Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
64
vísindalegt gildi, enda er það eðlilegt, því á þeini tímum var
hvergi vísindasnið á steinafræði og gat heldur ekki verið;
steinafræði og jarðfræði bvggjast á svo margbreyttri og
full-kominni þekkingu i öðrum náttúruvísindum, er þá enn voru
á bernsku skeiði, að þessar fræðigreinir gátu ekki orðið að
vísindum fyrr en á seinni hluta 18. aldar eða þó varla fyrr
en á 19. öld. Auk þess geta leikmenn enn á vorum tímum
sjaldan eða aldrei þekkt i sundur almennar steinategundir, nema
þeir fái vísindalega tilsögn í steinafræði, en aptur getur hver
leikmaður fyrirhafnarlitiö lært að þekkja almennustu grasa
og dýrategundir hverjar frá annari. Greinir um steina og
náttúru þeirra eru mjög algengar i handritum frá 17. öld, en
það er raunar allt náttúrusteinar, sem um er talað.
lausnar-steinar, hulinhjálmssteinar, óskasteinar og annað þvílíkt.
Sög-urnar um náttúrusteinana eru margar gamlar og flestar
út-lendar, þó islenzkar sögur séu innan um, en hér á ekki við
að fara út í þá sálma.1 Margar bækur taka vísdóm sinn um
steina úr »Tidsfordrifi« Jóns læröa, aðrar fara eptir
útlend-um bókum, einkum Albertus Magnus.2 Við efnafræði gátu
íslendingar ekki mikið fengizt, sem eðlilegt var, þó má geta
þess, að Gísli Magnússon á Hlíðarenda gjörði kemiskar tilraunir,
og það er sagt um síra Narfa Guðmundsson, að hann hafi
verið vel að sér í efnafræði; Þorkell Vidalín fékkst við
efna-fræði erlendis og svo munu fleiri islenzkir læknar hafa gert.
A 17. öld er fátt um íslenzk rit, er snerta almenna
landa-í’ræði, þó má geta þess, að síra Einar Olafsson sneri á
ís-lenzku ágripi af landafræði Abrahams Orteliusar,3 og til er
’) Sbr. K. Maurer: Islándische Volkssagen. Leipzig 1860. bls. 179—
84, Þjóðsögur Jóns Árnasonar I. bls. 618—57. Ferðabók Eggerts og
Rjarna, bls. 402—4, 423—26 og víðar. í handritum frá 17. öld eru ótal
margar dýra. grasa og steinasögur, sem enn eru óprentaðar og væri
gott verkefni fyrir einhvern að safna því saman og rekja feril
sagn-anna.
3) A landsbókasafninu er getið um steina í þessum handritum:
hdrs. J. S. 109, 420-421, 422-8°. Lbs. 631 og 632-4° og 402-8° og
eflaust miklu víðar.
3) Thott, nr. 646 og 647-4°; í nr. 646 fylgja landsuppdrættir.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
