Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
62
Konungsbókhlöðu í Höfn, eru taldar íslenzkar jurtir og
tölu-vert sagt frá þeim; þar segir svo: > Allar hér taldar jurtir
með þeirra affectis, sem að eg hefi sérdeilis fyrrum
upp-teiknað eptir sál. Þórði Vídalín og öðrum, voru honum
svo-sem hinar reyndustu alkjendar. að hér spretta á íslandi*.
Rit þetta hefir um miðja 18. öld verið soðið saman úr
ýms-um eldri bæklingutn, en af því efnið er tekið úr ritum 17.
aldar, þykir mér fara bezt á þvi að geta um rit þetta hér.1
Fyrsti kaflinn er »de herbis eður um nokkur alþekktustu grös
og urtir, sem hér vaxa á Islandi«. Þar eru talin 40 grös og
5 berjategundir og nöfn þeirra á íslenzku og latinu;
aöal-efnið er um notkun grasanna til lækninga, jurtunum er ekki
lýst, en opt er getið um í hverjum jarðvegi þær helzt vaxi
hér á landi. Helztu grasapláss hér á landi, segir höf., séu
skammt frá Knappstað i Stíflu og í Olafsfjarðarheiði, i
Búða-hrauni, Skarðsheiði syðri og Þingvallahrauni. Siðan er talað
um þang og fjörugrös og er það tekið úr riti Jóns lærða
>um íslands aðskiljanlegar náttúrur«; annar og þriðji kafli,
um jarðarmó, fjörukindur og hvalakyn, er og tekinn úr sama
riti: fjórði kaflinn er um íslenzka fugla og er það merkasti
kafli ritsins, þar eru taldir 31 landfuglar og 27 sjófuglar:
fuglunum er sumum lýst, egg þeirra talin o. s. frv. í fimmta
kaflanum eru talin islenzk skriðkvikindi, flugur og ormar. Rit
þetta er í heild sinni allmerkilegt, einkum sökum hinna mörgu
íslenzku nafna á grösum og dýrum, auk þess er allt
skyn-samlega framsett og hjátrúarlaust. Frá miðri 17. öld er til
íslenzk bók um grasafræði, sniðin eptir grasabók Simon
Paulli,2 þar er getið allinargra íslenzkra grasa; og í safni
Arna Magnússonar er forn skrá yfir islenzk grös eptir sira
Jón Jónsson á Melum (f 1663), grasarikinu er þar skipt i
*) Nucella rerum vegetarum Islandiæ eður ein lítil geimslunyt
tíngunar og viðhaldanligra hluta, sem í Islande finnast, so vel hellstu
grasa, málma og steinakynja. sem hræranligra skepna. hvala, fiska,
fugla og orma. Soli creatori gloria! Kalls Saml. nr. 627-4°.
a) Kepos sive phytekomia, það er: jurtaaldingarður, hver ínni hefur
að halda þau sérlegustu grös og tíðkanlegustu jurtir, er i íslandi
finn-ast, með þeirra eiginlegri contrafractur og ímynd, sem og náttúrukrapti
og verkun. Hdrs. Bmf. Kmli. nr. 97-4°.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
