Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
— LXXXVIII —
dá!" — Hann var ekki að lýsa þessu til að lítillækka samtíð
sína eða sýna henni litilsvirðing. Hann var að vekja hana af
svefni andvaraleysis, kalla til hennar gegnum hina andlegu og
stjórnarfarslegu holta-þoku, sem grúfði yfir öllu mókandi, ’benda
þjóðinni á, að uppi yfir henni væri enn „himininn heiður og blár",
og hafið skínandi bjart umhverfis landið nú sem fyr. — Þessi orð
voru töluð af ósýnilegri veru til Konráðs, þau voru tvíyrðingur
úr draumkvæði hans (sjá I. b., bls. 40—42, m. aths.), sem hann
mundi ekki meira af, er hann vaknaði. Jónas vissi að íinna
þeim stað; til hans gat hinn ósýnilegi andi ort í vöku, svo að
sett yrði öðrum fyrir sjónir og á ógleymanlegan hátt. — Hann
bætti 12 litlum tviyrðingum við, sem voru meira en
náttúrulýs-ingar einar, en hann felldi hið fagra draumvers svo fallega inn
i kvæðið á tveim stöðum, að það var eins og þegar Völundur
forðum „sló gim við gull fastan". — Þetta kvæði var upphaf
efn-isins í Fjölni, næst formála Tómasar. Það var Bjarkamál til
þeirra hirðkappa fjalladrotningarinnar, er enn kynnu að vera til
og geta vaknað við kallið. En það sýndi jafnframt takmark, sem
Fjölnir myndi keppa að. Og enn fremur var bað bókmenntalegt
fyrirheit um, hvað koma skyldi, hvers vænta mætti, stórt
fyrir-heit, en sá, er það gaf, sveik aldrei; hann sýndi fullar efndir
þeirra loforða sinna, er hann gaf þjóð sinni þannig i hinu fyrsta
afkvæmi anda síns, sem hann sýndi henni. Upp frá þessu kom
hann svo oft fram, bæði með bundið mál og óbundið, að ekki
verða hér tök á að benda á hvað eina ár fyrir ár. Það er flest,
að svo miklu leyti sem unnt hefir verið, tekið með í bessa útgáfu
rita hans, og skáldritin (í I. b.) sett mestmegnis í rétta
tínia-röð eftir aldri, jafnframt því sem þau eru þó flokkuð eftir
öðru. — II. árg. Fjölnis var eftir Jónas e. fr. Fáein orð um
hreppana á íslandi (II. b., bls. 219—26), hugvekja til bænda
einkum, að þeir vakni til skynsamlegrar umhugsunar um
stjórn-arfar og félagslif, einkar-þörf hugvekja. Hann vildi låta þá
byrja á því, sem næst þeim var, ef verða mætti, að þeir færu
síðan að hugsa um hið hærra. Það varð að vekja menn til
sam-taka, låta þá fylkja liði, áður lagt yrði til orustu. „Óskandi væri,
Islendingar færu að sjá, að það er aumt lif og vesælt, að sitja
sinn i hverju horni og hugsa um ekkert, nema sjálfan sig" o. s.
frv. Þau voru teljandi félögin á Islandi í þá daga. — E. fr.
rit-aði hann í þennan árgang greinina „um eðli og uppruna
jarðar-innar". Hún var ávöxtur af náttúrufræðisnámi hans. Flest annað
i bókinni var þýtt af Jónasi og Konráði í sameiningu, en auk alls
þessa var löng og margbreytileg ritgjörð eftir Tómas, rituð i
ársbyrjun norður í Garði í Aðaldal, þar sem hann sat þennan
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
