Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
220
Fedraheimen.
23de August 1879.
dande Utlegg til den; millom dei Forsattararne,
Norigsoleids gav Danmark, kann Ein serleg nemna
den store Lystspildiktaren Holberg fraa Bergen.
Fyrst i vaart Aarhundrad vaknad det i Norig, lik-
som mest allstad i Europa, ein sterkare Rational-
Sans· Alt syrr enn det norske Maalet steig sram
med Krav paa sjolvstendigt boklegt Tilvære, var
det vyrdande Diktarar, Wergeland og Welhaven,
som leikad burtpaa nationale «Strengjer; i deira·
Dikting kjem det norsksnationale Toet mykje meir
fram enn hjaa nokon av Fyremennerne deira iden
sameigne Bokheimen. Men umframt denne større
Dyrking av det nationale og Upptaking av folkelege,
Emne i« Maalet, hev det og i Norig komet fram
ei Stemna, som krev Landsmaalet innsort i Blad
og Bok, i Handel og Vandel, i Kyrkja og Skole,
i Forrettning og Rettargang Detta Arbeidetsorer
enno sitt Stræv fyr Tilværet, og Maalsmennerne
syr det gjeng under Namn av ,,Maalstrævarar««,
men det hev gjort utrulegt til Utvikling av Maal-
sansen· Deisine, som fyrr vanvyrde Landsmaalet,
og ikkje hadde Tanke um dess Veenleik og Verde
som ei folkeleg Frant-Arving av ein Klassisitet, hev
etterkvart paa nytt maatt læra aa vyrda Folkemaa-
let. J det gamle Maalet kom det i forunderleg
stutt Tid upp ein ny, livsfrisk Bokavl, samstundes
som dei gamle Skattar av Folkesongar vart forde
sram i Dagen. Til same Tid vart det danske Maa-
let i Norig friskat og uppyngt ved Jnnforing av
folkelege Emne sraa Bygdemaali . . . . Det natio-
nale Stoff fekk utmerkte Framformarar i Even-
tyrsorteljaren Asbjornsen1) og Skaldarne B.
Bjornsoti og Jbsen — namngjetne hsaa oss
med —, med an Vinje vart Hovudmannen iden
Fylkingen, som—paa same Vis som Klaus Groth
og Fritz Renter i Tyskland — nyttad Landsmaalet
reint i si Dikting«
Tbitlgvnl. Den 18deAug. valdest serrums
Fylke til Thingmenn Handelsmann S. G. S W enn-
berg (26 R.) og Bonde Henning M. O. Skog
(16 N.); til Varathingrnenn Bonderne O. Tollefsen
Fagerliddal (15) og L. BernhostDrevlaiid (1Z R.).
Valmannstalet var 29, men 2 vartburtoiste. Hr.
Wennberg, som sjalv var Valmann, er altso korad
samroystes. .— Den 19de Ang. valdest til Thing-
men1t fyr Borgesysla (Smaaleni) Bonderne An-
dreas Andersen Borge med 44, Johannes Kri-
stensen Liett 42, A. O. Huser 35 og Laurits
Jonsen Lislebr) 34 R.; og til Varathingmenn
Bonde Amund Strand, Klokkar Funderud, Sakforar
Gruiidt og Bo11de Haneborg. RøystetaletiBorge«—
sysla var 4.5. Det er altso berre 25 Røyster, som
vart burtkastad. — Den 21de Ang. valdest fraa V eft-
Agd er til Thingmenn: Utskiftingsformann Johan
Holmesland med 44 R.,Rejerson 38, Iaa-
bcek 31 og Skipsreidar Julius Olsen med 21 R.
49 Valmenn. 62 Rtlyfter vart altso burtkastad, og
Hr. Olsen er ikkje eingong vald med absolut Mene-
tal· Til Varathingmenn valdest Lenstn. S. Hol-
mesland 23, Braadland 21, K. Finnsdal 19 og
Lensmand Spilling 17. Hr. P. P. Spilling fraasagde
seg i siste Liten Uppattval· ——— ,,Dei er sure", sa’
sssss J-
Forsvarsvcerk
midti Hav et sund en.
Gttd har bygget
om dens Hjem
stærke høie Bastioner,
netop hvor det
vender frem
med Europas Throner-.
Shakespearclisfens
hvide Hvælv
vesterud er Marmorfoden,
hvorfra Seirens
Dronning selv
stolt behersker Kloden.
(Meir.)
Reven um Rognberi.——Alle 10idenne Vika valde
Thingmenn er Vinstremenn, og Hogrebladi hevikkje
vaagat seg til aa taka til Jnntekt- syr seg meir enn
2 av deim, Herrarne Borge og Lien fraa Borgei
sysla. Men Borge roystad paa Lisleby (Strand,
Sundt og Lien), og Lien paa baade Lisleby og Huser
(Haneborg og Borge), so den Fyrste (Borge) ikkje
kann standa lenger til Hagre enn i Centrum, og den
Andre (Lien) jamvel maa hpyra til vinstre Centrum,
um han ikkje er heil Vinstremann.
Det imperative Maudat. Fat Aimar Sø-
renssen heldt eit langt Fyredrag Dagen syre Thing-
valet i Borgesysla um deivigtigaste politiske Merkje-
saker: Riksraadsaki, Roysterettssaki o. sl., som han
la’ Thingmennerne paa Hjarta; han raadde likvel
fraa aa gjeva Thingmennerne nokotimperativtMati-
dat. Det hev no altid i den siste Tid voret ein
kjær Tanke fyr Hr. Sørenssen, at Thingmennerne
skal repræsentera berre seg sjolve, ikkje Veljararne
sine elder Folket. Amtmann Sibbern skuldad sume
Valmenn fyr, at dei vilde ha’ upp Menn, som »ikkje
sylgde si Yvervitning«, men vart sterkt motsagd av
Pedersen-Skirød; um Riksraadsaki rodde han upp
Veggjerne og ned Stolparne, snart fyr, snart imot,
fo Ein ikkje kann verta vis paa honom.
Frllll Tobaksaakerclc i Visconsin vert skrivet til
Bladet»Agder« (paa Norsk): »Me er no tvo, som
vil skriv«a lite Gratid i det vyrde Bladet Dykkar,
og so vonar me, at Bladstyraren vil taka Stykkje
vaart; det er eg og Bror min ute paa Tobaksaa-
keren· Det er ikkje stort me hev aaskriva um hel-
der, me hev aldri fyrr skrivet i Bladi, men det maa
ein Gang vera fyrste Gongen . . · . Det hadde
nok voret betre fyr oss baae tvo aa skriva paa
Engelsk, me11 naar me skal skrioa heim til Norig,
so kann det ikkje nytta aa skriva Engelsk, for det
er so løglegt, at Folk ikkje forstend det. Me kann
ikkje nokon av ossGrammatikken —— dei segjer all-
tid det, at der skal ingen skriva i Bladi, utan dei
kann Grammatikken —— me seer difyr freista med
Bondemaalet . . . . Han Stallbror min sit med
Henderne under Haka ogstuderaty me’ eg skriv, og
so tek han seg ei Pipa Tobak og Eld i henne og
roykjer og grunnar. Og te meir han roykjer, te
meir grunnar han, og han ssansar inkje det Grand,
sor Tankarne hans er ikkje der dei skulde vera, dei
gjeng ei annor Leid, og so skymtar han ikkje det
Bitteste — berre ser ende ned i svarte Jordi.
Kossen det er lagat her me liva? Me bur
paa ei stor Sletta attmed den store Vegeii i Vis-
consin, rett der han klyv seg i tri Greiiier; den
eine gjeng beint i Aust langsmed han Per Flosse-
hatt, den andre gjeng framnm han Benkt Skaare-
hun, og den tridje gjeng ei onnor Leid, me veit
ikkje kvart han fer. — Det var no um Tobakken
me skulde skriva; for det kunde l)enda, at det kunde
gjeva ei Rettleiditig sye sume, som ikkje kjenner til
det. Fyrst maa me planta han inne um Vaareki,
og so plantar me han utatt sidan i Reiter, og so
lht me baade koyra og plogja i han til aa halda
han rein fyr Ugras, og so kjem det Blomar paa
han, men dei maa me riva av so skjott dei kjem;
hellest vert det berre Blome alt i Hop, ser du. Aa
du livande Verden, for alt det 11krut, somsksempar
med den stygge Tobakken, baade Grashoppar og
ein stygg Makk, og det er det fælaste taa alt, og
dei maa me sjaa aa drepa; Størsteparten av dei
kann me slaa ihel med store Staurar, men sume
er so store, at me hev mange Gongjer tenkt aa
laupa heim etter Bhrsa og skjota deiihel;dertilmed
er dei so sinnad, at dei stend paa Bakbeini og
saykjer som ei Vikkja og sprutar Giter utor Kjesten
liksom Draken i gamle Dagar. Ja, det er no ikkje
aa nndrast paa, um Folk likar Tobak, naar Makk
og Grashoppar likar han. Me sat utanfyr Døri
ein Dag og smattad paa Pipa, og daa kom det
ein Yankee framum; han sa’; Tobaooo iS a dam
poor Grop this Year, men, Trolden take, laug
han ikkje den Gongjen, for me hev so stor Tobak
her hjaa oss, at Ein kunde reint vildra seg burt i
Tobaksaakeren, naar han ikkje var godt kjend. Her
var nokre Gjentur her um Dagen; dei sa’, at det
var ikkje nokot til Kar, naar han ikkje kunde roykja
og skraa Tobak. Men eg hev og hoyrt dei, som
hev sagt, at dei vilde ikkje hava ein Kar, som bru-
kar Tobak, men kor det er elder ikkje, so er det
ikkje lengje sidan, at her var mange Gjentur, som
brukad Snus. Men dei maatte, Trolden fare,
slutta, for dei vart sitjande der med Snusdaasen
sin og fekk ikkje ein einaste Friar· Og so vartdet
ikkje lengje, syrr dei kastad baade Snus og Daase
og heile Greida, og sidan hev dei havt godt av
aa sjaa paa, at Gutarne brukar Tobak . . . Men
litet meir um Tobaksavlingi: Naiir Tobakken hev
vortet skjrr og stor, so skjer me han ned og koyrer
han heim og hengjer han upp i Svali· Dethev
ikkje vortet Haust ennoi Aar, og difyr hev me
ikkje meir aa skriva um Tobakken helder denne
Gongjen, og det kann mi Sann vera nok«.
Utlandct. Det engelske Riksthing vart
heimsendt den 15de August. Fyrste Luten av Tro-·-
talen handlad um Englands Utrikspolitikt og gjekk
ut paa, at Dronningi framleides stend paa ein god
Fot med dei sramande Magter, og at ho vil gjera
sitt til aa·halda Semjorne uppe og til aa fremja
og festa den aalmenne Fred. Det, som i Berlin-
semja var sastsett uin dei nye Landskipingar, er
gjenomfort, og Grenseutstakingarne er so godt som
ferduge. Ryssarne hev ranit Balkanhalvohi, dei
austrumeliske Spursmaal er greidde, og Vulgaria
hev fenget sin Fyrste. Dei syrgjelege Tilstand, som
fylgde av den sidste Krigen, hev til dessa hindrat
det turkiske Styre fraa aa fora franr dei Umboter,
det hev lovat; men Dronningi hev jamnan onnat
paa og vil so gjera. J Samband med Frankrike
hev ho fenget i Stand eit Kongeskifte i Ægypten,
som maatte til syrskuld det laake Styre, som fyrr
var. Fredsemja med Emiren av Avghanistati hev
heppeleg sluttat ein Krig, som Fyremannen hans
hadde tvingat fram· Heren og Hersorararne for-
tente den Tall, som baade Thingi hadde uttalat,
fyr Djervleik og Dugleik· Ho var glad fyr, atdei
engelske Vaapeii hev hævdat si IEra i Sudafrika,
men ho kom illt ihug, at det hev kostat mange dyre
Liv. Det er no Bon, at det vil koma til Fred-
gjerd paa eit fast Grundlag-
Graekland set Heren sin paa Krigsfot syr
aa gjeva sine Krav paa Landauking Vegt. Det
hev Studnad av Stormagternc, og Turkiet vert
snlla soleids noydt til aa gjeva etter.
Den austriksk-ungarske Utriksminister A nd r a s sy
hev sokt aa fenget Avskil. Like fraa det, at Ber-
linsemja var komen i Stand —- segjer »Pesther
Lloyd« —- tjende Andrassy seg hugad til aa ganga
ifraa. Men det Motstand, som sjolve Semja og
iser Hersetningi av Bosnia og Herzegovim matte
iheile Niket, gjorde, at han tok den Raadi aa
halda nt fyr aa forsvara sin Politikksyr Sambands-
thingi. Daa dette hadde lukkast syr honom, og
Avraystingarne baadei Sambandsthingi og Ser-
thingi hadde gjevet hans Politikk Medhald, talde
hans Vener honom til aa verta verande paa sin
Post iminsto til Berlinsemja var gjenomszeird Dit
var det no komet. — Austrikes Utsending i Ber-
lin, Greiv Karolyi, skal vera ntsedd til hans Gtter-
mann.
J Holland hev ogso Bakstraevet arbeidt seg
upp og fenget tilskipat eit Ministerium av sine eigne,
endaa dei ikkje er i Yvertal i Thinget. Van Lyn-
den heiter Formannen i Ministeriet; han er der-
atkaat UtriksZminister· Det er her, som i Frankrike
og Belgia, Umboteri Skulestellet, som Bakstraevar-
arne er rædde fyr.
Krigen i Sudamerikamillom Chile og Pertc
vert truleg snart slutt etter Midling av dei norda-
merikanske Sambandsrike. Det hev ikkje voret gjort
store Varp i denne Krigen. ·
Dei, som ikkje hev betalt syr 3die Kvar-
tal, lyt. gjeta det no, so dci kann sleppa aa
faa Stans i Bladscndingi.
Trykt i Ringvolds Boktrykkeri.
(Jernbanegata No. 6.)
Kriftiania.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
