- Project Runeberg -  RIT eftir Jónas Hallgrímsson / V. Smágreinar Dýrafræðislegs efnis, Ævisa A o. fl. /
CXXXI

Author: Jónas Hallgrímsson
Table of Contents / Innehåll | << Previous | Next >>
  Project Runeberg | Catalog | Recent Changes | Donate | Comments? |   

Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...

scanned image

<< prev. page << föreg. sida <<     >> nästa sida >> next page >>


Below is the raw OCR text from the above scanned image. Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan. Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!

This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.

— CXXXI—

manns að minnast, eins af helztu höfðingjum landsins um langt
skeið, manns, sem „vakti og vakti, vinnu sinnti hrimkalda grimu
sem hagbjartan dag", „vakti meðan hölda fjöld megindofin
sefur", en nú var fallinn i valinn eftir mikið ævistarf. Jónas
leit á það sem bardaga og lýsti honum á visu fornskálda og
hafði við töglag eins og þeir Þórarinn loftunga og Sighvatur
Þórðarson í erfikvæðum sinum um Knút rika. Kvæðið hefst á
fagurri náttúrulýsingu, en að siðustu kveða við þeir strengir, er
gullu, þá er hann kvað eftir séra Stefán og séra Þorstein:

Lýður landráður! enn er nóg að vinna,

léttu svefnhettu, einum er starf meinað.

En Jónas kvað fleira en erfiljóð þennan vetur; „hefi ég
séð eftir hann Dagrúnarharm (eftir Schiller), Sólsetursljóð, —
— — nokkur smákvæði eftir Heine", skrifaði Páll Melsted 2.
Marz. Auk þessara ágætu ljóðaþýðinga gerði hann að minnsta
kosti enn eina og setti framan við stjörnufræði Ursins, kvæði
eftir enska rithöfundinn Joseph Addison. Jónas var að fást við
útlegginguna á stjörnufræðinni þennan vetur og hún kom út
um vorið. Hugurinn var úti í himingeimnum hjá sólu, tungli og
stjörnum, og þegar hann minntist þeirra, sem horfnir voru til
himinsala, „per ardua ad astra", var það svo eðlilegt að andinn
hvarflaði þangað. Þetta kemur einkum fram i ljóðmælunum
eftir Jón Sighvatsson og Magnús Stephensen. En þýðingarnar
flestar, og ekki að eins á kvæðinu eftir Joseph Addison, eru
einnig orðnar til fyrir þessi sömu áhrif, bæði Sólsetursljóðin,
Alheims-viðáttan, Næturkyrðin o. fl. af kvæðunum eftir
Hein-rich Heine. Kvæðin Ásta, Óhræsið og Grátittlingurinn (I. b., bls.
106—111) eru sennilega einnig öll frá þessum vetri, þótt það
verði ekki alveg fullyrt. Bragarhátturinn á hinu fyrsta kynni
m. a. að benda til þess um það kvæði (sbr. kvæði Bjarna
Thor-arensens, sem getið er í aths., og erfiljóðin eftir hann), og aths.
í 2. útg. ljóðmæla Jónasar við kvæðið Óhræsið, að það sé „sönn
saga að austan", bendir einnig til, að kvæðið muni að minnsta
kosti ort í Reykjavik; en sennilegt er, að Grátittlingurinn sé
ortur um likt leyti. — Hann er yndisleg endurminning frá
bernskudögunum, sbr. aths. og bls. XXIII hér að framan.

Skömmu eftir ársbyrjun 1842 hefir Jonas sennilega bundizt
samningi við prentarana i Viðey um þýðing og útgáfu
stjörnu-fræðinnar, sbr. II. b., bls. 270—71, m. aths. — Ólafur
Stephensen hafði hætt við útgáfuna. Það var ekkert áhlaupaverk að
rita eða þýða stjörnufræði á íslenzku á þessum tímum, fyrir 90
árum; mál vort átti þá ekki ýms þau orð, er svarað gætu til

9*

<< prev. page << föreg. sida <<     >> nästa sida >> next page >>


Project Runeberg, Sun Dec 10 07:24:53 2023 (aronsson) (download) << Previous Next >>
https://runeberg.org/hjrit/5/0143.html

Valid HTML 4.0! All our files are DRM-free