1927); Vejle amts aarbøger (Kolding 1932); H. A. Brorson, Julesalmer i faksimile, ved Æ. Frandsen (Aarhus 1932); L. J. Koch, Salmedigteren Brorson (2 ed. Khvn 1932); Brorson-Studier (Khvn 1936); Fr. Orluf, i Danske studier (Khvn 1935); O. Smith og V. Hermansen, Ribe bys historie 1730—1820 II (1946); Povl Otzen, Nogle hidtil utrykte vers af Brorson (Khvn 1950); H. A. Brorson, Samlede skrifter 1, ved L. J. Koch (Khvn 1951). L.J. K. BRUN, Johan Nordahl. Biskop J. N. B. (1745—1816) var fødd på ein bondegard ved Trondheim og synte sterk lesehug i unge år. Frå Trondheim katedralskule vart han dimittert til Københavns universitet av historikaren rektor Gerhard Schøning. Sitt teologiske studium mäåtte han av økonomiske grunnar forsera. Før og etter embetseksamen 1767 levde han dels i Trøndelag og dels i København. Det litterære og vitskaplege miljø i Trondheim med menn som rektor Schøning og biskop Gunnerus stimulerte hans interesse for framvoksteren av eit sermerkt norsk åndsliv, emansipert frå det danske, og i København fekk han rikleg næring for sin patriotisme innan den norske kolonien som dyrka litterære og selskaplege interesser. Saman med andre norske i København vende han seg bort ifrå den tyskdanske Sturm- und Drang-litteratur og søkte sine førebilete i Frankrike og England. I 1771—72 sigra han i ei pris-tevling om den beste tragedie på dansk. Det gav han større sjølvtillit og tru på norsk evne. Han skriv det første norske nasjonale skodespel, » Einer Tambeskielver», og den første norske nasjonalsong som kom på folketunga: »For Norge, Kiempers Fødeland, vi denne Skaal udtømme. Og naar vi først faar Blod paa Tand, vi sødt om Frihed drømme. Dog vaagne vi vel op engang og bryde Lænker, Baand og Tvang». Strofene verkar oprørske og sensuren hindra prenting, men opprøret galdt ikkje det politiske, men det kulturelle. B. heldt på den rådande orden, var livsglad og selskapskjær. Den 22. okt. 1772 vart J. N. B. utnemnd til kapellan i si fødebygd ved Trondheim, og dermed kom han inn i den kyrkjelege embetsgjerning som skulle koma til å fylla hans seinare liv. Etter to år vart han mot 453 BRUN Johan Nordahl Brun. Koparstikk frå 1805. sin vilje utnemnd til prest i Bergen, og i denne byen fekk han sitt yrke for resten av livet, først som sokneprest, så som stiftsprost, hjelpebiskop, og sist som biskop, 1804 -— 1816. Nokon lærd mann vart J. N. B. aldri, heller ikkje nokon grundig kjennar av verdslitteraturen. Det er på det kyrkjelege område han utmerkjer seg, serleg som for ky nnar og salmediktar. Utan tvil var han den fremste norske predikanten i sin generasjon. Preikene hans var velbygde med konsentrert og skiftande tanke-innhald, rike på dynamikk og plastiske bilete, framførde med klår og kraftig røyst. B. reagerte mot preikemåtar i samtida som la stor vekt på det estetiske, det emosjonelle, det teatralske og det moraliserande. Han ville at preikene skulle vera enkle og naturlege så dei nådde inn hjå den jamne mann, og samstundes så innhaldsrike at dei mest opplyste vart engasjerte. I røynda (sv.: i verkligheten) nådde B. langt i den leid. Ein merkar diktaren, 454