Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
19de Juli 1879.
Fedraheimen.
199
aat og skulle syngja noko; men det var so saa, som
hadde oyra og hjarta syre sliktz so toko dei
paa aa leika, og daa gekk det nog so fljott, berre
at fotogras Dahl ender og daa stadna oss fyr
aa faa oss inn i maskina si; han tykte, me var so
sagre og havde so godt ihop med det væne land-
skape, at han plent laut have oss med-
Daa det leid imot kvelden kom eimbaaten att
og sorde oss inn i byen.· Der hadde me atter ei
samkoma so umpass Kl. 8 i seminar-halli, som
· Akademimoyarne hadde prydt med dei fagraste
blomar og kransar og flagg. Prof. Stub heldt der
festtalen, som baada var lang og inhaldsrik Han
synte oss i store drag nokre av dei bjartaste og
drustelegaste bilcete av Norigs-soga. Serleg dvalde
han ved dei store sramstig, som Norig hev gjort
etter fridomsdagen i 1814, framsyre alt i bokverdi,
kunsti og vitenskapen. Daa han rudde um dik-
tararne vaare, so var det so godt aa høyra, at han
inkje av rceddhug, blygsla elder fordomar let ute
Aasen, Vinje og Janson· Det er inkje alle festta-
larar, som vaaga aa syna deim fram ved sida av
Bjornson, Jbsen og Jonas Lie. Men det er
undarlegt, at me skulo skemmast og rceddastsyre
aa taka deira namn paa tunga i hogtidstalar og
høgtidslag. Er det nokon, me skulde hugsa, naar
me ved fester og hogtider draga os til minnes dei
menn, som hava gengetibrodden syr aa lyfta fedra-
landet fram til heider og heppa, so er det desse
menn, skulde eg meina, um dei enn inkje vaaro so
srcege diktarar og vitenskapsmenner, som dei i royndi
ero; for det er vel vandt aa finna dei menn, som
so heilt og fullthava»sett live inn« i sitt yrke fyre
folk og land som nettupp serleg desse tri. Dei
let seg inkje ein augneblink skræma attende av den
armod og missmæting, som dei visste vilde verta
deira lut. Slike menn, som so heiltupp ofra seg
syre fedralandet, lyt ein hava age fyrez for det
er inkje tjukt av deira jamlikarar i so maate.
Norigs ’fridomsnerk vart inkje fullfurt med
17de Mai 1814; det hev best vist seg nett no i
desse dagar i Noreg, daa det so klaart hev komet
tilsyne, at der er tri hovudflokkar i Norig, som
draga kvar til si leid: sume aat Sverig, sume aat
Danmark, og sume vil helst byggja seg heime i
fedralandet sjø1v. Solenge dei inkje hava sunnet
noko, som alle som ein kan fylka seg um, solenge
kann inkje det norske solkje med sanning segja, at
det er eit heilt, fritt og sjolvstendigt folk, og solenge
er enno inkje tanken i og med grunnlogi av 1814
funnen og fullford. Det, som einast i lengdi hev
magt til aa sanka alle um seg, er tungemaale,
morsmaale, og her i denne vegen hava desse tri
menn mykje aa segja, anten ein saa trur, at det
vil ganga i hovuddragi, som deitru og yrkja elder
inkje. Daa fyrst, naar Norig hev fenge eit maal-
som alle, bonde som bymann, kann kannast ved som
det rette heime- og morsmaal, daa syrst kunna dei
ropa: »eit er Norig, eit! sritt er Norig, frittl«
Meii lat meg enno koma tilbaka til sesten.
Etter pros. Stub heldt student Farness ein gild
tale paa engelsk um fridom. Daa sesten byrjade
her i salen, heldt student Bothne, som var president
syre dagen, ogso ein liten festtale, og uti festmarkji
las han upp eit lite dikt, som han hadde gjort um
flytfuglen. Fore, millom og etter talarne, som
vordo haldne i seminar-halli, hadde me ogso nokre
songar av songarlagipaa Seminariet og Akademiet·
Og dermed var den soga ute. "«
Eg gloymde aa nemna, at me ogso utimarkji
hadde ein engelsk tale; det var student Eversen,
som gjekk upp og heldt denne talen, daa han vardt
uppmoda til di, endaa han inkje var fyrebudd. Men
paa norsk (»L.andsmaal« elder bygdemaal) hadde
me ingenting. J Decorah ser eg derimot, at de
hadde tvo.talar paa norsk, og de kann aldri tru,
kor segjen eg vardt, daa eg vardt var det. Fyrst
so veit de, eg er so ouglad i vaart gjceoe norske
maal ·— eg skjemmest inkje syr aa syna det baade
i ord og gjerd, naar det er tilfore til di — og
daa kan ein vita, at eg maa verta glad, naar det
verdt frambore, iser daa ved slike store høgtider,
anten det no kjem fram som dialekt elder i bok-
maalform (som »Landsmaal«). Daa eglas desse
talarne, hadde eg slik brennande ·hug til aa faa
takka deim rigtig traust upp i hondi, syrdi dei tro
fram soleids ved ein slik fest. Eg veit vel, at
vaart norske maal hev ingji framtid her i lande,
so det er inkje nokor sovori ,,blaa«-von, som gjer
meg fjaag, naar den norske tunga ender og daa
vert layst. Men det gjer so godt aa sjaa, at det
byrjar syna seg mod, djervskap og sjolvsteida hjaa
hogskuleungdomen vaar, at dei vaaga aa vera seg
sjolve og syna seg som dei dei i ravndi er; sor
det skal sanneleg inkje so lite mod og djervskap til
syr aa standa fram soleids, som desse tvo gjorde,
i ein so stor og sin folkemuge. Det kunde endaa
inkje vera so saarligt aa koma srain med eit ceventyr
elder eitkvart anna berre til gaman; men aa koma
fram med so vigtige og aalvorsame ting, som i·
minnsto Egge gjorde, skal der mykje til. For ein
maa koma ihug, at desse«tvo, Egge og Giere, ero
primanarar, og det endaa med dei glupasta sveinar
Prima hev i aar. Det skulde bore til ei fem seka aar
sidan, at ein primanar hadde stigji fram soleids fyre
aalmenningjen! Nei, dei vilde nog hava ynskt, »at
dei alri so laagt maatte stiga, at dei minntest sitt
fedram"aal«. Eg minnest nog, at pros. Noalkvam,
daa Gabrielson, ei 5 aar sidan, meden han var i
Prima, heldt ein 17oe Mai-tale paa norsk; men
det er inkje verdt aa tala um honom; slike karar
sinn ein inkje i kvar busk, og ein kan inkje mæla
elder døma ,,samtidi« med honom; han var langt
sramfyre ,,si tid", sine klasseselagar baade i vit og
djervskap.
Dykkar
Hiatamis.
Kristiania, den 18de Juli 1879.
Storthiugrt· Handelsm. A. Schumacher, Kon-
sul H. Møller og Vrukseigar A. Sæhlie hev lyst,
at dei ikkje vil taka imot Uppattval til Thinget;
det same er Tilfellet med B. Essendrop, O. Welde,
Lorch, Daae, Dahl, Bergesen og Sørenssen· ——
Thingvalet fyr Trums og Bodoy skal haldast 31de
Juli paa Trums, fyr Vestsold i Tunsb erg SOde Septbr.
Suppleantarne til Thinget sraa Nordland er: Han-
delsm. J. Dahl, Lærar Otto Sten Holm, Bonde H.
Jceger, Bonde P. Engen og Lensm. K. J. Steen.
»Indherredspostcn« som fyrr hev voret eit libe-
ralt Blad, tek »Ordet fyr, at Brennerieigar B. Jen-
sen paa Vinje i Mossviki vert Thingmann fraa
Nordre Throndheim i Staden hans ·Welde. So
vidt me veit, er Hr. Jensen ein heev Mann, men
konservativ, umf ikkje reaktionær·
Fosscgkinlur. J Skaadoy Sokn (Telmarks-
sylket) hev nokre Konservative gjort seg roysterettuge
paa Fossesall og leestup.
Entbætts-Utncnming. Universitets-Stipendiat
Dr. E. Blix til Professor i Hebraisk, Prest v. d.
Lipve i«Fjell til Sokneprest til Tjømøy, Prest ved .
Botsfengslet J. N. Brun tildo. i Nøterøy, Prest
—-
helder myrkt. Eg gjekk att og fram paa Dekket
og røykte. Ender og daa matte eg einkvar, og
kvar Gong let det paa Engelsk: ,,Vakker Kveld,««
elder ,,fint Vedr.« Egtenkte med meg sjølv: Dei
er inkje braadt so stive som Nordmennerne.
Dagen etter var eg Fyrstemann paa Dekket.
Soli skein so blank, og Nordsjgen laag og kvilde
etter alle Stormarne. Ein og annan lang Dyning,
Aandedraget av den sovande Kjempa, minnte um, at
Freden var inkje gamal. Langt i Nord laag No-
rig som ei laag, blaa Strima, duvande paa Sjeen,
elles var det det endelause Havet paa alle Kantar.
Ei ung vakker engelsk Dama kom upp og saag
so tyd og blid ut, at eg helsad.
,,Vakker Morgon« sagde ho-
,,Myket vakker,« sagde eg (paa Engelsk, forstend
seg). Eg hadde gode Grunnar til inkje aa segja
meir, men sannt aa segja, er det sjeldan eg snakkar
s o pass myket med ei Dama, mindre ho anten er
scelt styg elder yver 30 Aar, for daa er dei blide
som Smor og helsar att og svarar· Elles vrid
dei paa seg og dreg litet paa Gjeipem naar eg
kjem og vil snakka til ei ukjend Dama-
Gtter Dugurden var eg paa Dekket att. Hine
Herrarne sat nede endaa, men nokre av Damorne
var uppe. Strima vart laagare og laagare, og
sidstpaa seig ho under. Cg vart liksom nokot un-
derleg i det same. Eg hadde hoyrt so myketSnakk
um, kor vandt det var og greida seg aaleine i
London, jamvæl um ein var van til aa fara um-
kring, og syr meg vart det so mvket verre, daa
eg inkje kunde stort Engelsk, og inkje skynad eit
engelsk Ord, naar ein Engelsmann snakkad. Eg
hadde tenkt eg skuldesinna nokon umbord, som kunde
rettleida meg litet Grandet, men det saag kleint
ut me di.
Eg gjekk burt til Rorgjengaren og stirde mot
Nord. -
Cin,Matros kom ruslande burt til oss og
skulde loysa av.
,,Er Klokka alt 2 naa da, Hans-,« sagda Rør-
gjengaren paa breidt Fredrikshalls-Maal.
Eg vart reint forundrad og spurde, um det
var sleire Norske umbord.
,,Vi er norske alle Folka, so nær som Forbe-
taren og Maskinisten««, svarad han.
,,Vi er sra Fredrikshall, vi to", sagde den
andre, »Je kjenneradere jej. Je bur i Storkleiva,
strakst nerasor dere.«
Ei av dei engelske Damorne hayrde me stod
og snakkad. Ho kom burt til meg og sagde paa
Gndbrand sd alsk:
,,Eg tykkjer, eg hev set den Karen sytt-«
Eg vart reint som ovandotten·
,,Var det inkje du, sagde ho, som var i Fylgje
med Student N. same Sumaren, som Student Hals
slo seg ihel paa Besseggi?«’
,,Nei, Herregud, er det deg Kari; men korleids
gjeng det til, at eg skal raaka deg her?"
Eg hev teket Tenest hjaa ei engelsk Familie,
og no skal eg vera med til England og hava 100
Dalar Aaret".«
·,,Kjem du til aa trivast der daa, tenkjer du?«
,,Eg er rcedd eg kjem til aa lengta heim,
Stands-S.kilnaden skal vera so stor der, segjer dei,
men so skal me buiGudbrandsdalen um Sumaren,
Husbonden min eig Gard der.«
Me sat og svallad ei Stund. Det laag ei
Bok paa Benken, som ein av Herrarne havde leset
i;s eg tok upp Boki og saag ho var svensk. »Aa
—haa,«’ tenkte eg. (Meir.)’
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
