Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
! 24-2
Fedrahcimen.
Det maa so vera. Livet er ikkje nokot Folke-
møte, Livet er Arbeid, strengt, aalvorslegt Arbeid,
og det vil disyr altid samla Krefterne der, som Ar-
heidet til kvar Tid trengst. Og den jamne, sunne Ut-
vikling krev det so. Den jamne, sunne Utvikling
krev, at kvar Tid layser sine Uppgaavur, og dei,
som finn, at det er meir vigtigt aa dryfta Theoriar
enn aa vera med i Dagsens Strcev, hvyrer iallfall
ikkje heime i Politikken.
Det er sannt: nye Tankar maa vakna, fyrr
dei just skal brukast, og dei maa under Drysting,
fyrr dei kann setjast i Verk· Men alt maa koma
til si naturlege Tid og naar Livet hev Bruk syr
det; Ein tvingar ikkje slikt fram. Og um Ein
kunde tvinga det fram, fyrr Tidi var komi, so vilde
Ein dermed ikkje vinna annat enn det: aa draga
Folk burt ifraa sitt Arbeid-
Kunde t. D. Bruun no faa eggja upp Vin-
stre til innbyrdes Krig um eit Spursmaal, som
ligg utanum Tidsyrket, so vilde han dermed einast
hava gjort, at Vinstre ikkje lenger kunde utfeira det
Arbeidet, det no samlar seg um, og som maa gje-
rast, um Folket skal vera vcelhjelpt« Vinstre maatte
gloyma sin Skyldnad, uppgjeva si Sak, gjeva Vak-
straevet Magti og lata det gaa med Landet som
det vilde, dersom det skulde saratil med slikt.
Bruun talar um politisk Moral; men detta vilde
vera ein so laak Moral, som han best kunde tenkjast.
Fristatsmennerne hev gjort sin Skyldnad, i
di dei eingong hev sett Spursmaalet fram, so Fol-
ket veit um det. »Striden« kjem, naar Tidi er
inne. Og daa kjem han god, d. v. s. med Aalvor.
— Men det segjer seg sjø1v, at di fyrr den
Tidi kann koma, di betre vil det vera. Dei, som
hev fylgt meg her i ,,Fedrah.« veit, at ingen ster-
kare enn eg kann ynskja fri og ærleg og vitug For-
handling um dei aandelege Spursmaali. Det er
altso ikkje det eg er usams med Bruun um. Men
den beste Maaten aa naa ·fram til ei større Tid
paa er ikkje den aa jamra yver si eigi Tid; den
beste Maaten er den: aa taka Tidi som ho er,
. vera med i Striden der han stend, og soleids Stig
fyr Stig arbeida Livet upp i Landet. Det erdet,
me bør gjera, og det hev me full Rett til aa
samla oss um, alt um me veit, at me ein Dag,
naar andre Spursmaal kjem upp, kann maatta skiljast«
Bruuii sinn, so vidt eg ser,· ar - ·:
Bjornson fekk paa sine Spursmaalu1."·. -· —.
var nokot so nær som det skulde verss·-..
Er det altso paa slike Vili–c. .3 .»· Bkuun
manar vaare ,,Fritenkjarar« ut t- ·—-,—id? J so
Tilfelle trur eg mest eg kann sig-ars «·«»·sz9m» at dei ; —
gode Herrar vil segja — Takk ka »
- Bjyirnstjerne Bjornson reist-. «uksmaal Um
Theologien; Hr. Pastor«Hexr zzkad med aa
skriva um— Bjornstjerne« «.x"«on. Bjør7c-
stjerne ijrnson var ikkje Th— «
hayrde ikkje til dei·Jnnvigd-s
Jngen tala, som ikkje var
ikkje kunde so og so man-.-
Bjornson hadde ikkje Lok-
tigjal — Det heile var
paa aa skræma Disks
det Theologiske Samsuiss
ten. Tilflutt gav dei
stengja Bjornsoz
Ein Mana, som vaa. .-.s · -
maal, maatte og sk’’ -.-. »
ikkje hjelpte aa skr:«.·: »
aa skræma — Blad
Kjættaren· Dagblad.s’:-«3"
.-nen ned. —- Ls
—; ·-et paa same Mszk
«Z—· og vilde likeft«-
—:.-:- Diskussion’
sn tala. Og daa «
·- foin hadde gjevet Bjoh—
son Lov aa koma ti? skulde fyr den Sku?
ikkje eingong kunna - Thingmannt —
Det er ikkje slik1,- :«— kallar fri og ærleg Fr
handling. Slikt kallar Gin Forfylgjiii g. Og
kvar srilyndt Ma11n, anten han no var Kristen elder
ikkje, skulde hjelpa til aa protesterax mot slik
Aatserd. Det hadde eg ventat, at Bruun og vilde
gjera. Han, som hev talatslike Ord um»Fridom,«
som dei han talad paa Vetlehamar, og han, som
so sterkt krev ,,sri og ærleg Forhandling,« ikkje
minst um Kristendomen —!" Men det ser ikkje ut
til det. ·
Det er svært so uttenkte Theologarne er, naar
det gjeld aa verja seg mot Dryfting av theologiske
Setningar. Bjornson maatte ikkje tala, fyrdi han.
hadde lært det han visste av utlandske Vitenskaps-
menn; — hadde det derimot voret so, at det, han
kom med, berre var hans eigne Tankar og Upp-
dagingar, so hadde dei sagt, at det hadde ingen-
ting paa seg; for dei store Vitenskapsmennerne i
Utlandet sagde ikkje-so! —- No maa Bjornson.
,- -.s-:stdet; han
slite Ting maatte k -
. 3 so sprenglærd og ? ·
-k-·-:amande Maal; —— J
. salaz Bjarnson skulde «
i
. endefram Freistnad !
4de Oktober 1879.
..··«a, fyrdi han ikkje er lærd nok. Hadde det
.k-s»: voret so, at Bjornson hadde voret reint
·.»:nglcerd, so hadde dei sagt, at det nok ikkje altid
den største Lærdomen, som saag best i slike
·s :sg; tvertimot! detta var Sanningar, som just
laynde syr dei Vise og Kloke, men lagde
- syr dei — Umyndigel
kso uttenkte er Theologarne, naar det gjeld
ssylgja Folk, som hev eigne Meiningar i the-
-3Le Spursmaal· Væl sortel dei oss, at Trui
» oera ei fri Sak, og at Ein ikkje hev Lov til
s .:-rsylgja andre syr Skuld deira Meiningar9·-):
i Nayiidi er det likevcel so, at Ein kann stella
; som Ein vil, so fcer Ein likevcel ikkje Fred -og
» .-.;Leg -Vyrdnad, utan Ein tek Kristendomen vlent
·. same Magten som Theologarne. Dersom ein
In er »Fritenkjar,« men held seg roleg, so han-.
-" - andre Folk faa ,,hcwa si Tku i Fred-« — so
· · - han strakst høyra, athan er ,,rcedd,« ,,uaerleg;»
- « . .·—-m han arbeider med»i andre aalmenne Spurs-
xkna med slichpx»·
-:)rnson, so prøvdc7»«ss
::s- skulde stengjast ·
lege 9-Cra.
og daa sjvlvsagt ut fraa sittseiget Stand-
men sramleides lcet Trui vera i Fred, so er
· dessutan ,,sløg« og ,,salsk,« ein ,,Orm,« som
,,;:.ff,jer« si Forgist inn i Folk, so dei ikkje veitav
det. Og ein slik Kar er ,,langt verre enn ein
klaar Fornegtar,« vert det sagt. Men stig han so
fram og prøver aa vera ein »klaar Fornegtar«
elder iallfall aa reisa Spursmaal um religiøse Ting,
—- jau, daa vert det reint galet. Daa vert han
so ettersett sraa alle Kantar, at han maa vera
glad, dersom han kann saa berga sjolve si borgar-
Me kann berre lesa det som i seinare
Tid hev voret sagt um Bjarnson. Og det, som
er sagt dffentlegt, er nok endaa det minste·
—— J slik ei Tid, og paa slike Vilkor, innbvd
Hr. Chr. Bruun til ,,sri Forhandling«!
Theologien vil ikkje Forhandling.
Eg sagde sist um vaare Republikanarar, at dei
hadde pravt aa faa iGang eit Ordskifte um Kon-
gedomettt); no skal eg paa same Maaten minna
dk) Det er hellest fortalt, at Professorar ved Kristiania
theologiske Fakultet no uin Dagen endefram lær-er,
at Triii etter sin Natur er intolerant.
t’-t) At eg glopmde »Bruuns Svar til ,,Kongen« var eit
Mistak av meg. Meii lat meg minna um den Maa-
ten, som Stor-Kongeverjaren »Morgenbladet« tok
denne Boki paa! — Vjornson burde klagast fyr Hag-
brot, trur eg det slog paa; men Forhandling ——!
» Seld til den Vende.
(Ved Forf. til »le laak Ætt« og ,,E-in Fritenkjar«.)
l. "
3-
(Framhald.)
Som han gjekk der i denne sterke Gleda, laut
han stansa; for ’etter seg, uppe i Lidi, heiyrde han
det song. Det var eit Kvendemaal, friskt, men
likeocel sorunderleg mjukt, liksom vart, stundom litt
skjelvandez Ein kunde tenkja det var ei Gjenta,
som song burt hver Dalen til Guten sin, men var
rædd nokon kunde hoyra det. Vaard vart stand-
ande og lydde til denne Songen, som drog honom
sterkt; for det var fager Song, og han havde so
godt til Stilla i Skogen og til hans eigne varme
Draumar. Sangen syntest draga seg stilt fram
imot honom, og snart hoyrde han Ord og fekk
Meining·
,,Det er ikkje gildt syr den kaute Gut
i Blindo seg burt aa seljaz
og vandesamt er det aa finna ut,
kven helst han til Slutten skal velja««— —
,,Og Gjenta held ut i Dagar og Aar,
og ventar so smaatt og drøymer;
so nyder ho heile sin Livsens Vaar,
og Gutarne burt henne gløymer.«·
Det vart« stilt ei Stund; so tok detiatt, men
no berre eit litet Stykkje upp i Lidi.
,,Eg aldri vil tru paa den kaute Gut,
hans Hug er som Vatnet kalde; —
den greide og snaale eg vel meg ut,
han er den beste av alle.«
No tagnad Songen. Baard vartunderlegt
ved; han tenkte seg um eitGrand, og so song han;
,,Kven er det som syng so vænt i Lid,
alt inni dei Skuggarne lange? —
Men er du Huldri, so gjev deg Tid;
for meg tek du seint til Fange.«
Um eit Vil svarad det, men no tettattved:
»Aa agta deg væl, du frcegde Gut,
alt inni dei Skuggarne lange!
. D’er ubeint aa koma fyr Huldri ut,
for ho heve daarat so mange.«
Det kvakk i Baard; han kjende Maalet-
Nostuslad det i Holtet, ein Laatt kom trillande,
og fram millom eit Par Haslegreiner glytte eit
Andlit, varmt, raudt, med ein skalksam Smil; eit
digert, mvrkebruntHaar valtfram og var i Vegens
Det var"Gunhild.
Baard stod og stirde, liksom ustvd paa, um
han-skulde tru sine eigne Augo. Ho saag det og
lo paa nytt. ,,Ja, tak deg i Vare!« sagde ho.
,,Du veit ikkje Ord av," so stend. du inni Hallen
min i Skardsnuten, midt imillom stygge Troll
med lange Tryne, og naar du vil ut, er
Portarne stengde . . . hu, Gut!« Ho var so
barnslegt lokkande, at Baard vilde fram mot
henne, men so lo ho og lvp sin Veg. Vaard etter
i ustyrleg Lengt, liksom det galdt Livet. Hjartat
hamrad i honom, so det gjorde vondt, Blodet susad
syr Øyro, han saag liksom Gneistar og uroleg Tin-
dring. ,,Gunhild!« Ho sprang. ,,Gunhild!« Ho
sprang, men no var han nærare. »Lat meg tala
med deg, Gunhildl« bad han, og no var han so
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
