Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
50
noti til litunar; í fjöllunum við Grundarfjörð tekur hann eptir
því, að blágrýtislögin halda áfram fjall úr fjalli og segir að
lögin séu mörg 6^10 faðmar á þvkkt, en þynnri lög á milli;
heldur hann að fjöll þessi hafi við náttúruumbyltingar rifnað
hvort frá öðru. Stuðlabergi ljsir Eggert vel og nákvæmlega
og talar um »tröllahlöð« eða blágrýtisganga á Vestfjörðum,
t
telur hann tröllahlöðin meðal elztu jarðmvndana á Islandi,
en getur þó ekki gert sér grein fyrir myndun þeirra. Eins
og vér fyrr gátum ætlar Eggert að líparítfjöllin séu stórkost-
legar hverahrúðurs dvngjur, en kemst þó eðlilega í vandræði
með að skilja hvernig þau séu til orðin, hann lýsir súlum í
Baulu, leirtegundum, brennisteinskísi, biksteini og hrafntinnu
/
í Drápuhlíðarfjalli og mörgum öðrum líparítfjöllum. A
Lundey í Faxaflóa fann Eggert rauðar hraunskorpur neðan í
klettalögunum og ályktar réttilega af því, að grjótið sé
nokkurs-konar hraun, þó hvergi sjáist gosmenjar í nánd. Það hefir
auðsjáanlega verið dóleríthraun (ísaldarhraun) er hann
skoð-aði og getur hann þess að levfar af slikum jarðeldi hafi þeir
viðar séð á Suðurlandi. Móbergi lýsir Eggert víða, ekki
talar hann um uppruna þess, en segir að það sé sumstaðar
ummyndað og brætt af jarðeldi.
r t
Eggert Olafsson athugaði víða surtarbrand á Islandi, en
hina þýðingarmestu uppgötvun gjörði hann hjá Brjámslæk.
Þar fann hann 1753 steingjör blaðför mjög greinileg og ræður
af því að stórir skógar hljóti að hafa vaxið þar fyrrum,
en um það höfðu menn áður efast, Ole Worm og aðrir1.
Eggert rannsakaði surtarbrandinn mest á Vesturlandi og komst
að þeirri niðurstöðu, að hann væri í þrennu lagi, á þrennri
hæð, efsta lagið 100 faðma yfir sjó, miðlagið 25 faðma og
hið neðsta aðeins fáa faðma yfir sævarfleti. Það er alveg
rétt að surtarbrandurinn á Vestfjörðum er mjög mismunandi
hátt á ýmsum stöðum, en á þeim tímum var engin von á,
að menn gætu fullkomlega skilið hvernig þessu var varið,
en rannsóknir á seinustu árum hafa sýnt, að allur
surtar-brandur vestra er upprunalega myndaður á sömu hæð, á
’) Landfræðissaga ístands II, bls. 170.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
