Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
L-
"Fedraheimen.
Eit Blad aat det norslte glatte-A
Kjem ut kvar Onsdag og Lanrdag.
Pris fyr Fjordnngaaret: s
Kr. 1,10 (= 33 ß) med
Porto og alt. Betaling l
fyreaat· 1
oss 49.
Lanrdag den 12te Juli 1879.
Lysingar kostar 10 Ore ,
(3 ß) Petitnua, og daa 3die A .
etter Maateit fyr stprre’ : arao
s Bolstavar· «
Brevsending fraa Fredrikshall.
(Framhald.)
15de Mai, trur eg det var, skaut det stor
Salut fraa Festningi. Koat som var tisZ daa?
Jngen visste det. Eg saag etter i Almanakka, det
stod: Halvard, og i ei onnor Almanakka stod det, at
O’ Connell var sloknad paa den Dagen. Sidan
hev Folk fortalt, at det i den svenske Almanakka
paa den Dagen skal standa eit Namn, Sofiii elder
nokot slikt, og som ein av Kongehuset heiter, og
at denne Dageii soleids i Sverig er ein konge-
leg Namnedagz Namnedagen er ein Dag, som
Katholikkarne plar halda Fest paa. Er detta
sannt, so er det sælt morosamt, at ei norsk Fest-
ning, som stodt hev lagt sitt Ord med i Laget i
Strideiis tunge Dagar og inkje minnst i 1814,no
skal tegja reint still paa største Heidersdagen vaar,
men skal tvingast til aa buldra paa ein halv ka-
tholsk og heil svensk Festdag· Men eg kann aldri
trn det er sannt. Det er paa hog Tid, at den
bergenske Festkomiteen hev sendt inn Vanskrift til
den naadigaste Kongen um, at han vil lata vaare
Festningar skjota paa 17de Mai. Eg skulde elles
helst set, at Stortinget hadde fastsett detta, men
det er komet paa Moten no, at Folket inkje hev
Magt yver sine eigne Flagg og Festningar, Kongen
som Fprar fyr Heren raader fyr slikt· Det kunde
vera eit havelegt Ordtak fyr mange av Hogreflok-
ken: »Med kongelege Resolutionar skalme Landet
byggja, og inkje med Log.« Det er elles ein Maate,
som ein kunne saa Salut paa utan aa bonsokja
Kongen. Det var ein i Kristiania, som · heldt eit
« dundrande Lag ein Kveld og bar sram ei Skaal, som
han gjerna vilde hava eit Skot til. So kveikte
han Eld paa ein Sopling og stakk upp gjennem
Pipa, og so skaut gamle Aakershus Brandskot, og
so tok han ned Soplingen. Dett-: hev gjevet meg
inn ein Tanke. Me kann lata det eine Skipet
etter det andre salutera paa Hamni, so mange Skot,
som me vil, og so skal Festningi svara. Skulde
det inkje snart vera paa Tid og, at Festkomiteen
i Kristiania bønsøkte Kongen um aa hissa Flagg
paa Kongsgarden 17de Mai? ,
No skal Kongen koma hit um nokre Dagar,
og dei vil taka imot han med stor Stas, som rime-
legt er, av di Karl Johan hev gjevet store Gaa-
vur til denne Byen. Han skal opna den-nye Jam-
vegen millom Kristiania og Mellerud i Sverig, og
difyr skal Borgararne her gjeva Gjestebod syr han,
og eg tenkjer dei kjem til aa stella det fint her.
Borgararne, som no i fleire Aar hev sluppet Eksis,
lyt no kvar einaste ihDag ganga sraa Arbeidet sitt
og ova seg app, so dei kann paradera pent, naar
Kongeii kjem. Eingong som KarlJohan var her, hende
det nokot, som var snodigt. Ein gamalBorgar,· som
inkje var heiltupp ,,rektig,« kom burt til Vogni, som
Kongen sat i, med heile Fanget sullt av Blomar,
og til aa halda Taliir og ropa Hurra fyr Kongen,
til Kongen vart kjeid og bad Kusken kjvyra stad.
»O’est aSSeZ (det er nok, llttalast: Set assis) sagde
Kongen til Borgaren og vittade med Handi. Men
Borgaren totte Konge1i sagde: seet afsted, og vart
reint vill av Gleda og for etter Vogni, so lenge
han orkad, med Tunga langt ut or Halseii, og daa
han inkje kunde lenger, so kvelvde han alle Blo-
tnarne upp i Vogni til Kongen-
Stortingsvalet er det inkje vidare Snakk um
her, og det sinnst inkje meir enn eit Parti her aa
kalla. Dei tykkjer nok Vogt er hosta konservativ,
og «inange vil helder haoa ein større Forrettnings-
mann. »Østlandske Tidende« hev sram-havt Rektor
Nygaard, men han kann segja: Gud sri meg fyr
Venerne mine. Folk hev visst inkje annat mot
honom, enn at »Ostlandske Tidende» held paa han-
Eg trur elles inkje han vert vald i Aar-, av di
han hev voret her berre i tvo Aar og han inkje
godt kann vera sraa Skule11, idet minnsteinkje en-
daa paa ei Tid. Som Kristosfer Jansoit upplyste
i ,,Fedraheimen« No 46, er han ein av dei gamle
Maalmennerne fraa 50-Aari.
Det vilde vera skropelegt aa senda Brevsen-
ding fraa Fredrikshall og inkje nemna Arbeidsskii-
larne (,,Sløidskularne.« Sloid er eit svenskt Ord
og tyder so myket som ,,Husflid«). Der er einslik
Skule i Byen og ein upp i Tistedal, som er liksom
ein ,,Forstad«. Mange Gutar baade sraa Aalmu-
gesknlen og den hvgre Skulen (iaar 63 fraa den
hvgre Skulen, 4 Timar kvar Vika) gjeng der og
lærer ymse Ting, snikra, sy Skor, binda inn Bøker,
Korgflettning og meir slikt· Og Arbeidet gjeng fyr
seg med Aalvor.
saag eg ei 10—12 Gutar paa 8——10 Aar, som
snikrad, og Sag og Hyvel og Hoggjarn og Lineal
brukad dei so kjappt, at det var ein Hugnad aa
sjaa, og dei smaa stod so ivrige og aalvorsame som
gamle Handverkarar· Ein Gut paa Middelskirlen
er so overlag hendig til aa gjera Styvlar, men
med Lesingi gjeng det traatt; no tarv inkje Forel-
dri ganga med Otte fyr honom, han kann verta
ein dugande Skomakar· ijor sagde eg til ein
11-Aars Gut i Middelskulen, at han skulde koma
att um Gftan fraa 5——6 og lesa paa Leksa si,
men han sagde han hadde inkje Tid daa, sor han
skulde paa Arbeidsskulen. Gg spurde han,kvathan
lærde der, so synte han meg Skorne sine og sagde:
desse hev eg halosolatfjtllv. Eg let Guten sleppa
fyr aa koma att. Fleire Damur gjeng og paa
"»den praktiske Realklassen«·
Fyrste Gongen» eg gjekk inn der, sp
Arbeidsskulen, og til Hausten tenkjer eg paa aa
vera med sthlv og. J Tistedalen er det mest større
Gutar, og dei hev no sullt upp med Arbeid um
Veteren heime, naar det inkje er Arbeid aa faa
ute. Middelsknlen, allvisst dei hogre Klassariie,
trur eg er yverlesst med Arbeid, og mange Gutar
tykkjer eg er sjuklege og klagar yver vondt i Ho-
vudet; Gutarne er 5 Tiinar paa Skuleii um Fyre-
middageii, og hev tidt Heimearbeid paa 3—4
Timar um Estan« Detta vert reint for myket, men
skal dei koma so langt, som Skulelogi krev, so kann
det inkje vera onnorleids. Det var visst scelt yn-
skjelegt, um Gutarne sekk mindre Aandsarbeid og
meir Ekois og Gymnastik og so, liksom her, lærde
seg upp til aa vertii nevenyttige· Eg veit inkje,
um eg hev Rett, men eg tykkjer, at det norske By-
folket ser myket ulikare ut enn baade Svenskar og
Engelsmenner, og vist Tydskarar og. Baade i Sve-
·rig og England synest Bysolket aa vera likso hog-
vakset og trekt som Folk paa Landsbygdi. men hjaa
oss er Skilnaden nierkeleg stor, og det kunde vera
godt aa saa denne Skilnaden nokot mindre.
Ein annan Skole her, eg lyt snakka um, er
Daa Skulelogi av
1869 kom ut, fannstdetkorkjetekniske Skular elder
Handelsgymnasinm her i Landet, og delta tenkte
Skulekommissionen og Stortinget aa bvta paa med
ein praktisk Nealklasse fyr Gutar, som var serduge med
Middelskulen, og i sume Læregreiner fyr Gntar fraa
dei hogre Aalmugeskularne. J denne praktiske Re-
alklassen skulde dei liera Modersmaal, levende Sprog,
Historie, Geograsi, Velstandslcere, mathematiske Fag,
Naturvidenskaben Tegning og Bogholderi. Elles
skulde kvar Kommune faa Lov til aa lempa nokot
paa Planen, um det trengdest. Slik Skule skulde
daa koma i Gang her og, og i 1876 vart detvel-
teket ein Plan, og Kommnnen og Rikskassa let
Pengar til. Ein Klasselcerar skulde vera Hovud-
læraren og hava 600 Spd. um Aaret, og so kunde
dei leiga Timelcerarar fyr 130 Spd. Men kor i
Norigs Rike skulde ein sinna ein Mana, som kunde
undervisa i so mange og so ulike Læregreiner?
Og um han fannst, kann so nokon tru, at han vilde
arbeida fyr 600 Spd? J nokre Byar hev dei
freistat med ein slik Realklasse, men det gjekkinkje.
No hev Rektor Nygaard utarbeidt ein heil ny Plan.
Han vil inkje leggja Realklassenso høgt, det trengst
inkje helder no, daa me hev tekniske Skular og
Handelsgymnasium. Daa Skulen skal vera fyr
Gutar sraa den hogre Aalmugeskulen og, toler han
inkje store Sknlepengar og soleids helder inkje store
Utgifter, og disyr hev han gjort Skulen til ein
Esta-Skule, som kann lesa i same Romet som Mid-
delskulen brukar um Fyremiddagen. Paa denne
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
