Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
66
Jarðaverit
undantekning frá þessari algildu reglu. jarðaverðin liafa
hér á landi staðið i stað siðan i fornöld, eða jafnvel fallið.
og virðist það ekki mikill vottur um framför
þjóðarbú-skapsins i heild sinni.
Oviða er talað um jarðakaup og jarðaverð á
söguöld-inni; þá borguðu menn flestar stærri upphæðir með vegnu
silfri, en -siðar hvarf silfrið úr landiuu. I Laxdælu er þess
getið. að Olafur pá keypti Hjarðarholt i Dölum fyrir þrjár
merkur silfurs, en jörð þessi var þá i eyði og fylgdu hvorki
fénaður, hús né hjáleigur. Páll Briem ætlar, að þetta verð
muni samsvara 960 kr. i vorum peningum og ætlar, að
Hjarðarholt, svo ásigkomið eius og þá var, er Olafur pá
keypti, muni vera nærri 10 hundruðum eftir nútíðar mati.
I Eyrbyggju er þess getið. að Börkur digri seldi Snorra
goða hálft Helgafell fyrir sex tigu silfurs og »tók þó af áðr
eyjarnar«; verða það 2400 kr. í núgildaudi peningum. Eftir
nýju jarðamati er Helgafell með kúgildum, hjáleigum og
. varpeyjum metið á 98.8 hdr. og hyggur Páll Briem. að
hálft Helgafell án eyja og kúgilda mundi nú verða metið
á svipaðan hátt.1) Pess má geta. að beggja þessara kaupa
er getið i sögunum, af því verðið þótti óvanalega lágt. Sýna
þessi kaup, að jarðir hafa á 10. öld verið i liku verði og nú.
og ef til vill nokkuð hærra.
Síðan á söguöld hafa fasteignir og lausafé verið metið
i landaurum til hundraða, í hundruðum álna eða sex álna
aurum eða þá í kúgildum,2) en kúgildið var, eins og fyrr
var getið, sama sem himdrað, þó það hafi ef til vill verið
nokkuð lægra á 11. og 12. öld. Á 12. og 13. öld og síðar
möttu menn jarðir eftir vanalegu verði þeirra i kaupum og
’) Lögí’ræðingur IV, bls. 14 — 15.
-) Fyrr og síðar bafa kúgildi verið notuð sem verðeining, er
gjalda skyldi stærri upphæðir; sem dæmi má nefra: Grímur Pálsson
á Möðruvöllum lofar 1501 að borga Þorvaiði Erlendssvni lögmanni
átta hundruð og 40 i kúgildum og öllum þarfligum peningum (Dipl.
isl. VII. 583). Guðbrandur forláksson biskup borgar 1579 jörð með
15 málnytukúgildum, og 15 hdr. í öðrum peningum fríðum og
ófríð-um. (Alþingisbækur I, bls. 378). Mörg önnur dæmi mætti tilfæra, ei
þörf gjörðist.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
