag det helgarklcedde Folket, prydt til hans Brud-
laup, og tenkte paa alt, som no var hendt, og som
han no laut fortelja deim, daa var det, som ei
Jarnhand tok og snorde Strupen ihop paa honom.
Ei seig, tung Taara braut sram utor Augo hans
og rullad nedetter Kinnerna. So tok han atter i:
,,De veit alt, det med Xenia og detta no. Denne
Mannen er eit vilt Dyr, og me er givne i hans
Hender verjelause og rettlause· Raadsmagti her er
polske og hans Vener. So lyt me sjolve hemna
oss og verja oss; her sinst inkje Val, me lyt.
Liksom me slaa oss ihop, naar me skal ut etter
Ulven, so vil me no alle ganga burt og hengja
upp denne Karen——det kann koma paa eit ut det.
Kven gjeng med ?«
,,Me alle", klang det, so det skrall. ,,So
koml« . . . Mest utan ein Ljod sette Flokken seg i
Mars og drog seg seint burtigjenom Landsbygata·
Her og kvar vardt ein liten Hop standande, Hakkar,
Ljaaar, gamle Byrsor sekk dei sram. Dei saag
aalvorsame ut. Dei var hugade, som’ skulde dei
paa Ulvejagt. Kvar og ein visste: ,,det kann verda
min Bane;« men kvar og ein pisste og: ,,det er
Skylda mi.«
J den raude Morgondimtna drog dei tagalle
upp aat Borgi· Soleides byrjad Vondereisningii
Wolovce.
Borgi i Wolovce er onnorleides bygd enn dei
fleste Herrescete i Podolia· Desse er som oftaste
store, gilde Steinhus sraa det attande Aarhundrad,
der som Adeleii endaa eig Pengar, elder smaae,
skrapa Steinhus sraa det nittande Aarhundrad, der
som han hev litet Pengar. Stastbygnadar i Stil
ser ein sjeldan, og endaa sjeldnare gamle Vorger·
Det heve i gamle Dagar gjenget altfor ofta Storm,
Ufred og Naud yver det arme Landet tildet. Der
kom Mongolar og Kumanar, Turkar og Rumoenar,
Svenskar, Tatrar og Moskovitar, og kvat dei heita
alle desse ubediie Gjesterne. Det som inkje var
lodd- og nagelfast, det stal dei, og det, som dei
inkje kunde stinga i Tjuvesekken, so som Borger og
Taarn, det sette dei Varme paa. Soleides stend
det i desse Bygderna scelt litet atter sraa gamle
Dagar.
Difyre er den gamle, myrke Borgi i Wolovce
med sine svarte Kjempemurar, sine tronge Glashol ,
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
