Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
147
íslenzk heimspekisrit á 17. öld við svipuð rit í útlöndum á
þeim tíma, litil líkindi eru þó til þess, að nokkuð sé frumlegt
i þessum islenzku heimspekisritum, flestar hugsanir, bæði
rangar og réttar, eru líklega teknar úr útlendum bókum.
Páll Björnsson var vel að sér í rímfræði og stjörnufræði,
hann reit rímreglur (1701) og mældi hnattstöðu Bjargtanga,
eins og fyrr hefir verið getið.1 Svör síra Páls upp á
spurn-ingar hins enska vísindafélags, eru að mörgu fróðleg, og set
eg hér útleggingu af þeim í heilu lagi, bréfið tii
vísindafélags-ins var upprunalega á latínu, en í ritum félagsins er það
prentað í enskri útleggingu.
»Skipstjóri enska skipsins er seglbúinn. og eg get því
ekki svarað spurningutn yðar svo nákvæmlega, sem eg vildi,
en eg vona að geta það betur seinna, er eg rita náttúrusögu
þessa lands. Samt sem áöur bið eg yður að taka vel á móti
þessum stuttu greinum. Loptslagið hjá oss er mjög hollt
árið um kring; helztu sjúkdómar ibúanna eru magaveiki og
holdsveiki. Vér höfum enga lækna (Phvsitians) og aðeins
tvo eða þrjá sáralækna (Chirurgeons), sem útvega oss plástra
til þess að græða sár. I voru loptslagi ryðgar járn mjög
fljótt. Veðurlag er mjög breytilegt, stundum fellur snjór og
hagl um mitt sumar og stormar eru stundum ákafastir á þeim
árstíma. Klaki nær optast 4 fet niður í jörðu, vinandi frýs
ekki og því síður kvikasilfur. Vér verjum fisk rotnun með
því að grafa hann í snjó. Hlutir er frjósa bólgna út og
um klimata og hulda náttúru himnanna, um stjörnur og plánetur, um
himins cirkla og festinguna sjálfa. um tólf himinsins hús. um tungls
vist og verkan í merkjum, um það fimmta dagsverk einkum fuglana,
um það skóp á sjötta degi. um eiturorma. upphaf bókrúna, um
stafa-myndun í fyrstunni, tungumál og málrúnir, um íbúð stjarnanna, um
upphaf römmu rúna. Af þessu efnisyfirliti sést, hve líkt rit þetta er
Gandreið Jóns Daðasonar og að báðir hafa verið mjög fróðir í þeim
miðatdavísindum, sem getið er um hér að framan í
hindurvitnaþætt-inum.
’) í hdrs. A. M. nr. 1042-4° er ritgjörð eptir síra Pál um það:
»hvornin þeir gömlu hafa uppleitað og fundið sannarlega sólarársins
lengd«; hann hefir einnig ritað »Homilia de cometa Anno 1680«, hdrs.
Rasks, nr. 108-8vo’og Lbs. 43-4°, þar í er ýmislegt um fyrirburði.
10*
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
