Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
— XXI —
Út af þessum vandræðum og örbirgð flosnuðu margir
fátækling-ar upp af búum sínum og margir lentu á flakki og flækingi.
Þeir frændur Magnús Olafsson Stephensen og Stefán amtmaður
Þórarinsson (Thorarensen) reyndu með ýmsu móti, bæði ritum
og ráðleggingum til þjóðar og stjórnar, að koma á ýmsum
um-bótum, en varð minna ágengt en skyldi. Magnús fékk umráð
yfir hinni einu prentsmiðju, sem til var á landinu, og lagði
til-tölulega mikla stund á bókaútgáfu til að auka alþýðufræðslu,
svo sem þá var farið að tíðka með öðrum þjóðum í
Norðurálf-unni. Hallaðist hann einnig helzt að hinni svo-nefndu
skynsemis-trú og reyndi að hafa áhrif á landsmenn sína í þá átt, en öllu
var þessu misjafnlega tekið, enda var þessi viðleitni meira af
kappi en forsjá og fremur óþjóðleg að ýmsu leyti. — En að því
er snertir sérstaklega áhrif Magnúsar Stephensens á andlegar og
bókmenntalegar framfarir hér á landi, þá er það víst, að hið
óþjóðlega og stirða ritmál hans og skáldskapur átti mikinn þátt
í, að þau urðu ekki meiri en raun varð á, og þótt mikill væri
áhugi hans og dugnaður, samfara góðum gáfum og miklum
lær-dómi, þá skorti hann samt bann andans eld og mátt, sem
veru-legir umbótamenn alþjóðar þurfa að eiga. •—
Skáldskapar-gáfa Jónasar gåt ekki orðið fyrir neinum
áhrif-um af ljóðasmíð Magnúsar Stephensens. Fremur hefði mátt
vænta, að hann hefði orðið snortinn af kveðskap þjóðskáldsins
séra Jóns Þorlákssonar á Bægisá ytri, sóknarprestsins síns.
Hann var að sönnu enn mjög ungur, tæpra 12 ára, er séra Jón
andaðist, haustið 1819, og hafði ekki verið í sókn hans síðustu
3 árin, en sennilega hefir hann þó kynnzt eitthvað bá þegar
ljóðagerð hans, bæði því, er þá hafði verið prentað, og
lausavís-um þeim, er flugu óprentaðar um landið. Vinátta var með
þeim séra Jóni og foreldrum Jónasar og einnig
móðurforeldr-unum í Hvassafelli. Þegar Margrét Jónsdóttir andaðist, 8. Nóv.
1804, gerði hann grafskrift eftir hana, og eru þau erfiljóð í
Ljóðabók hans, II., 295—96; og þegar frú Ólöf Thorlacius í
Miklagarði, föðursystir og fóstra séra Hallgríms, dó 8. Jan.
1815, orti séra Jón minningarljóð eftir hana, sjá Ljóðabók
hans, II., 259—60,*) og þegar séra Hallgrímur, er verið hafði
aðstoðarprestur hans um 13 ár, drukknaði næsta ár, 1816, orti
hann einnig grafskrift eftir hann.
Systursonarsonur Jónasar, séra Tómas Hallgrímsson,
prest-ur á Völlum (f. 1847, d. 1901), hefir ritað dálitla frásögn um
*) Þessar grafskriftir voru festar upp 1 kirkjunni í Miklagarði
og varðveittar þar, unz hún var lögS niöur 1925, en þá voru þær
fluttar í Saurbæjar-kirkju.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
