Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
lO -
W
lO «
Fedraheiincn.
30te August 1879.
Chr. Bruun vil ikkje vedkjennast, at han" er
ein »reaktionær« Mann (Bakstrcevar), som eit Blad
nyleg kallad honom. Det kunde likevcel henda at
han vart det- Skal Fridomsarbeidet her i Landet,
som hev so nok aa stridast med paa andre Kantar,
attaat althava slik ein halv Ven aa dragast med,
som nok ,,liksom« vil hoyra ,,so halvveges« med, paa
ein Maate, men som daa altid stend der med sine
»personlege Reservationar« og hagg inn mot sine
eigne balfraa, so snart han ser — elder trur aa
— sjaa — nokot, som ikkje hvver plent etter hans
Hovud, — so vil Fridomsarheidet lida meir vondt
av det enn av alt, som likesramme Bakstrcevarar
kann sinda paa. Chr. Bruun fortel sjalv, at han
»ikke er meget politisk as sig.« Eg vil leggja til,
at han til Fnllnad hev sannprovat denne Semin-
gen. Dersoin det er so, at han vil Fridom, og
haii so samstundes fer slik ’’fram mot Fridomsar-
beidet og Fridomsmennerne, som han no Gong
paa Gang hev gjort, so maa han vera ein so gjenom
upolitisk Mann, at inkje nokot Parti i ·Verdi var
tent med aa hava honom iil Lagsmann. »
Elder . . . skulde Chr. Brunn vera meir poli-
tisk enn nokon trur?
J sine »Folkelege Grunntankar« slog han paa,
at han gjerna vilde hava istand eit nytt Parti,»
ein Millomsylking, som daa skulde føra hans
Politikk og Meiningar fram· So lengje vaart
,,Vinstre,« den gamle Vondefylkingen, stend som
han no stend, og arbeider rolegt og trufast paa
log-rette, praktiffe Uinbotev som han no gjer, ——
so lengje kann Chr. Vruun ingen Veg koma med
Millompartiet sitt; for so lengje vil det ingen Rett
hava til aa vera til, og fo lengje vil Bonderne
halda seg til den Fylkingen, som dei kjenner og
hev Tillit til fraa gamalt. Men kunde Chr. Bruun
med sine Aagrip driva »Vinstre« nt i ein mindre
praktisk Framtidspolitikk, elder iallfall nyda Folks
Tillit til Vinstre, —— ja so vilde Banderne segja
Takk fyr seg, og so fekk Vruuii Rom fyr sitt Mil-
lomparti. Kami Ein tenkja slikt nm Christofer
Bruuii? —- Eg fyr min Part kann ikkje; eg held
meg til den Trui, at han er likso npolitisk, som
han er ein cerleg og i alle Maatar hellest ein god
og gjaw Maan.
Hans Framferd mot Vinstre er i segsjolv ——
ikkje fager. Eiiiast »Mgbl.« plar kunna koma med
slikt. Men Bruun hev visseleg gjort det i beste Mei-
ning og trett, at han paa den Maaten gjorde sin·
Skyldnad som ærleg og sanningskicer Manii. ——.
Men det same trnr væl »Mgbl.« og, naar det er
ute og skumlar mot dei Liberalel
Chr. Bruun krev ossentleg Forh andling um
Republikken og Kongedomet. Det er veel nok. Men
syr aa faa ei slik Forhandling er det ikkje nok med
at Republikanararne skriv; det maa vera nokonsraa
Motpartiet, som tek Spursmaalet upp og svarar.
Me hev i seinare Tid havt tvo Menn, som
hev voret opne Republikanarar· Og dei hev skri-
vet, og skrivet godt.
Den eine var Fjartost. Han skreiv ungt og
eldfullt, men sterkt og klaart. Kvat Svar sekkhan?
— Dei frynte litegrand upp i Morgenbladet; det
var djet heile.
Den andre var Bjornstjerne Bjornson. Haii
skreiv og han talad, djervt og ende ut, og Ingen
vaagad aa kalla honom rædd· Kvat Svar sær
BjarnsonZ Koeii er det fraa den andre Sida, som
tek Striden upp? — Ingen. Jkkje eingong Chri-
stoser Bruun.
Det er nok ikkje paa Fridomssida, at Folk
sæler fyr ærleg Forhandling. Men naar Spurs-
maalet ligg so nede, at ikkje eingong ein Mann
som Bjornson kann faa draga det upp til For-
handling, — kvat skal Ein so gjern?
Fri og ærleg Forhandling um Republikkeii er
no um Dagen likso umogleg her i Landet som fri
og cerleg Forhandling um Theologien. Den, soni
reiser slike Spursmaah ropar ut i eit tomt Rom.
Jngen svarar. Berre Dvergmaalet slengjer her-
mande og speande hans eigne Nop attende
Megraamar draa visst ikkje Chr. Briiuns Kla-
gemaal, Det er vael eit Aar no, sidan e·g just
provde aa reisa ei Forhandling Um denne Saki,
og det med Hr. Christofer Bruunsjolv. Daa sagde
eg mine Meiningar .nm Kongedomet Cg sagde
naar eg meinte det var godt, og naar eg meinte
det var rettlanst. Um vaart Koiigedvme gav eg
serleg klaare Fraasegner, so ingen skulde tvila paa
mi Meining der. Fekk eg Svar? —— Nei.
Det var ikkje Brunns Skuld; han haddei
den Tidi annat aa tenkja paa. Ja væl. Men —
det sall meg likevael underlegt no aa hoyra Man-
nen i ein slik Tone krevja so sterktpaa»Forhand-
ling.« Naar eit Spursmaal ikkje er uppe, kann
Ein ikkje tvinga det upp. Brunn sann seg ifjor
nøydd til aa verja alle sine andre ,,Grunntankar;«·’
han skreiv ei heil Bok til Forsvar syr dei; men
haii sann det ikkje naudsynt aa skriva ei einaste
Lina til Forsvar syr »Konge-Grnnntanken.« Og det
var ikkje nokot aa undrast paa. Kongespursmaalet
var ikkje appe. Dei andre Spursmaali maatte
svarast paa; Kongespnrsmaalet kunde so godt lig-
gja— —
Det var godt, nm det kunde koma til For-
handling· Men vil Brunii so gjerna faa Spurs-
maalel dryst, so bør han taka Striden Upp med ein
Republikanar· Det kann daa vcel vera slik
Slag, uni det ikkje just er ein Vinstrefarar,
som reiser Spursmaalet2 — Cg fvr min Part vil
slutta her lika eins som eg sluttad isjor: Republikken
er her i Norig eit Framtidsspursmaal, og det vil
vara lengje enno, kyrr Binstreflokken tarv kløyv«a
seg syr Skicld den. Det Arbeidet, som no ligg
syr Haa11d, kann alle Fridomsmennvera med paa,
anten so dei er Kongsmenn elder Fristatsmenm og
me bor- med Kraft aovisa alle Fristnadar paa aa
faa Vinstrefylkingen klgyvd, anten dei no kjem fraa
vanlege Bakstrcevarar, elder deikjem fraa —- Chri-
stofer Brnun. f Gr-
Eit Par Ord til um den nye »Norigs Svgm«
Det beste ved denne Boki er ikkje det, at ho
er godt fortald, i eit greidt lett Maal og i raske,
raakande Drag; det, som serskilt merkjer henne ut
sramfyr dei eldre Skulebvkerne av det Slaget og
gjer henne til ei Jnnvinning fyr den Literaturen,
er at ho er meir sannt historisk enndei. Det
er eit Franistig, som er verdt aa leggjasvcel Merke til.
Historia skal, etter lsitt rette Fyremaal, syna
oss Liv et, d. v. s, Samfunds- og 9-Ettarlivet, so
som det i Sanning er. Men detta Livet er
i si Sanning ei Utvikling. Jamt og sast og i
usliteleg Samanheng arbeider det seg from, paa
Grunnlag av gamalt, men sugande Næring av det
nye, og Eiti kann paa kvar Piinkt ettervisa Grun-
narne til, at det sormar seg just paa den Maaten
og ikkje paa ein av dei tusnnd andre, som kunde
Eit og; anitat fraa ei Englandsferd.
Fraa London til Dør-er.
(·Framhald.)
Millom Kritbergi var det i gamle Dagar ei
Bugt, som stakk inn i Landet, og i den osad Elvi
ut. Her var det ei trygg Hainn. Truleg var det
hit Julius»Cæsar kom i Aaret 55 syre Kristus, daa
han sette yver fraa Frankrike, men daa han saag
Vritarne stod paa alle Hogderiie paa Strandi, totte
han det var for faarlegt aa ganga i Land her
og siglde eit Stykke lenger, truleg mot Anst, og der
kom han app. Cæsar fortel, at Britarne hadde
maalat seg med Blan-Farge, so dei saag skruemelege
ut, og at dei hadde langt Haar, og at dei rakad
seg paa heile Kropiien so nær som paa Hovudet
og Yverlippa, Tie elder tolv slo seg ihop um ei
Kona, segjer han, og det var mest Brødrar, elder
Fader og Sener, som slo seg ihop. Fraa den Tid
hev England gjenget inkje«so litet fram i Kultur.
Aaret etter koin Ccesar att med 800 Skip, og Bri-
tarne lovad dei skulde betala Skatt, og daa for
Caesar bnrt med nokre Trwlar og Perlur; det var
heile Vinningi, og han sekk aldri nokon Skatt.
J »Gkou1den’8 New Guide to Dover» er det
fortalt, at Caesar 53 Aar fyre Kristus bygde For-
svarsverk der, somDover Castle stend no. Eg veit
inkje, kor denneVisdomen er komen fraa; idet
Aaret var inkje Ccesar i England destheir.’ Elles
er det visst, at dei eldste Festningsverk er fraa den
romerske Tidi. Jnne i desse stend det eit stort
Fyrtaarn elder Sjomerke og ei Kyrkja, Jomfru
Maria-Kyrkja. Fyrtaarnet (Pharos) hev no reint
sorsarest og er berre umkring 40 Fot høgt, men i
gamle Dagar trur dei det var Umkring 100 Fot·
Grunnlaget skal vera fraa den romerske Tidi; øvst
uppe er det eit Kammer, som paa Utsida er aatte-
kantat,» og skriv segtruleg fraa den normanniske Tidi,
men til aa byggja detta Kammeret hev dei teket
Teglstein fraa eit Kammer, som hev voret bygt i
den romerske Tidi. Paa Vesthogderne stod Maken
til Taarn, men det er fyr lange Tider sidan nyde-
lagt, og no sinst inkje att av det-
Kyrkja vart uppsett i Aaret 161 (?) etter Kri-
stus av ein Konge Lucius (?), ein britisk Konge,
som hev voret myket til Mann, er det likt til, daa.
haii sette uppKyrkjur og skipad Skular so tid-
leg Dags. Berre Grunnlaget er no fraa den ro-
merske Tidi. Paa 12-Talet vart Kyrkja heilt um-
bygd i ga.mal-engelsk Stil, men sidan forsorst ho
reint, og i Fyrstningi av detta Aarhundrad heldt
dei paa og vilde riva ho reint ned, men Lukka
vart so god, at dei helder raadde seg til aa setja
ho istand og lata so myket soin mogelegt av det
gamla saa standa. -?o held dei Gudstenesta syr
Soldatarne i- denne ærverdige Kyrkja, ei av dei
eldste, som sinst paa Fordi.
Daa Nomararne hadde misst Herredamet i
England, og Saksarne sekk Magti, bygde dei Fest-
ningsverk som var myket større. Dei sette upp
yver 20 Taarn, men minst 14 av dei finst det
inkje« att av. Sidan vart Nordmannarne Herrar
og gjorde Borgi endaa sterkare, og bygde veldige
Murar fraa Taarni radt burt til Fjellbruni og
bygde um mange av dei gamle Taarni og bygde
mange nye og. Men den merkelegaste Bygningi,
dei sette upp, er Resp, dei kallar (uttal Kip), paa
same Stellet, som det romerske Prætorium (Hovding-
Tjeldct) stod. Denne Kipen er mest sirkantad, no-
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
