Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
150’
Fed·rahcimen.
21de Mai 1879.
hadde sove syr lengji, daa kom Framandkjeringi
burtaat Buaveggje og ropte: ,,Upp di Su og
mjkjlke di Ku, no skjin Soli ner i Grøneli, og enno
sove du!« Kjeringivakna daa med det same.— Den
Framandkjeringi vilde aldri hava· nokon Ting kor-
kje taa det eine held det andre for sitt Arbeid. —
Den Kjeringi, som sat paa Stole, daydde endaa
den same Summarn.
O. Jssungsæt.
Thingvalct i Nedcnces.
Tilsvar til Hr. 20 i Fedrh. No. 31.
Du syntest det var hosta tidleg. daa eg i No.
19 av detta Bladet tok til aa fara Storthingsvalet
vaart paa Vangje. Um detta kann her vcel altid
vera fleire Meiningar; eg hev no altid høyrt, at
det er betre vera fyre var enn etter snar; —- men
slikt er Smaating, som det ikkje er verdt aa antrast
Um. Det betalar ’kje Prentarsverta eingong. Til
Sali.
At den staute og gjæve Hogskulelceraren Ukl-
mann burde vera fjslvskriven til Thingmann syr
Fylket, det vilde eg halda med Hr. 20 i, og det
av sullt Hjarta, — dersom det ikkje var det, at
Folkehogskulen vaar ikkje kann vera denne Mannen
syrutan. Hr. Ullmann er visseleg den duglegaste
og aandsullaste Mannen i Fylket; men valde me
honom, so nydelagde me Skulen, og det var korkje
han elder me tente med, liksom det vilde vera baa-
de Synd og Skam aa uroa honom i den signings-
rike Skulegjerningen, som han hev gjevet seg til
med so heil og varm Hag. Dessutan hev han
sjolv sagt, at han ikkje ynskjer aa koma paa Tale til
Thingmann.
Det er likt til, at Hr. 20 i den seinare Tid
er fornogd med Holms Thingserd og serleg med
hans Stilling i Saki um den ,,allernaadigste.« J
detta seinste hev han visst mange med seg; det
var mannslegt gjort. Men ei Svola gjer ingen
Sumar, som me veit, og der er andre Ting,
som og maa gjera det umogelegt aa velja
honom uppatt; dessutan er Hr. Holm med Nebb
og Kloimot den store landsvigtige Merkesaki»Riks-
raadarne inn i Thinget,« og so endeleg Motstan-
dar av Folkehogskulen·
Nei, eg trur me gjer rettast i aa halda oss
til dei tvo nye og sidst nemnde: Klokkar Torjus
Hansen fraa Landvik og Gardmann Jvar Floystad
fraa Ø. Moland. Baae desse tvo er Upplysnings-,
Fridoms- og Folkehogskulevener, sramdjerve Menn
og gode Talarar. Var Veljararne so heppne aa
faa desse Mennerne fram, so trur eg det vart det
b·este Valet, som hev voret her i NedeneZ etter
s1814, og me »Blaatrør·iurne« vilde daa hava god
Grund til aa vera glade.
Hyestad 14de Mai 1879.
Svein·
Brevsending.
Kristiania i April 1879.
Det hender rett jamt, at »Fedraheimen« hev
Brevsendinger fraa Landsbygdoin rundt ikring, og
det er huglegt aa sjaa, at mange tek til aa skriva
det Maalet, dei talar og ikkje lenger blygjest ved
det. No vil eg og sreista meg litegrand, gode
»Fedrh.«, og prøva, um inkje ein ,,Bygut av Ar-
beidarsAalmugen« an kann koma stil aa skriva Moers-
maalet sitt utan for mykje Knot. Gg vil berre
prøva, daa eg aldri hev talat Maalet(; eg hev
berre leset ei og onnor Maalbok og litet i dei
Maalbladi me hev havt og no hev; men dermed
er Hagen sest ved ,,Maalet’«, som eg plent trur
maa vera ,,Moer«3maalet« mitt, um so ,,Dansken«
aldri so mykje ber Namnet. For so heimlegt fell
det meg aa lesa og solettaa tenkja i, at egtykkjest
ikkje kunna tvila paa, at baade eg og kvar einaste
Bygut maa kunne læra detta Maalet, endaa me
no hev lært aa tenkja paa Dansk-
Eg hev bilom-til voret ei Stund paa Lands-
bygdi, og det hev altid voret so huglegt aassvalla
ved Bygdefolket· Men naar so eg hev komet pjut-
rande med min ,,Østlansdskdansk«, so er det liksom
eg hev vortet rædd meg sjolv·—Naar eg daa her
i Hovudstaden etterpaa hev komet saman med Vener
aa Skyldingar, og hev ymtat noko um detta, so
hev dei gjort Gjon med meg, og spurt meg um
eg vil vera »Døl«l So hev eg daa lengje vor-et
bljug ved denne Maaltanken min, og boret han
hjaa meg sjølv; men so tok eg Mot til meg, og
passad altid paa, naar det lagad seg so, og las
npp eitkvart Stykkjet or ,,Fedrh·«’, elder nokot annat
paa ,,Maalet’«. Dei hoyrde paa meg au, men dei
maatte stendigt hava nokot morosamt — Rispur aa
slikt; — eg las no litt av kvart lell eg. Fraa
Fyrstunne hadde dei vondt fyr aa skyna det eg las,
so eg maatte greida ut syr dei; men etterkvart fekk
eg mindre Bry ogkunde lesa meir og meir radt;
— det er endaa nokre, som hev vortet bra til aa
lesa Maalet sjalve· — Berre me hadde lcert det i
Skulen, so!
Som eg syr hev sagt, so er eg av Vyaalmugen,
og det fraa Hovudstaden. Mor mi var Dølegjente,
ho; men huttemegtu! kor rædd ho var, daa eg var
Llitem for at eg skulde koma til aa tala nokot, som
’var ,,raatt« — som hadde Svipen av Bondemaal.
Soleis er det og med Skyldingarne mine; dei er
Dolar alle ihop; men trur du dei vil kjennast ved
Maalet sitt, naar eg leZ det for dei? -—— Nei var
det likt seg. Dei hev aldri høyrt nokot so raattl
Naar eg so minner dei um, at dei sjølv eingong
hev talat slik, so tagnar dei aa dreg seg anda-
Eg hev berre nemnt detta her, fyrdi eg hev
merkt meg, at det er mange fleire, som hev det paa
sama Maaten av dei, som sraa Barnsbein er Lands-
folk og som seinare er komne til Byarne. Det er
Skam slikt; men det er Faavit, som gjer det.
Skulemeistrarne paa Vygdom gjer sitt, og so kjem
andre Skulemeistrar etter og gjer Resten. Verst
er det syr Gjentur, som fcer seg Tenest i Byarne.
»Fruerne« er rædde fyr, at Vorni deira skal faa
Smaken paa aa tala ,,simpelt«, og so er det daa
dei, som syr det Meste avloyser Sknlemeistrarne
med Skalkeherming og Gjøn. Men detta er leidt;
for naar Kvinnurne gloymer Maalet sitt, so maa
det døy; for det er all sin Dag Kvinna, som ber
Maalet —- »Moersmaalet« — uppe.
Naar me derfor kunde faa Maalet inn i Skulen,
so var Slaget vunnet; for daa lcerte dei Unge aa
tenkja og tala paa sin Norsk, og daa var det ikkje
so lett aa skrcema Maalet fraa dei att; men daa
kom det ogso smaat um Senn inn sjølv i Byarne-
for det er Norsken, som er det Naturlege her i
Landet. — Og Byarne maa au vera med her, —
og det vcel ikkje minst.
Detta syr fyrste Gong, fraa
Ein Bygut.
Datter aat Husbond.
Skildriiig fraa Samtidi.
Av Am-
(Framhald.)
Aldri hadde Skurden gjenget so lystigt og lett
som i denne turre varme Hausten, daa Rug-, og
Bygg- og Koeite- og Havrehausten kom SlagiSlag
etter kvarandre paa Aake Thorsons vidlagde Aaker-
mark· »Moster Karin« hadde ikkje lydt Jvar, daa
han paa Skjemt bad henne sara attende til ,,Glas-
skaapet« sitt til dei andre Blomarnez· med Liv og
Lyst tok ho i med i alle dei ymse Yrkjemaal der
under Guds klaare Himmel. ,,Systersonen«, som
ho stødt kallad Jvar,· var utroytteleg i Skjemt som
i Arbeid, og aldri hadde nokon høyrtso fager Song
som den, ,,Moster Karin« og han stemde upp, naar
heile Flokken ao Skurdafolk med Ljaaar og Rivur
paa Akslerne i dei maaneljose Nætterne vandrad
heim fraa Aakeren.
Einast Gamle-Sven murrad yver dei nymotens
Visurne um Sol og Vind og stemde sjolv ender
—-
og Gong upp Visa um Elsa og Riddaren Aake.
Daa tagnad alltid Jvatz og Gudrun smaug med
ei lett Grysjing nærare inntil Magda. Gamle-
Sven hadde hellest alt fraa den syrste Skurdadagen
fenget ein avgjord Uhug til Jvar. Alle gaadde
detta, og denne grettne Kallen og hans Argskap
mot den livssriske Ungguten gjorde det glade Skurda-
solket endaa lystigare. Jvar sjolv hadde mest Gaman
av Svens Mothug og sann ei underleg Moroiaa
eggja Gamlen endaa meir upp· So drog han med
vigtig Mine ut Tistlarne or dei Bandi, ,,Moster
Karin» skulde binda; so passad han paa og sette
nye Tindar i Riva hennar; so batt han i Fram-
um-serdi nokre Vand syr Sven sjolv, alt fyr aa
hjelpa ,,dei tvo Gamle«’. Og naar Gudrun paa
sin glade barnslege Maate lo aat Svens uppargade
Mine, vart den gamle ærlege Tenaren endaa har-
mare paa Jvar. Alle, utan ho, forstod den løyn-
lege Orsaki til detta Hatet hjaa Sven; men denne
Orsaki var so morosam, so utor Maaten faavis, at
det vart som ei utomeleg Kjelda til Laatt, Gjon og
Kvatleik.
,,Sven, den gamle Styvingen, er so gild av
aa ha senget meg tilHaust-Make, at han ikkje toler
ein Katt ser paa Skatten hans dessmeir«, sagde
Gudrun med Laatt til Magda, daa Jvar ein Gong
letst vilja skunda seg sramum Sven og hjelpa
»Moster Karin« ned or eit Kornlass. Magda
svarad ikkje.
,,Er det ikkje Synd paa deifine Henderne dine,
Gudrun? Dei er solbrende og sundrivne . . .Um
her no- kom Gjester?« Detta sagde Magda ein
Morgon, daa dei tvo Leiksysterne klædde seg til
Dagsens aaleitne Arbeid.
,,Kvat—kven skulde koma, Magda?« Gudrun
spurde paa ein Maate som minnte um eit Barn,
naar det ræddest syre aa verta hentat for tidlegt
heim fraa ein Fest.
,,Aa, kven veit, Gudrun . . .Herrar og Damur,
kann eg tru, som vanlegt i den Tidi, daa Frukti
tek til aa mogna.«
»Faer bed ikkje hit Gjester i denne Vraad-
vinna· —— Høyr, Magda, veit du, kvat dei meiner
med det Ordet ,,Poesi«’? -
»Vers og alt slikt, som gjeng paa Rim, veit
eg,« svarad ho forundrad.
,,Nei, du! Desse tvo Vikur med ein Himmel
so klaar, at Ein tykkjest sjaa Guds Gnglar glytta.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
