Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
30
flestum galdrabelgjum fvrir kattarnef og hið mesta
guðs-þakkaverk.
Fyrrum skiptu yfirvöld og klerkar á Islandi sér lítið af
kellingabókum. kreddum og kukli alþýðu, en með hinum
Utlenda fróðleik. er streymir inn í landið á 17. öld, fylgir
ógurlegur trúarofsi og hjátrúarringl, og eru þeir margir
trúað-astir á bábyljur, sem lærðastir eru; í þá daga voru
galdra-brennur algengar um alla Norðurálfu og var eðlilegt að
brennutízkan flyttist hingað sem í önnur lönd. Prédikanir
prestanna voru þá helzta andlega fæðan. er almenningur fékk.
og nú var varla prédikað um annað en trúarvillu, galdra og
ofsóknir andskotans; hafði þetta sem eðlilegt var mikil áhrif
einkum á kvennfólk með veikluðu taugakerfi, þess er opt
getið, að konur féllu i ómegin í kirkjunum, fengu flog eða
krampa o. s. frv., er þær heyrðu útmálanir klerkanna á
helvíti, kvölunum og veiðibrellum kölska. Mest gekk þó á í
Trékvllisvík á Ströndum 1654. þar komu þau býsn vfir konur
safnaðarins með óhljóðum, mási og froðufalli, að við hverja
messu voru bornar út 4, 5, 10. 12 og jafnvel fleiri. Lét
Þorleifur Kortsson lögmaður strax taka þrjá galdramenn
í’órð, Egil og Grím, sem menn héldu að væri valdir að
þessu, og brenna þá, og þótti það hinn mesti
skörungs-skapur.1
Þó hvötin til galdraofsóknanna kæmi frá útlöndum, þá
voru galdrakærur þær. sem leiddu til galdrarefsinga optast
byggðar á þjóðlegum grundvelli: alþýðu hjátrúin hefir islenzkan
blæ, sem kemur fram í galdramálunum. Hér yrði oflangt að
fara út í það mál, en það má aðeins benda á það, að hér
eru nærri eingöngu brenndir galdramenn, i útlöndum mest
galdrakonur; vtra er kvennfólki í flestum galdramálum borið
á brýn allskonar ólifnaður og samkomur við djöfla og púka,
r
gandreiðir og annað þvílikt, en hér er slíks aldrei getið. A
íslandi eru menn langoptast ofsóttir fvrir gjörningaveiki á
mönnum og skepnum, stundum fyrir rúnir og ristingar,
send-ingar og uppvakninga mjög opt; er það kvennfólkið, sem
’) Árb. Esp. VI. bls. 151. Fitjaannáll, hdrs. J. S. 238-4°.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
