Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
130
31. Útlendir ferðamenn og útlendar landlýsingar.
Vér höfum þegar sagt frá vísindaferðum, sem gjörðar voru
til íslands frá Danmörku á seinni hluta 18. aldar, en nú tóku
einnig útlendir fræðimenn að veita landinu eptirtekt og árið 1772
kom hingað hinn fyrsti leiðangur, sem gjörður var til íslands
frá öðrum löndum í visindalegum tilgangi og voru það mjög
merkir menn, sem þá komu til landsins. Fvrir ferðinni var
Sir Joseph Banlcs (1743—1820) enskur vísindamaður af háum
stigum og mjög auðugur, má fyrir allra hluta sakir telja hann
i flokki hinna merkustu Englendinga, sem uppi voru um
alda-mótin. Joseph Banks var fæddur í London 13. febrúar 1743
og erfði á 18. ári stóreignir eptir föður sinn; hafði hann þegar
i æsku brennandi áhuga á náttúruvísindum, vildi allt til vinna
að auka þekkingu manna um jörðina og sparaði hvorki fjör né
fé til þess að fá því framgengt; hann ritaðilítið sjálfur, en styrkti
vísindin á margan hátt og lagði á sjálfan sig miklar þrautir í
langferðum, sem þá voru margfalt örðugri en á vorum
dög-um. Arið 1766 fór Joseph Banks til Newfoundlands og Labrador
og á árunum 1768—1771 tók hann þátt í hinni nafnfrægu
landkönnunarferð James Cook’s kringum jörðina og var sú
ferð ein hin þ):ðingarmesta ferð, sem farin hafði verið síðan
á dögum Kolumbusar og Magellan’s. Upprunalega var svo
til-ætlast að J. Cook aðeins skyldi flytja stjörnufræðinga til Tahiti
til þess að athuga gang Venus’ar fyrir sólu, en úr ferðinni
varð miklu meira, þá fannst New Zeeland. Australlandið o.
m. fl. I náttúrufræðislegu tilliti varð árangurinn og mjög
mikill og var það mest Joseph Banks að þakka, hann bjó
skipið út til náttúrurannsókna á eigin kostnað og fékk sér til
aðstoðar hinn sænska grasafræðing Dr. Solander, einn af
læri-sveinum Linnés; sýndu þeir félagar i þeirri ferð hið mesta
þol og dugnað. Þegar J. Cook lagði á stað í aðra ferð sína,
ætlaði Banks aptur að verða samferða, en hvorki stjórnin né
Cook sýndu honum þá kurteisi sem bar, svo hann hætti við
ferðina. Banks gat þó ekki verið aðgjörðalaus, hann gjörði
út skip til íslands og kom út hingað 28. ágúst 1772. Þegar
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
