Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
— 318 —
undurinn sjálfur, gæti ekkert um gosið, er hann ritaði um
við-burði ársins, samtímis að kalla. Viðbótin er nefnilega gerð að
eins 3—4 árum síðar (sbr. Ann. 1400—1800, bls. 30—31). —
Það er líklegt, að þetta gos hafi verið í Vatnajökli, en fjarri
öllum mannabyggðum. — Bls. 175. „Skeiðarárjökull" o. s. frv.
„Þá brann Skeiðarárjökull", segir Espolin, 1. c., og hefir
senni-lega tekið þetta eftir Mælifells-annál, en þar stendur: „Þann
10. Apr. um kveldið sást eldslogi í hádegisstað (þ. e. frá
Mæli-felli, útgef., dr. Hannes Þorsteinsson) gjósa á himinn upp :neð
leiftrum og gneistaflugi; var að heyra sem skriða félli; fylgdi
þessu ryk og aska, svo dusta mátti af klæðum þeim, er úti lágu;
var duft það gráleitt og smágert mjög. Við eldmóðu þá hafði
hér eigi vart orðið síðan árið 1659; brann þá eldur í þeim
jökla-vötnum, Skeiðará á Breiðamerkursandi (sic!), hvar Gnúpsvötn,
sem renna hjá Lómagnúp, og Djúpá, sem fellur hjá
Kálfafeils-stað í Fljótshverfi, hafa sin upptök, það er á millum Öræfa og
Fljótshverfis; þar meintu menn eldsuppkomuna" (sjá Ann.
1400—1800, I., 455—56). Er sýnt, að Espolin hefir af þessu
litið svo á, að Skeiðarárjökull hafi brunnið 1681, en það segir
þó raunar ekki í Mælifells-annál. Hafi eldsloginn sézt í hásuður
frá Mælifelli, skyldu menn ætla, að um Kötlugos væri að ræða,
og líklega er um gosið þar 1660 að ræða í síðari málsgreininni.
En hún er sennilega skrifuð eftir sögusögnum, og ef til vill að
sumu leyti eftir minni annálshöfundar, Ara prófasts
Guðmunds-sonar á Mælifelli, og er ekki áreiðanleg; auk þess er hún
sýni-lega öll úr lagi færð af Gísla Konráðssyni, er gert hefir þá
uppskrift, sem orðið hefir að prenta annálinn eftir (sbr. formála
útgefanda, drs. Hannesar Þorsteinssonar).*) Verður allt
ólík-legt að svo stöddu um eldgos í Skeiðarárjökli 1681, enda vita
menn ekki til, að í honum sjálfum séu neinar gosstöðvar,
heid-ur nokkru norðar. — „Grímsvötn" o. s. frv. Jónasi hefir ekki
verið kunnugt um, að neitt gos hafi verið í Grímsvötnum fyr en
1685. Þorv. Thoroddsen hefir bent á í Gesch. d. isl. Vulk., bls. 33
og 109—10, að þar hafi gosið 1598 (sbr. e. fr. Ferðabók nans,
III., 259). — 8. 1., „Biskop Finsen", Hannes, sjá ritgerð hans
„Um mannfækkun af hallærum" í gömlu félagsritunum, XIV.
árg., bls. 90. — 13. 1., „Sveinn Pálsson" o. s. frv. Vatn það, er
*) Orðin „Skeiðará á BreiSamerkursandi" (villa fyrir
SkeiC-arársandi) hafa sennilega átt aö standa á eftir orðinu „hvar", en
ekki á undan því. — Skeiöará kemur undan SkeiSarárjökli og kann
at5 koma (aö einhverju leyti) úr Grlmsvötnum. Nokkur hluti
Núps-vatna, áin Súla, kemur einnig undan Skeiðarárjökli; en Djúpá
kemur ekki þaSan.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
