Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
4de Oktober 1879.
Fedraheimen.
«243
um, at vaare ,,Fritenkjarar« og hev provt aa saa
upp ei Dryfting av religiøse Sparsmaal· Her
gjekk endaa eit Tid ssskrist her eitPar Aar, styrt
av sullgode Vitenskapsmenn og skrivet i folkeleg
(human) Tone, — som just sette seg til Maal aa
gjeva Tilfore til fri og ærleg Forhandling uin dei
øvste Samfundsspursmaal. Men kor gjekk det?
Det ,,gode Samfund« svarad ikkje; dei berre slog
fast, at Blodet var eit Kjættarblad, og daa dei
hadde gjort det, provde dei aa — slaa det ihelved
aa skruema Folk fraa —aa halda det.
Bjornson vaagar seg ut mot detta Samfundet
like væl; men so er han og sterkare enn vanlegt Folk-
Han gjer det knapt i nokor Voii um, at det skal
lukkast aa faa npp ei skikkeleg Forhandling, men
visst meir av di han trur aa sjaa, at «den theo-
logiske Kristendomen ikkje lenger med Sanning kann
vera Grunnlag fyr Liv og Tru no, men altso maa
verta til den største Skade fyr Aandslivet og Ut-
viklingi, ja øydeleggja oss reint personlegt i Fusk
og Lygn. Og naar Bjkirnson ser det so, daa maa
» han kjenna det som ein ufraasleppeleg Plikt aa
tala, anten no dei ,,Jnnvigde« vil svara honom
elder ikkje. Chr. Bruun maa, etter det han skreiv
sist her i Bladet, vera den fyrste til aa vedkjennast,
at denne Bjornsons Gjerning. er tiltrengd, og at
det er godt, at desse Spursmaali’ kjem upp, og
mange vil visst koma til aaforstaa det same, etter-
kvart som dei seer Tak i, kor langt me i Royndi
er komne i personleg Usanning, Vanetru og And-
svarsloysa, og kor forskræmeleg mange det er, som
gjev seg sjolve upp, elder tilmed vertHyklarar, fyr
aa kunna koma til ,,Forsoning« med eit tilstorknat
tog aandsufritt Samfund. Ein kann vera Kristen
elder ukristen: Livlyjysa og Lygni maa Ein hata
like sullt, og aandeleg Fridom er det syrste Vilkoret
baade for sann Kristendom og fyr eit menneskelegt Liv-
Bjornsons Gjerning i denne Tid er eit Fyre-
arbeid, som me maa tru tilslutt vil driva sjolve
Theologarne til aa forstaa detta. No er deiraedde
alle friare Tankar og vil ikkje vita av Forhandling.
Men naar dei eitigring seer sjaa, at just ved denne
sin eigen Ufridom hev dei gjort, at »Fritenkjar-
skapen«« i Loyndom hev vakset seg so sterk, at det
ikkje lenger ·nyttar med Forkjætring og Skræming,
daa vil dei visseleg læra aa vedkjennast, at San-
ningi syrft og fremst er Fridotn, og atVanetrui
ikkje er betre enn Vantrni, men snarare i alle
Maatar verre.
Henrik Krohn.
Du trugne Mann, du sloknad av
som Baara imot Land fraa Hav.
Du lengje slo, og Land du vann.
Fyr Saki di du streid som Mann.
Som Mtir du stod i Striden tung,
og var i all din Livsdag ung.
Du flaug kje til og seig so av;
men jamt du slo alt til di Grav.
No hev du brotet Veg syr oss
og lcert os stemna som ein Foss
i Livet fram, fyr det me trur,
um Motstand rundtikring seg krur·
Me legg ein Krans paa Gravi di
med denne ani flettad i:
Gud gjeve gamle Noreg att
sit rette Maal, den gjoymde Skatt!
0. S-
Kristia1cia,«den 3die Oktober 1879
,,Fedraheimen« gjeng i denne Tid litt utum
Programmet sitt ved aa taka upp eit og annat
Stykke paa Dansknorsk, —- ein Ting som hellest
ikkje letteleg hender, av di Maalmennerne enno er
vcel veike til aa vera fullt liberale i den Vegen.
Men Chr. Brmm maa have Lov til aa verja seg
i same Bladet han er paateken i, alt um han ikkje
kjenner seg god til aa skriva Bladets Maal, og ein
Mann som Bjornstjerne Bjornson skal nok minst me
Maalmenn negta Rom, me, som hev honom so
mykje aa takka fyre·
Eiti Ting er·sann: ’ ,,Fedraheimen" er ikkje
meint paa aa vera eit Blad til Dryfting av reli-
giøse Spnrsmaalz dertil er det sor litet og hev for
mange andre Uppgaavur. Men i ei Tid, daa Folk
legg seg etter aa skræma Ordskiftet ned, og daa
dei serleg legg Bjornson syr Hat, fyrdi han er
djerv nok til aa segja det han tenkjer, — i ei slik
Tid vil det vera rett aa visa, at i vaar Fylking
er Folk ikkje «rædde« fyr Forhandling,i vaar
Flokk er Aanden friare og Trui klaarare enn til
aa maatta verja seg med Stengjing og Tvang·
Thingval. J Vestfold valde dei den 30de
Septbr. til Thingmenn: Enge med 50 R., Go-
verud 83, Lensmanmi ijdling H. C. Jansen
33 og Motzfeldt 26 Røyster. Suppleantar vart
Bonde Galleberg (32), Klokkar Kaldaaker (27),
Bonde M. O. Askjem (18) og Kapt. Wisbech (17
Røyster). Den nye Mannen er Vinstremann, og dei
tvo syrste er kjende fraa fyrr som Vinstremenn.’
Men det er Motzfeldt ikkje. Me scer likvel troysta
oss med, at ei Svola gjer ingen Sumar. — Fraa
Upplandsbyarne kjem paa Thinget Seminar-
styrar O. Saxe (Hamar), vald 30de Septbr. med
6 Royster av 8. Hr. Saxe er Bakstrcevsmann,
mest kjend fyr, at han hev legjet i stendig Krig
med Arvesen, Grundtvigianismen og Folkehvgskulen,
men ellest ein dugande Mann. Varamannen er
Kaupmann Thorstein Lande (Litlehamar), som den
frilynde Fylking vilde ha’ korat til Thingmann.
Fraa Sydre Throndhjem er valde til Thingmenn:
Handelsiii» Fr. Berg (45), Joersen (45), Vindal
(42) og Brukseigar Laurits Jens en (29 Røyster). —-
Varamenn: Lærar J. Flønæs, (35) Bonde N. Mel-
hus’ (34), Lwrar M. Bjorlo (23) og Bonde O. E-
Stav (21 R.)
Embsettsntncmning: Personell Kapellan Sk av-
lan til Sokneprest i Beitstaden, Prest S.
Dahl i Karasjok tilSokneprest i Randøy, Suk-
førar Urbye til Fat i Sunn- og Nordsjords Futedome
Dm kgl. Toll-91entttdi hev teket aat med
Verket sitt. Umfram Pianosabrikant C. Hals, som
ikkje er eigenleg Handverkar, er inntekne i Nemndi
Smed Hermansen (Bergen) og Garvar A. Teinnesen
(Kristiania). Derved er det rettat litetvcetta paa
den einsiduge Samansetning, Nemndi fekk fraa fyrst
av. Men Handverkararne er ikkje fnllt nogde enno,
daa det framleides er Meirtal av Frihandelsmenn·
J Kristialtia var ValmannsvalThoerag den,
Ldre Oktbr.. Talet paa Reiysterettuge vart 2804·
Ein Skomakar fekk roysta etter Uppropet, daa
Magistraten hadde stroket Namnet hans med Merk-
nad, at han var daaen. Korleis Utfalletvert, veit
me enno ikkje. Av »Mvrmenn« var med aa roysta
minnst ein, som hadde Bygsel paa eit Jordstykkje
(i Overhalvdi) til V2000»0 Skillings Skyld. Ciga-
rarne av Jord i Maridalen av Skyldverdi««7200000
Skill., vart derimot avviste, endaa Hogsterettsadvokat
G. T. Mejdell talad deira Rett klaart og hver-
vitnande.
Bjornsons ,,Lconarsda" hev Theaterdirekter
Mollbech avvist fraa den kgl. SeeneiKaupenhamn·
Holger Drachmann gjer Narr av Mollbech fyrdetta
og visstnog med Rett.
nær, at det nyttad henne ikkje aa vilja ryma. Ho
snudde seg og stansa,d, og no var ho bleik, men
vart strakft raud· ,,No gjeng det i Berg med deg,
dersom du ikkje —!" sagde ho. ,,J Berg elder
kor du vil; men lat meg faa fylgja deg,« bad
Guten.« ,,Du er det sagraste eg hev set·« Gi
vill Gleda blenkte upp i Andlitethennarz no hadde
ho vunnet! Men ho slo Augo ned og gjordeseg
aalvorsleg ,,No lyg du,« sagde ho, ,,Lat meg
don der eg stend —!" braadde Vaard i. ,,Hyss!«
sagde Gunhild, ——— »de«t same du no segjer til meg,
hev du alt mange Gonger sagt til Signe . . ."
»Neil eg hev ikkje! for eg hev aldri havt slik Gisk
til henne. Naar eg ser deg, vert eg ør; eg skal
aldri draga ein Sukk fyr henne, dersom du vil
lova meg-« Ho glytte upp sraa Sida og smilte,
so Baard totte han vart galen; so sagde ho:
,,Eg trur deg ikkje, syrr eg.ser.« ,,Eg skal gjera
alt det du bed meg." ,,Jkkje alt —!« ,,Jau, so
sannt eg ventar Naade —!« Daasaag ho fast paa
honom og sagde: »So bed eg deg, at du i denne
Dag segjer Signe fraa deg.« ,,Gg hev aldri lovat
Signe.« »Det er ikkje sannt!« ,,Jan det er.
Gg hev stundom tenkt paa henne, og talat med
henne; men ho hev inkje Ord av meg um slikt.«
,,Kann du sverja paa det?« ,,Ja, so dyrt du vil-«
— ,,Men so skal du lova meg, at du aldri heretter
talar med henne!« ,,Eg skal ikkje sjaa til den
Sida ho gjeng!" »Er det visst?" ,,Ja so hjelpe
meg Gud!« — No logad heile den ville 17 Aars
Glsken upp i Gjenta; stolt var ho, syr ho hadde
vunnet, og ,,Folkeskikken« kunde ho ikkje —: ho
draus um Halsen paa honom so varmt og villt,
at han mest vart rcedd, og so sagde ho; ,,No skal
me tvo altid holda saman.« — Strakst etter var
ho burte, og Baard stod der aaleine og sortryllt,
som vaknad or ein Draum·
— Forunderlegt! Detta, som han i Grun-
nen aldri hadde trutt paa . . . Ho, som var av
slikt Storfolk . . . og som han hadde voret halvt
um halvt rædd . . . Var det sannt? Elder hadde
han drøymt? Hadde han voret i Berg? —-
Men burte i Liderne haukad det, langt, dit-
rande, fagert;’det høyrdest, at ho, som haukad, var
glad. Baard skvatt upp og haukad attende. Det
var sannt. Han hadde ikkje drøymt. Han gjekk
heim, men i mange Tankar. Gong etterGong
—-
laut han spyrja seg sjølv, kor det kunde hava seg,
at han ikkje var glad are. «Kannhenda var det,
syr di det var komet so braadt ,—? ’
Men i den Tidi, som no kom, sann Folk
honom underleg. Serskilt var det lagt Merke- til,
at han ikkje lenger gjekk til Lid. Ingen forstod
Grunnen til detta, utan Signe; men ho gjorde seg
sine eigne Tankar um det og tagde·
4.
Gunhild var stolt og sæl. Guten sinhadde ho
vunnet, og det med eit einaste Tak, og Lid-Gjenta
hadde ho vippat or Vegen som Ingenting. No
kunde den bleike Vondekrokja sjaa, kven som var
den sterkaste av dei tvol Aa, kor ho vist harmad
seg! Og kor ho laut misunna henne! Jau, jau,’
kvat vilde du der ——! Det skulde daa vera rart,
um nokon her i Bygdi skulde koma upp mot Gun-
hild Nielsdotterl
Og so heilt som ho aatte Guten sin! Kor
sangad og fortapt han stod, daa han saag henne;
kor mjukt han bad, korlydigt han gav seg inn un-
der hennel Ho skalv av Gleda, naar ho tenkte paa
det, og alle undrast paa, at ho var sv reint foran-
drad. Ho var iSkogen endaa ostare enn vanlegt,
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
