Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
150
hnúkshrauni, Skaptárhrauni og grástein frá Reykjavík1. Siðan
hefir litið eða ekkert verið fengizt við að rannsaka
efnasam-setningu islenzks blágrýtis. Ferdinand Zirkel tók fyrstur að
rannsaka íslenzkar bergtegundir með sjónauka og hefir
mik-ið um þær ritað, i ferðabók sinni2, hefir hann samið yfirlit
yfir íslenzkt blágrýti, skýrt frá steinefnum þess, eólisþýngd o.
fl. og í öðrum bókum hefir Zirkel og aörir einnig lýst
ýms-um íslenzkum steinum3. P. Schirlitz, er seinna ritaði,
rann-sakaði steina, sem Zirkel hafði safnað, hann athugaði einnig
islenzkt blágrýti og grágrýti, meðal annars rannsakaði hann
Hafnarfjarðargrjótið, sem Forchhammer hélt sérstaka
feld-spath-tegund, en Zirkel og Paijkull hugðu vera augit-andesit;
sýndi Schirlitz að bergtegund þessi var dolerít og eins öll
grásteinshraunin, sem ná frá Reykjavík norður að Oki; hann
rannsakaói og blágrýti frá ýmsum stööum á Islandi og lýsti
því nákvæmlega4.
Menn tóku snemma aó athuga hin ummynduðu,
blöðru-riku basalt-lög, sem eru kölluð »mandel«-steinar, og hugleiða
hvernig þau væru mynduó og hvernig krystallar þeir af
geislasteinum, sem optast eru í holum þessarar
bergtegund-ar, eru til orðnir. Krug von Nidda athugaði mandel-steina
viða á Austurlandi og fann að holurnar voru mest fylltar af
annarlegum steinefnum i þeim lögum, sem neðst voru, en
útfyllingin minnkaði er ofar dróg, svo að flestar holur eru
’) C. W. Paijkull: Islands bergsbyggnad, bls. 49—50. Sbr. Zirkel:
Reise nach Island, bls. 282.
a) W. Preyer und F. Zirkel: Reise nach Island. Leipzig 1862,
bls. 291—304.
3) F. Zirkel: Mikroskopische Beschaffenheit der Mineralien und
Gesteine. Leipzig 1873. F. Zirkel: Untersuchungen iiber die
mikro-skopische Zusammensetzung und Struktur der Basaltgesteine. Bonn
1869. F. Zirkel: Lehrbuch der Petrographie. I—II. Leipzig 1893—95.
K. H. F. Rosenbusch: Mikroskopische Physiographie der petrographisch
wichtigen Mineralien. Stuttgart 1873. 3. Auflage 1892. K. H. F.
Rosenbusch: Mikroskopische Physiographie der massigen Gesteine.
Stuttgart 1887. Justus Roth: Allgemeine und chemische Geologie I.—
III. Berlin 1879—1893.
4) P. Schirlitz: Islándische Gesteine. Wien 1882, bls. 20—35.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
