Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
210
Fedraheimen.
9de August 1879.
,,Stene har vort Norge nok af,
vilddyr har vi og en flok af:
syng sä stenen spruder gnister!
syng sci dyrehammen brister!«
Eg vil slutta med ii ynskja,. at det norsko folk
ma koma til ä vyrda solkesongen sin meir, enn det
no hev gjort ei tid. Fyrr var detta folket eit syng-
jande folk, meir held andre pä sin 1näte. Likeoel
kann me ikkje skroyta av, at me hev voret sosvoert
sjvlvstenduge i den vegen helder. Til vitnemäl vil
eg som snoggast draga upp lina me hev gjenget i
skaldevegen.
Dei eldste kvad, me no hev fra federne väre,
er dei, som finnst i den eldre Gdda» Det er ingen
namngjevenskald, som hev diktat deim, og dei
var kannhenda ei sameign ät alle dei nordiske folk-
Etter at den truverduge soga byrjar, finnme nokre
norske skaldar, som vann srcegd ved ä draga inn
pii gardom ät storhovdingotn og kveda frægdar-
kvad yver deira herverk. Serleg var det kongens
hird dei vitjade, og dei var altid visse pä ä verta
mottekne med gleda av dei songelskande hirdmen-
nerne som av folk ellest· Meii da Harald harfagre
lagde Noreg under seg, strauk, som me veit, stordei-
len av dei megtugaste ætter, som song og skaldskap
trivdest best millom, til Jsland. Med deim reiste
ogso dei bedste krafterna i den Vegen og den ster-
kaste sansen fyr slikt. Detta ser me ogso av det, at
den norske skaldskapen meir og meir tek til ä doya
ut. Den sidste norske skalden, som vann nokot
frcegd, var Øyvind skaldaspillar. Etter honom vart
det mest islendske skaldar, som vann sraegd som
hird- og kongsskaldar her i Noreg. Dei sann
altid ein god botn syr songarne sine her. Men so
kom i skaldevegen som i alt annat og pä alle andre
leider av folkelivet värt denne døsen, den iindelige
svevnen. Men det fylgjer altid nokot med svevk
nen, som segjer av, at der er liv, niir det berre
vaknar, ogsdet er draumen. Det norske folk droyinde
og. Det droymde uin ,,Askeladden" og myket an-
nat blide fagert og stygt. J songen kom denne
dranmen fram i folkevisorna. Dessa likjest edda-
kvadi i di, at dei ikkje hev nokon namngjeven for-
fattar, men liksom hev gjort seg sjølv. Mengdiav
deim hev komet ut bland folk frit adelsborgerne
der dei fyrst livde sei"stund somkjempevison Dei
er gode, desse visor; men liksom ein dranm fyr
einskildsmannen ikkje hev nog ä bjoda honom, när
han vaknar — han vil hava meir klarskap —, so-
leids kann helder ikkje fyr eit heilt folk dess draa-
mar og draumkvoede metta dess trong til ändsføda,
nkir det vaknar. Tak dei likavel med, desse visor·
Liksom draumen i einskildsmannens liv syner dei
fram den givnad, folket hev fenget, og dei krafter
i folket, som sterkast ventar pä løysing, og lat oss
so ,,sjä fram og attende, det hjartat stunder pä",
fo kannhenda me kunde nä under soli til full
klärskap.
Et Spcisskot-Spkiugiug vcd Saavde-
meD
s(Fraa Selljord av Hor)e Eyvindson.)
Gin Dag paa Haustsida vart alle Soldatarne
i Selljord, Hjartdal og Kvitseid tilsagde aa mota
den 24de September ved Selljordskyrkja syr aa
strassa ein Tjov. Haii heiter endaa Torstein Brekka,
vart det sagt av Lensmennerne. »Aa han, den
Friskfantenl Honom skal me nok jula, so han ikkje
lk) Detta gjekk fyr seg rnnkring eit Par Mannsaldrar
sidan.
skal dansa fleire Hallingar,« vart det mullati Folke-
hopen baade i Kvitseid og Hjartdal paa Kyrkje-
bakken. ’ »
Torstein hadde vist seg Meistar yver deim i
· Hallingdansing og kannhenda vippat sume av deim
paa Ryggen i Dragsmaal, difyr var dei vonde
paa honom. No skulde dei knekkja honom fyr alle
Dagar, so han ikkje skulde ganga Frikar paa Thingi
og andre Møtestader; han var namngjeten fyr aa
vera den sprækaste Karen, som sannstpaa den Tidi·
Paa Eksermoen tok han Huva av Sabelen, kor hogt
ho so sat, og Himlingarne tok han, korhan dansad
Hallingen, og det med Knei og ikkje med Fotsolen·
Og so stødt Hovud, som han hadde. Haii svimrad
aldri, Avgrunnen kunde vera so djup han vilde,
og eg trur snaut Gjeiti kunde fara etter honom
uppi Grovedjavet· No ligg det Bru yver- Djuvet,
men naar Ein stirer ut yver paa nedre Sida, er
det ikkje so greidt aa bergja seg fyr aa svimra·
Der gjekk Torstein yver paa ein Stokk med eit
Trikvartelskjer paa Ryggen. Eiii annan Gong
heugde han seg etter Veini i ei Fata, som hekk
utyver Djuvet paa det styggaste, og vrengde av og
paa seg Jakka si tri Gonger. Det er seint aa
rekna upp alle dei Karsstykki han gjorde. Men so
kom han ein Gong i Skade syr aa eigna aat seg
litetvoetta av Grannen sin Eigedont, og syr det
vart han doind til aa springa Speissrot.
Den 24de September kom alle Soldatarne.
Underofsiserar styrde kvar sine Bygdefolk. Dei ut-
bygdes lægrad seg ned med Kyrkja, for Torstein
hadde endaa ikkje komet. Dei sette seg til aa eta
iRo og Mak, og saag so smaatt etter Torsteiri
alle saman. Ein Hjartdol fortalde, at han paa Ek-
sermoen hadde sett Torsteiii endevenda ein lang
Veihering, so det tyktest vera eit Sokk ned i Jordi
etter honom. ,,Det skal vera ein friskFant,« sagde
ein Vestdøl. ,,Me maa slaa hardt, skal den Kroppen
dovna." ,,Men lat oss burt aa sjaa den store
Steinen, som SterkesNils kyste,« sagde ein liten
spretten Kar inniFlokke11. Deiruslad so dit. »Aa
den hev Sterke-Nils lyst? Hadde han endaa velt
honom, so hadde eg triitt det. Nei vil Eiti ljnga,
so maa Ein ljuga langt og smalt, so det sleppinni
Folk,« sagde ein lang, sinaberr Kar, nokotkvasstog
bitandeiMaalet. ,,Ja, eg trur og det same. Det
skal Bjornemagt til aa velta honom, langt meir til
aa lyfta honom,« mcelte ein, som gjekk kringum
Steinen og nogje saag paa honom. »Men no kjem
Lensmannen med Torsteim« skreik ein og spende
avstad burt til Kyrkjeledet. Hine drog seg
etter.
Torstein kom dansande syre Lensmannen og
kipad paa seg, som um han skulde til Gjestebod.
Alle tykte det var ein lettlivad Kar, nokotmeir enn
Folk er flest. Jnnmed Kyrkjemiiren stanad Lens-
mannen med- Torstein· Soldatarne styrmde saman
ain deim og slo Ring. Torstein fekkdei ikkje Augo
av, so han vartvcel yversedd fraa Hovrid til Føter·
Han var lika gapfull av seg og kom med løglege
Spit- og Speord, so det haglad um Øyro; mest
vondt gjorde tvo Stev, han diktad paa standande
Fot; dei lyd soleids:
Same luskar og same leitar,
og same slengjer aat meg Keiva,
men Keive-slagi agtar inkje eg,
for det er Rygg, som orkar, og Vein, som ber.
Du vide Ros og du breide Tryne,
og vil du meg ut paa Tunet fygje,
og vil du fygje meg ut og inn,
so skal du faa blaamaala Ryggen din.
s
Sume i Flokken vart so arge, at dei var blodraude
i Andliti» ’
Gong. No skreik Lensmannem so det jalmad upvi
Nutarne i Bringaas: »AatHoltet, Gutar, og skjer
kvar sin Paak! Dei skal vera tvo Alner lange, og
so treke som Veslefingeren min! Kom ikkje att
korkje med større elder mindre Paakar, ellest maa
de i Holti att.« Det kom Liv i Flokken, kann du
tru. Dei, som var vonde paa Torstein, tok Sko-
spranget, andre diltad berre, og Selljordingarne
drog seg so ssuaatt burt aatVallaraai. Dei vilde
vera eismalle eit litet Bil. Daa steig BjornBrat-
son uppaa ein stor Stein og tokso til Ords: ,,Me
maa vcel hava Paakar, men eg hev tenkt ut ei
Raad, so det ikkje skal falla Slag av deim. Me
skal brjota deim av midt i Hondi, med same Vens-
mannen hev seett deim yver. Torstein fær endaa
Bank nok, um me ikkje gjev honom.« ,,Ja det
skal me gjera allesatnan« mnllad det«i Flokken«
Dei skar so Paakar og gjekk attende til Kyrkja·
Dei hadde alle nettupp maateleg treke Paakar.
Underosiserartie stelde upp Soldatarne i tvo Ra-
der so langt fraa koarandre, at ein Mann tomt
kunde ganga imillom. Lensmannen baud Torstein
ganga fram gjenom desse. Han gjorde eitHalling-
kast og hoppad so inn bland Soldatarne. »Slaa
no ein i Senn paa kvar Sida, etter som de stend
midt fyr kvarandre. Ein, tvo, tri," skreik Lens-
mannen, og fyrste Slagi tall. Torstein smang og
smatt fyre Slagi og var nettsso mjuk som ei Vidja.
Han hyfste seg upp sraa Marki og riste og skok
paa Akslerne. ,,Haa, du treke Fubb! no raakad
du Slira mi og ikkje Skrotten. Du er vist sjaag,
du,« sagde Torstein· Sume vart arge, for han gjorde
ingen Ting av Slagi deira, difyr slo dei endaa
hardare; hardast slo Kvitseidingariie. Hjortdolarrie
slo lite linnare, naar me reknarifraa denne Fubben,
som raakad Slira· »Hau, din Skarp, ·so hardt dii
sl"o!« sagde han til dei, som slog hardt, men, »Gud
lene deg, so linnt du slo,« til dei, som slog lett.
No hadde han gjenget ut Lina, og han var endaa
same sprceke Karen. Han dansad og spratt, nett
som fyrr, um han hadde fenget 30 Paakeslag. J
Enden av Raderne stupad han seg um i tome Lufti.
utan aa koma nedpaa med Hendertie og var so
ferdug med Springingi. ,,Han er lika god," skreik
det i Flokken. ,,Aa, han hev no vcel ein svenskli-
tad Rygg, og dovnat hev han vcel an litt,« sva-
rad sume. So klædde han avseg syr Lensmannem
men han saag berre litt Blaatt paa Ryggen hans.
,,Nett lika god«, sagde Lensmannen· Daa vart
same so arge, at dei tok ut med same. Selljor-
dingariie fylgde med honom frametter Vegen, og
han dansad fyre. ,,Me vil gjeva honom ein Pcel
Brennevin etter denne fæle Sjauen, han hev havt,«
sagde ein, og det vilde dei alle saman. Dei foor
so ned til Gjestgioar-Garden, og der fekk han Poe-
len sin. Denne smakad honom godt,,og daa han
hadde drukket den ut, var han nett endaa spræ-
kare enn sytt. Paa Moen var ei Grind i Vegen,
som skulde vera tri Alner høg. Torstein hadde
aldri brukat aa skusla elder lata upp Ledgrindar,
han berre hyfste paa seg litt, og so foor han yver.
Det kostad vael mindre aa hoppa enn aa skusla app.
Denne Grindi paa Moen vilde han ikkje lata upp,
men tok Renneskeid og hoppad yver. Det var seinste
Hallingkastet hans den Dagen-
Hogskulcfcrdi til Danmark.
(Av Oddmund Vik).
Torsdagskvelden den 3die Juli tok me med
Eimbaaten »Activ« ut sraa Grimstad. Fyrst laut
Dei skulde vael koma honom ihug ein I
-».»-·cs-·k.-.»« UY kom-so.
"- sM
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
