Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
23de August 1879.
Fedraheimen«
219
er so stort, at vanlege Folk ikkje sorstend det. Di-
fyr gjekk og Stormengdi sin Veg og leet berre dei
iitvalde sitja etter· Og dei udvalde var faae, her
som hellest· — Men slike kapitolinske Samfunds-
frelsarar skulde ærast·
Og lat oss tenkja paa ein Mann som Kaiid.
jur. Brandt. Han talad um Katilinaz han provde
seg i Tragediestil med Dolkar og Landssvik og vilde
tydeleg likjast paa den store romerske Samfunds-
frelsaren M. Tullius Cieero; men —. — naa ja,
Tullius kunde han gjerna heita, ikkje syr det;
men i det Heile viste haii so klaart som nokon
Ting, at haii hvyrde meir heime niilloin dei ,,kapi-
tolinfke««, ennjn senatu, og deii Taleii han foor
med, aatte utraleg litet ao cieeronisk Toreslaatt,
men dessmeir av den Kraft og Eld, som hin Gongen
vekkte Føraren DJianlitis. —-
Ja, deiburde ærastl Dersom KongeriketNorig
gjeng til Gruniis den 1ste Februar 1880, so er det
ikkje deira Skuld; dei hev varslat, og dei hev
kaklat; no maa Roiii faa Upp Augo, no maa
Manlius vakna! Me burde takka Gudarne, som
gav oss slike vakne Gjess, og me burde sredlysa
dei og vigja dei og vyrda dei av all Magt; —-
mindre kunde ikkje gode Borgarar gjern.
—Men Ulukka er, at Samsundsfrelsarar, som
frelser Samfundet fraa Faarar, som ikkje finnst, dei
duger ikkje til aa gjem Stas av. Norig vilde
visseleg vera eit scelt Land med alle sine kapitolinske
Gjess, —- dersom det berre hadde Vruk fyr dei!
Men liksom det knapt finnst nokot Land i Heimen,
som hev sleire Samsundssrelsarar etter Folketalet,
soleids finnst" det vcel helder knapt nokot Land, der
slike Fuglar mindre trengst·
Ulukka er, at Norig ikkje eig t. D. einKatilina.
Alle dei Menn, som i si Tid hev voret paa-logne
Katilina-Namnet, hev dessverre tilslutt vist seg aa
vera skikkelege og gode Menn-
serne kaklad fcelt, daa Henrik Wergeland var uppe;
dei kaklad liksoifælt, daa Ueland var appe; men
dessverre, dei «spaadde tannlaust«: korkje Werge-
land elder sUeland oydelagde Landet. Og no er
det Johan Sverdrup· Gjesserne sit og kaklar rundt
alle Haugar; »Mgbl·« er kvitt av dei likiom eit
nordlandsk Fugleberg; men likevcel veit alt Folk,
at den Visa vil faa same Slutten som Visa um
Wergeland og Ueland, —- og kvat nyttar det so
Dei kapitolske Gjes-·
i
aa vera Samfundsfrelsar? Aldridet Slag. Sam-
fundet betalar ikkje syr annat Arbeid enn det som
trengst, og ingen vyrder Profetar, som berre gjer
«b«lind Allarm". —
Dermed lyt Samsundsfrelsararne vaare lita
seg med den SLCra, ’dei«saer, og kannhenda endaa
litt mindre. For det nyttar ikkje aanegta, at Folk
vert meir og meir leide av dei. J 20——30-Aari
hadde Aalmugen hoyrt med Andagt paa Hr. Kaad.
sur. Brandtx no sputtar dei hans store Talemaatar
Ut som lunkat Vatii og gjeng sin Veg. So stor
Takk kann ein norsk Samfundssrelsar venta seg no
um Dagen. Jkkje eingong slike ærlege Ord og
Fyretoliir som desse mine vil.hjelpa; Folk berre
dreg paa Akslerne og slirer. Kvat Raad er her?
— Og likeocel: tredjekvart Aar vil desse
vaare Samsundsfrelsarar sramleides dukka upp,
plent liksoni Ender or ein Dam. Soideale er dei,
so ædelt tenkjer dei; dei treng ikkje Løn elder Takk
av oss, elder av Folket; dei hev Løn nok i si »gode
Bevidsthed« Det er stort! Deterutrulegti Soga
vil visseleg gjoyma det . . . ja, gjoyma det væl.
Vll.
Tingvalct i Anst-Agder.
Det hev so ofta voret sagt og skrevet, atden
og den og den gilde Mannen skulde til Tings og
verta Arvtakaren etter Johan Sverdrup. Mykje
til Umsut og! Me tenkjer meir paa dei daude enn
paa dei lioande. All denne Røda um Arv og Arv-
takarar tykkjest meg »Tull« godt nok. Det beste
er sagta, at me tek det gode, som er aa saa, so
foer det verta kor smaatt det berre vilmed Ervingiz
—me hev havt det med aa erva· Men Meiningi
er vel, at me bør sjaa oss ut ·eit Hovdingemne,
som kann taka Yrkjet etter Sverdruv» Detta tykk-
jest meg meiningslnust, medan Sverdrup stend mest
livande av oss alle. Elles so heve me ikkje Brev
paa aa eiga fleire slike som han, og det er uvisst
um me foer deim, um me ·so tingar aldri so
mange syreaat. Den store Mannen kjem utaii aa
vera tingad.
Naar ein Brevskrivar i No. 47 kallar det
«Tull« aa setja upp V. Ullmann som Arvtakar et-
ter Sverdr1:p, hev han visst rett. Men eg tykkjer
det hev voret likso mykje »Tull« aa kora ut andre
helder aldri tenkt aa sokja nokot.
til sovoret. Det er mest likt til, atdensameBrev-
skrivaren ottast fyr, at Ullmann skal vera med i
Embættss—Kø’en. Kvar han tek denne Otten fraa,
kann ikkje eg skyna· Men eg kann fortelja Brev-
skrivaren, at»Ullmanii er like ’sri som ein Bonde i
detta Stykket. Haii heve aldri soktEmbcette og er
Aust-A’gder vilde
saa ein Fagna Tingmann i Ullmann, hev det berre
Frisinn nok til aa faa honom av Stad.
Elles er eg sullt samd med dei andre Brev-
skrivarar um, at Ullmann, Torjiis Hansen og Jvar
Floystad bør skjotast so langt srani som berre moglegt.
Aa faa deim alle tri inn paa Tingbenken no er
vel raadlaust og tarvst ikkje helder, men det er godt
aa hava Folk, som det er Von um, tilVaramenn ogso·
16Z7 79. 0. V-
Kkistilltlill, den 22de August 1879.
Deii namnspnrdc thskc Maalkjcnnarcn Dr.
Sauerwein skriv i »Deutsche Rundschau« eit Stykkje
»um Norig« Han rosar sterkt baade Land og Folk,
serleg Hardang og Hardingsolket, og sluttar med
nokre Uttalur um Maalsaki som me her tek inn
(etter »B. T.«):
,,Etter Resormations—Aarhundradet hev Dansk
voret brukat som Skriftmaal i Norig og vart ogso
etterkvart Talemaal syr Byfolket og dei sinare Klas-
sar. Dessimillom hev den norske Uttalen haldet
fast paa nokot av sin nationale Svip· Det er ikkje
so av-veiknat i Klangen som det er i Moderlandet
(Danmark), og hev baade i Uttryksmaate og Tone-
lag teket upp Emne av Folkemaaletz men i heile
sin Bygnad og Konstruktion hev det daa vortet
verande dansk Maal, endaa Ein tidt høyrer dei
kallar det ,,norskt«, i di dei (av eit Slags Na-
tionalsFaasengja?) hev set med Forstarringsglas
paa dei enkelte Serskapar i Uttale og Tonelag.
Jamsides med detta ,,dansk-norske« Skriftmaalet
hev Gamall-Norskeii paa ein serskild Maate utviklat
seg som Talemaal syr Landsfolket Fraa det 16de
Aarh., so lengje Gamall-Norsken endaa vart nyttad
av Høg og Laag, kann Ein enno av mange skrift.-
lege Minnesmerkje ettervisa, korleids Landsmaalet
Fet syr Fet hev utviklat seg av det klassiske Edda-
Maalet. Men sraa same Tidi tek Dansken Eiiie-
veldet i Bokheimen, og alle Livsmerkje hjaa Gamall-
Norsken kjem burt, alt til burtimot Slutten av fyrre
Aarhundradet, daa det paa nytt gjev Teikii til Liv
gjenom enkelte mindre, iser skjemtande, Diktningat
paa Lande-maaler Daningsmaalet hadde i Mil-
lomtidi vortet danskt, Norig hadde heilt upp sluttat
seg til den danske Bokheimen og sjolv gjort vor-
Bilæte til aa sesta seg, som naar ein sitog dubbar
paa ei Skrangle-Kjerra.
Fiiiare og meire vældyrkat Land skal ein leita
lenge etter, inkje ein Flekk var unyttad. Me for
sramum den eine gilde Storgarden etter den andre,
med Hagar «og Parkar. Husi var store Steinhus,
sine og staute, og saag sterke men kannhenda nokot
myrke ut. Um dei byggjer traustare i England
enn heime, kjenner eg ·inkje til, men eg tykkjer
vaare Hils, anten dei er av Tre elder ·Stein, ser
so ljose og lette ut, jamvcel i Homansbyeii, der
mange Hus er bygde i ein gamaldagsleg Stil mest
som Riddar-Borger liksom. Og hev me eit Hue-,
som ser sterkt og tungt ut, er det inkje sagert, men
ser ut som eit Fengsel elder slikt, elder stend liksom
med Henderne iLumma og Hovudet ned millom
Herdarne og hukrar og skye-. Naar eg ser paa
Trefoldigheds-Kyrkja i Kristiania i 15 Gr. Kulde,
sæt eg slik Hug paa aa knyta eitgodtvarmt Skjærf
um Kuppelen. So tunge og strenge dei engelske
Storgardarne (m-msjons) ser ut, so reiser dei seg
endaa fritt og sjølvstødt app. Ein kann sjaa det er
eit gamalt Kulturfolk, som hev sett dei app, og
naar ein ser dei, skynar ein korleids det engelske
Ordtaket hev vortet til: my house is my oast1e,
»mitt Hus er mi Borg««. Detta Ordtaket er eit
sagert Uttrykk syr den personlege Fridoms-Kjensla·
Cg vaknad med ein Gong upp av desse Tan-
karne, daa eg sor framiim nokre Storgardar, som
laag —ihop· Her var overlag sagert og fint. Den
eine av desse Gardarne hev voret ei Borg syr ein
Mann, som var meir glad i Magti enn i kvar
Manns Rett og Fridom, som sende 26,000 til Al-
gier og Cayenne og landlyste 80 Thingmenner.
Paa ei kvit Tavla stod Namnet Chiselhurst.
Døver.
Dover er ein fin By ved den engelske Kam-
len, umkring 3 Mil sraa den franske Havstrandi.
Byen ligg i ein liten Dal, som skal vera ein av
dei sagraste i heile England, med hoge Bakkar og
Lider, klædde med Byskje— og grønt, og ypparleg
uppdyrkat· Gjenom Dalen renn det ei Aa, Dour.
Alle Hogder og Bakkar er av reine, skire Kritetz
mot Sud, ved Havstrandi,· er dei so bratte som
ein Vegg og tri, sjore hundrad Fot høge. Det hogste «
av desse Kritbergi er Shakespear-Cliffen. Utsynet
dersraa og ned i Kanalen minnte meg nokot uin
Utsynet sraa Besseggi ned i Gjende. Der uppe
kann ein sjaa det stautaste Sundet i heile Verdi,
med Skip iTusendvis, som sigler ut og inn. Naar
det er uppljost Bedr, kann ein sjaa Frankrike paa
hi Sida. Likso sagert er det aa sigla ein Godmer-
dag paa Kanalen, med England og Frankrike, eit
paa kvar Hand. Naar ein so kjem burt imot Do-
ver, ser ein Festningi paa -3e5t-Høgderne, og det
gamle Dover-Castle sraa Austhogderne, og dei kvite
Kritbergi, som Vergeland hev sunget um:
Det som skinner
vester hist
mellem Sky og Havsensvover,
Det er England,
solbelvst,
Klipperne ved Dover«
Hist se Englands
Grundvold stærk:
muslinghvid Cement sra Grunden!
Frihed har sit
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
