Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
utbyttet og så gode kår som folket ved felles innsats kan skape. Enhver må
vite at han ikke bare er et enkelt individ, men en del av samfunnet, at han
ikke kan leve og arbeide uten sammen med sine landsmenn. Det vil bli som
Quisling har sagt det i sine «Retningslinjer»: «En riktig forening av
individualisme og fellesskap.» Det er den nye rikstanken som Arne Garborg alt skrev
om i 1878 som no gjennomføres:
«Eit Rike i nyare Meining er eit Folkesamlag eller -samnøyte, der kvar
er so fri at han sjølv raar for Livet og Yrkjet sitt, men endaa so sambunden
med dei hine, at Livet og Yrkjet hans vert til Gagn for dei med.
Riket er liksom ein stor Ledvokster: kvar Led hev sitt serskilde Yrkje
for seg, men arbeider likevæl ihop med heile Vokstren. Ingen maa draga seg
ut or dette samyrkjet. Er det ein Led som vil vera for seg sjølv og ikkje semja
seg med hin Likamen, so er Leden sjuk; og daa maa Riksdoktoren, Politimakti,
ut med sine Lækjaraader — «Straffer» — og sjaa aa faa Leden heil att.
Det er daa Fridomen og Samheldet som skapar eit Rike: Fridomen for
kvar til aa raa seg sjølv, so lenge han let andre hava sin Rett, og Samheldet
millom alle desse Einingarne, so dei held ihop og samarbeider, til sams Bate
og Framgang.
Dette er den Rikstanken som no er uppe. Heile Folket er både
Grunnvollen og Fyremaalet; det gjeld um, at alle fær sin Rett og at alle gjer si
Skylda; ingen er til berre for Andre Skuld, og ingen er heller til berre for
si eigi Skuld. Der er korkje Trælar eller Herrar. Riks-«Herren» er sjølve
det Folket som her liver og strævar i eit stort Lag, kvar ein baade for seg
sjølv og for og saman med dei andre.»
Det er disse Garborgs tanker som han som nevnt alt satte fram i 1878,
som no skal gjennomføres.
Men Garborg har ög forstått at det ikke vil bli lett å gjennomføre denne
nye rikstanken. Han har og regnet med massetoskeskapen, og han sier i slutten
av samme artikkel:
«Ein annan Ting hev me ög aa minnast. Det er slett ikkje visst, at Folket,
naar det «vaknar» og fær ein Vilje, plent kjem til aa vilja det same som eg
og du; det kann henda det kjem til aa vilja mangt som me ikkje vil. Men det
er ikkje det, det gjeld: aa faa alt Folk til aa meina og tenkja som eg og du;
det gjeld um aa faa Folk til aa meina og tenkja sjølv; vinn me so langt, so er
alt vunnet.
At «Folket vaknar» er stødt eit Framstig. For i eit tenkjande Folk vinn
alltid det Sanne og Rette fram med Tidi.»
Ja, tenk om folket begynte å tenke!
Slik er det med de fleste av våre store åndskjemper: at de alle mer eller
mindre tydelig har forutsagt nyskapningen i landet vårt og også forutsagt en
stor tid for Norge.
58
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
