Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Kúgildasmjör
57
súru smjöri en söltuðu.1) Pétur Resen (1625—1688) segir,
að súra smjörið geti geymst árum saman án þess að mygla,
en það verði þá þægilega beiskt á bragðið.2) Annars lýsa
útlendingar islenzka smjörinu sjaldan vel. Anderson borg-
meistari segir, að það sé ákaflega hárugt, verði brátt grænt
eða svart, þrátt, þefilt og viðbjóðslegt, svo það sé varla
hægt að gera það ætt fyrir háseta á dönskum skipum, þó
það sé brætt upp aftur. Pó þetta eflaust séu ykjur, þá er
vist að smjörgjörðin var i fyrri daga litt vönduð og aldrei
varð íslenzka smjörið verzlunarvara fyrr en á síðustu tim-
um. Flestir, sem rita um ísland á fyrri öldum, undrast
hinar miklu fornu smjörbirgðir, enda var ekki ofsögum af
þeim sagt. Biskupsstólarnir og klaustrin, sem áttu mörg
huudruð kúgilda á leigustöðum, söfnuðu miklu smjöri
og var því hlaðið i hlaða i búrunum.3) Arið 1550 er smjör-
hlaði i Langabúri á Hólum 30 álna langur, 2 stikur á hæð
og stika á breidd, þó átti Hólastaður 68 vættir smjörs syðra,
sem ætlaðar voru vermönnum, og auk þess á staðarbúum
og utangarðs 192 vættir; staðurinn átti þá alls yfir átta
hundruð (tólfræð) vætta af smjöri.4) Araskifti voru þó að
því, hve smjörbirgðirnar voru miklar, 1374 voru á Hól-
um aðeins 90 vættir smjörs, 10 vættir mörs, 4 vættir
flots,5) en 1525 voru þar til 2 hundruð vættir af smjöri
o. s. frv. Synir Lopts ríka, forvarður og Eirikur, fengu
hvor um sig eftir föður sinn meðal annars sjötíu og sex
hundruð i smjörvum og voru lagðir 20 fjórðungar i hund-
t
raðið, en dætur Lopts, Olöf og Sofia, fengu 38 hdr. hvor,
’) Sbr. »Ef þú étur ekki smér. eða J>að sem matur er, dugur
allur drepst í þér, danskur íslendingur«. Kvæði Eggerts Olafssonar
bls. 198.
*) Landfræðissaga II, bls. 113, 189. í kvæðum Stefáns
Olafs-sonar (I. 411) er nefnt »þrífornt smér« sem áburður á meiðsli.
3) A biskupssetrunum er talað um smjörbúr og smjörskemmur,
á Hólum er nefndur smjörhjallur. Jón biskup Arason lét taka síra
Árna Arnórsson í Hítardal, »þrengdu þeir honum niður undir
smjör-hjallinn og beygðu hann saman í einn kuðúng«. Safn I. bls. 91.
4) Landfræðis8aga 1, bls. 137.
3) Dipl. isl. III, bls. 289.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
