Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
273
eyöa öllu sínu fyrir vínföng, ef kaupmenn eigi héldu í; höf.
segir, að kaupmennirnir dönsku sjái vel um bændurna og
annisf hag"þeirra. Ef útlendar þjóðir kæmu til landsins til
verzlunar, þá hyggur höf. að mundi fara allt öðruvisi, þeir
mundu eflaust rýja Islendinga að skinni. Höf. telur það
einnig ófært, ef verzlunin íslenzka er leyfð öðrum en
Kaup-mannahafnarbúum, því 200 fjölskyldur i Höfn hafi uppeldi
sitt af islenzku verzluninni og skipaferðir til íslands haldi
uppi skipaútgjörð Kaupmannahafnar1.
23. Hinar fyrstu landmælingar.
Vér höfum fyrr getið þess, að allmargir íslendingar á
17. öld stunduðu nokkuð stærðfræði og stjörnufræði, og svo
var enn á fyrri hluta 18. aldar, að ýmsir fengust við þessar
fræði-greinir, enda var það eðlilegt sökum þess, að menn urðu sjálfir
að annast timareikning allan og fást við rímfræði, þvi almanök
voru þá ekki eins algeng, eins og þau siðar urðu. Þekking
manna í stjörnufræði varð til þess. að sumir mældu pólhæð
ýmsra staða á Islandi. og gjörðu þannig sitt til, að ákveða
legu landsins á hnettinum, en hún hafði áður verið mjög á
ringulreið hjá útlendum landfræðingum. Landmæling og
kortagjörð eptir mælingum byrjaði ekki hér á landi fyrr en
á 18 öld, áður hafði lögun landsins og hinna einstöku
hér-aða verið sett af handahófi, eptir minni, nú mæla menn
af-stöðu landshlutanna og gjöra uppdrætti eptir mælingunum;
þó mörgu sé enn ábótavant í þessu efni á fyrri hluta 18.
aidar, þá fara menn þó nú fyrst að vinna í rétta stefnu, og
er það fyrst íslenzkur maður. Magnús Arason, sem verulega
starfar að landmælingum á íslandi.
Hér munum vér fyrst stuttlega geta þeirra manna, sem
*) Cornelius Wulf var landfógeti 1717—1727; Jón Halldórsson ber
honum vel söguna og segir, að hann hafi verið forsjáll og réttlátur
em-bættismaður, en í fyrstu var haun »landsins háttalagi og öllum hér
ókendur*. Safn til sögu íslands II., bls. 781—783.
16
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
