Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
356
VARNARRIT GUÐBRANDS BISIiUPS.
bókin vor, sem þeir trúa á, hún segir þetta, og hvorki stendr
það í kristinrétti né í páfalögum, né biskupa statútum. ..Heíir
konúngr", segir hún, uaf Guði veraldlegt vald til veraldlegra hluta,
en biskup andlegt vald til andlegra liluta" !.
fetta andlegt vald, sem kallast öðru nafni andleg jurisdictio2,
sem biskupar höfðu í páfadóminum, það hefir kóngrinn í
Dan-mark og Noregi með beztu manna ráði látið dæma til sín og
krúnunnar, og í þann máta [er] allt andlegt vald um alla andlega
hluti tekið frá biskupum, sem þeir áttu fyrmeir um að dæma, og
skikka og ráða, svo kóngr befir nú bæði veraldlegt vald kónglegt,
sem að aldeðli3 verið hefir, liann hefir og líka andlegt vald, sem
biskupar höfðu, og vill því ráða og bjóða í öllum þeim málum
og öllum hlutum, sem forðum nefndust andlegir.
Nú með því þetta er svo í sannleika, þá vilda eg vita, hvar
lögmenn og lögréttumenn taka nú það vald, að víkja frá sinni
lögbók og í gömul lög andleg, og halda, að kóngr skuli ekki ráða,
nema með þeirra leyfi, hvað haldast skal af gömlum lögum
kirkj-unnar, eða hvað ekki skal haldast. Ekki er þetta hyggindi, að
gánga svo yfir endimörk síns kalls og inn setja sig í andlegt
vald, sem kóngr vill alleinasta hafa fyrir sjálfan sig, og hann
hefir þeim aldrei boðit né bífalað.
Fyrir þessar greinir hefi eg ekki kunnað að leita til
lög-réttumanna, þá oss bar á milli um ektaskap í þriðja og f]órða
hð, [og] um kirkjufrið; því að svo sem áðr áttu lögmenn aldrei
hér um að dæma, svo eiga þeir það ekki enn, því að kóngr hefir
aldrei boðit þeim það né bífalað, eða nokkuð vald þar til gefið,
heldr eiga þeir alleina að dæma um lögbók og öll lagamál, sem
þar standa.
Nú þegja aldrei sumir um þetta, að kóngr brjóti gömul lög
með sínum nýjum biéfum, en hér til heyrir svoddan andsvar:
svo sem hér var forðum tvennt vald, veraldlegt og andlegt, svo
voru hér tvöföld lög, veraldleg og andleg; veraldleg lög, lögbók
vora, hefir kóngr ekki brotið né brjálað i minnstu grein, (nema ef
vera má um lögmanna úrskurði4, og hefi eg það bréf ekki út-
’) Kristindóms bálk., IL kap.
2) þ. e. lögsaga, lögsagnarvald eðr dómsvald, og meðfram löggjafarvald.
3) þ. e. frá alda ööli.
4) Sjá tilsk. 27. marz 1.563 og tilsk. 6. desbr. 1593. Á þessum orðum
Guðbrands biskups má ráða, hversu almennt það álit liefir verið, flð
skipun höfuðsmannadómsins væri brot á lögbók.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
