Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Tolfte häftet - Kristofer Uppdal. Av Olav Dalgard
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Olav D al gar d
personleg sjelestrid hjaa eit einskilt
menneske. Sjugur Rambern er rallar, eller
»slusk», som bonden kallar han. Men han
staar enno med friske röter i jorda. Han
syg safter or ho, og ho nörer hans vilje
og held uppe hans tru og mod gjenom
sterke instinkt. Han elskar ho, avdi han
veit ho el fram skaparhugen og ansvaret
for slekta hjaa dei som dyrkar ho. Just
dette löynde medvit um ætteansvaret, som
det berande og skapande i karakteren aat
det einskilde mennesket, sovel som i
samfundsorganismen, gjev han vilje og styrke
til aa rive seg laus fraa rallaridealet: den
fulle og uavgrensa utfalding paa eget sitt
altar, den raa dyriske livsvilje i sin ytste
konsekvens.
Men för Sjugur Rambern kjem til denne
erkjenning, er han merkt med
rallarstemp-let. Eros har slege si klo i han, og stengt
vegen attende med visse konsekvensar. Daa
han so ein dag möter Innbranna, dotter
aat den rike odelsbonden paa Röysing, og
kjenner at ho maa bli hans, um han skal
kunne faa fast grunn under fötene att,
slaar konflikten ut i loge. Paa den eine
sida Innbranna, som ein ljosalv i hugen
hans, og paa den andre rekkja av dei
kvenda som han har aatt för han mötte
ho. Som ein trugande mur stengjer dei
vegen ut mot Ijoset, og tvingar han attende
inn i myrkret og villskapen. Tvihugen bryt
og flengjer han til blods, og trugar med
aa sprengje mergen og framhugen i han.
Daa er det at konstnar-haatten hans kjem
honom til hjelp. Han har för freista seg
som maalar. Han har dröymt um aa skape
eit bilete av seg og kameratane i mars
fram or myrkret og inn i ljoset. No nörer
draumen um Innbranna fantasien til nytt
flog. Og ein dag han staar millom
kameratane i arbeidet, klaarnar biletet fram i ein
visjon. Han ser eit endelaust tog fyre seg
av heimlause og fredlause menneske, som
er drivne burt fraa jorda og upphavet, og
i brodden gaar ei gudinne i Innbrannas
skapnad:
»Sjugur Rambern stirer paa bileta sine. Han er
midt i millom dei busserullklædde og skinnbuksklædde.
Han staar o g storflirer millom dei. So fælt er det,
han storflirer.
Dei busserullklædde og skinnbuksklædde baular
som hungrige uksar. Men er ikkje uksar. I
baulinga luar millionär pinsleskrik av folk.
Dei blir drivne mot ein avgrunn. Dei kjem ikkje
lenger utpaa stupet, utan aa rase utfor. Og dei
skrik ut ord og læte som likjest böner um hjelp.
Rambern stirer med augo som vender inn gjenom
han. For no hender eitkvart. Han ser ikkje at
vaggen er full-lasta. Han driv paa og lastar. Og leira
renn over. For no hender eitkvart.
Over djupet byggjer seg ei bru av taaror og
blod, som har runne fraa alle som for ille. Og paa
brua skin ei gydje. Ho lyfter sin bleikraude arm,
og vinkar og roar dette raset av busserullklædde og
skinnbuksklædde som held paa aa fara utfor ved sida
av brua.
Gydja skrid fyre. Og dei busserullklædde renn
etter. Over brua. Fyrst tvikande. So forundra.
Det taslar og tuslar. Det krek og krakar.
Rygg-jer rörer seg. Kne krökjer seg. Treskor trampar.
Staalskor slamrar. Det klikk og klakkar. Det gnett
og gnaular. Det kling og kyngjer.
Brua ho ber.
Fram fyser dei. Med fotene fomlande.
Det hakkar og hurklar i kjeftar og kjakar. Det
ruklar og ramlar fraa strupar og svelg. Det
skrang-lar og skramlar i kneled og knokar. Det tassar og
tuss, det krabbar og kryp. Ryggene ruggar og rojar.
Hovuda hyfser og nikkar.
Såman styrmer dei burt etter brua.
Gydja veks og blir hög. Som eit menneske
millom rottur. Mælet hennar er likt song fraa klokkur:
— Vask dykk i kjeldune av graaten dykkar!
Dei arme som i hundrad og tusund aar tassa
ikring lik skuggar i ei skuming og ikkje har visst
um dei er svarte, laugar seg i sin eigen taarebrunn.
Og blir skire som gydja.
Natta kverv. Dagen fossar fram.
Gydja staar i ein glitrande foss av ljos, og talar.
— De kann ikkje gro fast til ein stad. De er
regnet som sola lyfter or sjöen og let det drople
mot jorda, der det er turvande. Liksom regnet er
elska av det törstande graset, skal de og vera elska
dit de kjem. De skal vera vaaronnsfolket. Men andre
haustar etter dykk.
Rambern ber biletet i hugen. Han ynskjer maale
det. Han kjenner att mange millom dei
busserullklædde. Millom dei som vart liggjande att. Han ser
Teodor med kjeringa, Stigeren, Öl-Kalle,
Posetiv-spelaren, Lasse Nordlending, Spelol, Traavaren, Pelle
Pell, Kalle Kall, Suliskongen, Knekten, og mange
andre. Og han sjölv, Sjugur Rambern, Baaliörn,
Öllöv Skjöllögrinn, Törber Landsem, er millom dei
som styrmer brua.
Og Innbranna skal bli gydja. Ho som gaar fyre
han, gaar fyre dei.
Gjenom dette synet sigrar Innbranna
heilt i Sjugur Rambern. Han blir etter
denne dag fulltrygg paa seg sjölv, vaagar
alt, og vinn alt.
El — närer. Löynd — hemlig. Aatt — ägt. Konstnar-haatten — konstnärsnaturen. Eitkvart — något.
Vagg—vagn. Leira — lera. Gydje — gudinna. Roa—stilla. Fyse •—storma. Rugga og roja — bölja.
Hyfse —- rätta på sig. Kverv — försvinner. Turvande — i behov. Hansta — skörda.
652
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
