Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Sel
209
Laugt fram effcir öldum hafa sumir búið i seljum sem
sum-arhúsum með fiestalfc heimilisfólkið. Pess er t. d. getið um
Hallótta dóttur Porleifs Grimssouar á Möðruvöllum (f 1560),
að hún var ein heima og nokkur ungmenni, en annað fólk
i seli.1) Grágás bannar að gera sel i afrétti, og á vist við,
að menn byggi sel i óleyfi i annara manna afréttarlandi,
er sá útlægur, er sel gjörði, og Jónsbók telur selið
úheil-agt, þó þeir brjóti, er afrétt eigu. en þeir bæti landnám að
fullu, er selið gerðu. Jónsbók kveður á, að menn hafi sætr
á fjöllum, þar sem þau áður hafa verið. og færi eigi úr
stað þeim, er þau hafa verið að fornu fari. og eigi má
þau byggja of nærri högum annara. Jónsbók leyfir að sætr
megi hverr þeirra gera i almenningi, »er þann almenning
eigu, er vill sitja i sumarsetri, ef þat er úr búfjárgangi«.s)
Yfirleitt er þó auðséð. að flest sel til forna hafa verið
nærri b}’gð eða i bygð. oftast þá i beztu hagbeitarlöndum,
í frjósömum hliðum. i dalabotnum, innfjörðum eða þá á
heiðum.
Búalög segja svo fyrir, að »þrjár konur eigi at vera i
seli, þar sem er 80 ásauðar at mjólka og 12 kýr, með
mat-selju, og skulu vera tvær við vetrarhús um miðdegi til
heimavinnu«.3) Búpeningur var vanalega hafður i seli frá
þvi 8—9 vikur voru af sumri til byrjunar tvímánaðar eða
frá miðju júnímánaðar til þess um seiuni hluta
ágústmán-aðar. enda var svo fyrirskipað i lögum; 4) en sumstaðar er
tekið fram i fornbréfum, að selstöður skuli aðeins vara til
r
•Olafsmessu fyrri.5) Að selin hafa verið mjög mörg, sést
bæði á grúa af örnefnum og af Fornbréfasafni, sem getur
selja og selfara á óteljandi stöðum. Seljunum hefir líklega
smátt og smátt fækkað, eftir þvi sem nautpeningur varð
J) Biskupasögur II, bls. 359.
*) Grágás (1852) bls. 113. Jónsbók Ól. H. bls. 173, 174, 176—
177, 193.
3) Búalög (1915) bls. 22, 34, 61.
4) Jónsbók bls. 172.
5) Dipl. Isl. II. bls. 577.
14
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
