Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Fedraheimen.-
Eit Blad aat« det norske LFolket
chm ut tvar Onsdag og Lanrdag.
Pris fyr Fjordnngaaret:
Kr. 1,10 (= 33 ß) med
Porto og alt. Betaling
fyreaat.
st-
Onsdag den 19de November 1879.
3-: Aag
Lysingar kostar 10 Ore
(3 ß) Petitlina, og daa
etter Maaten fyr større
Bokstavar.
s
Ettckskkift ccv ijxg mest tc O.. J. Hsycm
i Nidaros. "
Hayem tykkjest tru, at Bjug vil, at Maalmennanne
’skal gjera Morofamleikem kvesse Pinnar og stinge
Augunne utpaa koarandre· Men det heo ikkje Bjug
·.tenkt paa endaa, disyr bry han seg ikkje um aa
smaastangast, som Hoyem by han inn paa hell, for
han meiner, det er mangt, som er baade gamalegare
og nyttelegare enn detta· For Bjug er ikkje vond
anten paa Hoyem hell paa Trondanne. For soso
segjer Ving, naar han talar u1nTrøndan11e, iTelemar-
ki: ,,Hu«, segjer han, ,,det er kallegeGutar, dei Tran-
danne", segser hat-; ,,det er storlyndte og djerve
Drengjer der, segjer han; ,,det er Ved som ikkje
klovnar og Berg som ikkje bognar i dei Hardhatts-
anne, for dei er harde heiltupp som Troll, ja som
Jpnn og Staal«, segjer han. ,,Du kann foive og
sveive og krinte og krokje og fara aat med dei
anten du vil med godo hell vondo, eg vaagar du
sær dei kje av Flekken, for der dei legge Hagen
sin, so maa han der støleg stande· Dit skulde De
reise««, segjer han, ,,og lære Dikon te aa stktdast i
Hagen; for var Hugen likso stod og sterk hera, som
han leikar lett, so var De Fyrigangsmennar ivi
adde«,segjer han. Noko soleis vilde han au segja-
um han kom te Trondannez berre Paa andre Maa-
ten att daa, som han prova paa i det syrre Stykkje
sitt; daa vilde han bea dei reise te Telecnarki, for
der, vilde han segja daa, mun alltingfalle so oneleg
og morosamt, at det er ei Syn, og Maale er so
vent og fint, som det kann bli-t), og so vyrdeleg,
det tykkjest heiltupp drysje av det, og Rolinne fell
so lett og lagleg, og Ordi leikar, liksom dei dansa
og hoppa paa Silkjesokkar, sor eg vilde plent likso
- gjerne liggje og lye ei heile Lone berre paa Maalet
der, som eg vilde hoyre paa Gin, som var rigtig
god te laate paa Fele. For det gjengeso felleleg
og fagert, liksom det var Dikt og Knæe altsama,
endaa det som ikke er Dikt au. Det er so likjes-
laust, at han maa undrast, Høyem, segjer han, at
Telemarki ligg i Noreg. Jallfall tykkjer eg daa,
at Hoyem maatte hava skyna, at eg kikkje meinte,
Telemarki laag i Sibiria, dit eg ville burtvise dei
verste Jllmenne og dei rangaste Sellanne liksom
fyr aa brennemerkja dei. Høyem, tenkte Bjug, det
se) Daa vilde han segja »bli« og ikkje ,,verte««, som
gjorde, at dette Ordtgkje misste rette Klangen sin-
For det hev seg med denne Talemaatem som naar
Romarfolke sae ,,best« naar dei meinte »god« og
,,størs «, naar dei meinte ,,stor««.
paa andre Staer segjer ,,utrnleg go« hell ,,ikkje full-
klen«, so segjer me ,,so væn, so go, som det kann hell
konna bli-«
Samaleis som dei «
er ein djerv Kar og ein Framgangsmann av · dei
fyrste, han sille reise te Telemark han og lære
Maale der au; for daa varthan heiltupp ein Hoggar
« hell ein Meisters Kar, og den Raai skulde daa vcel
ikkje koma av anna enn »ao Kjærleik til Mann t)
og sams sedralandsk Sak« veit eg. For Bjug hev
ikkje ,,kalla« prem noko vondt, korkje at han var
Einvising hell Sjeilvstoding hell Heimaling hell nokon
Ting, som han vilde kalle alle dei Maalmennar,
som ikkje vil vyrde anna hell sjalve sittHeimemaal,
og ikkje vil taka Grunnsteinanne te Landsmaale
anna i Fødesbygdanne, og ikkje der, dei er laglegast
uthoggne og finast teforma, ——dei som ikkje vil gjeva
Teleiriarki det fyrste Ordet og den fremste Rangen,
men tykkjer dei sjave er likso goe (Bjttg rosar ikkje
sajve seg, for Bjug er aldri fødd i Telemarki).
For Telemarki vil eg likne med Grekerlande; det
hadde Kunstkalle i gamle Tidom fyr alle Land, og
soso tykkjer eg mest det er med Telemarki au, millom
Noregs Bygdar daa; Diktarar, Maalarar, Spilarar,
Utskjerarar og Vilæthoggarar og Gullsmedar, ja
Kunstnarar av alle Slag, so er dei utgjengiie fraa
Telemarki. Ja mesta alt Arbeid sraa Telemarki,
anten det no er med Haandi hell Aandi, heve eit
Venelag og eiiiFagersvip med seg; som heiltupp er
sermerkjande og umfram. Difyr vil eg likne Tele-
marki med Grekerland. ——— Bjug segjer ikkje anna
det kannvera mykje baade vent og fint-, ja so i Maal-
fore og Hugdrag, andre Stader au, men i Telemarki
meinerhan det er heiltupp ser-aa-lag, liksom eit Merkje
og ein Grunn i Folkelaget, liksom andre Folkeslag
kann hava andre Grunnar og Merkje, soleis som
klaart Vit og djupe Tankar, som Vinje segjer merkjer
ut Gudbrandsdolen» s «
Bjug fyr sin Del tykkjer, det er ingjo Skam
aa lære skrive ao Telanne, det vil han gjerne; ja
han vil gjerne lære av Trpndanne med, han trur
han kann lære mykje der au han.
Bjug nevnte Trøndanne, daa han totte det
var liksom tvo Utendar det,Trøndanne og Telanne,
det den eine vanta, det hadde hin; det den Eine
hadde det i Venelage, kunde den andre hava deti
djupare Grunnar, difyr skulde dei lære av kvar-
andre, daa tenkte han det vilde gjeva betre Klang.
Og Hoyem tok han med som ein Framsynar hell
Repræsentant syr Trøndanne. For Bjug veit det
av sjave seg, at det Serlage Heimemaale te Ein
heve, det Serlage vil au merkje ut ogsveipe Stilen
hans. Og Bjiig tykkjer ikkje Tronderinaale heve det
aa rose seg av, at det er lett og leikande og fint
i Lage og vent i Ljoen.
st) Vjug held ikkje prems ,,Person» for aa vera meir
norst enn Gjenta med, »kanskje«, ,,bejgndar««, ,,bli
forsælte«, ,,bare««, ,,fattar seg«, ,,vandrar«-, ,,skjikkelege««.
Vjug nevnte Hør)em av ein Grunn te au.
Han held Hoyem fyr ein Framgangsmatin i Maal-
vegen og trur, at han alt hev ,,sparka iveg«langt.
Bjttg likar godt det, at Hoyem held Maale so
mykje attaat den daglege Talen. Bjug syntest
ikkje vidare um dette fyrr, han totte, det vart for
simpelt utsjaaande, det maatte vera meir Adel og
Vyrdna i eit Bokmaal, og daa var Gin neiydd te
aa gjeva ’upp noko paa det praktiske. Og han
hev hoyrt mange segja so um Maale te Høyem,
at det var paa Hallvegen te aa bera burt i de
grove, soleis naar han leet Levitanne ,,rakle« Byg-
danne kring med Lovboken under Armen (som andre
Raklarar hell Strætarsantar) og sovore. Daa fekk
Bj11g· Tak paa Telemaale, og han vart gla i det,»
for i sjølve Kvardagsmaale der totte han det var
Adelskap og Vyrdnad; og Helgemaale aa kalle
hadde au eit druste Lag der: det er rikare i Rei-
ken, det romer meir og rekk viare, det ber baade
Tanke ogHug lettare hell dei fleste andre; du kann
bruke det te baade det, haage og det taage, baade
te vyrkt og heilagt like · radt, baade um det, du
gjer med Haandi og det du gjer med Aandi· Eg
segjer, at eg daa fekk sjaa, at Eiii kunde halde
norske Skriftmaale tett attaat Talemaaten og ikkje
misse noko paa Finleiken og rette Vyrdnaen like-
væl. Finleiken og rette Vyrdnaen er mest tren-
gjande ved Helgemaale," men der er han verst aa
finne au. Difyr raadde Bjug Hayem te, at han
i Telemarkji skulde lære Helgemaal, som det no er
hans Arbeid med, for daa visste han, at han der
iallfald vilde faa fleire Tingarar paa Boki si.
Um Hoyem hadde vore ein Snidkar hell ein annan
Handverkar og Bjug det same, og Bjug hadde
vore- i Paris hell nokon annan Stad nealands, der
deivar hage te arbeie; og so Bjug var komen heim
att og hadde sagt det te Høyem, at han burde te
Paris og lære, for der hadde dei sodant eit Lag
med dette Arbeie — tru Hayem hadde vorte vond
daa? Men hadde han ikkje vorte vond daa,- so
hadde han ikkje maatt bli vond etter det som
Bjug sae no hell daa. Bjug tykkjer ikkje han tar
brenaemerkje nokon med aa vise deite Telemarkji;
det er ingjo Skam syr nokon det, meiner han.
For han trur, at ingjen Mann i dette Land endaa
er so stor iMaalverke, anna Maale sjolv er større-
Bjug trur det er lenger fram hell attende med
Maale; han ser Von te, det heve god Vokstermun
endaa; han trur det hev kje berre gjenge Durstokk-
mili, men so er no ho au lang; ——han trur det, at
dei som no tykkjeft skrive Maale best, dei skal mest
verte lædde aat i Framtidi· Dette meinte dei var
sullgod Norsk, Gamlekaranne! skal dei segja, og so
skal dei lægje. Bjug veit nok det, at me alt no
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
