Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
106
VARNARRIT GUÐBRANDS BISIiUPS.
beðinn að veita Kvistófer að öllum málum; er það og kunnugt,
bve varmennskulega Gizuri biskupi fórst þá við Ögmund biskup.
Kristófer hafði og bréf með til biskupanna, var þeim báðum
stefnt utan til skrafs og ráðagjörðar um hinn nýja sið. Gizur
biskup fór þó eigi utan fyr en ári síðar, eðr 1542. Jón biskup
Arason fór eigi utan; en af lians hálfu fóru þeir Sigurðr, sonr
biskups, ísleifr Sigurðarson mágr hans og Ólafr prestr
Hjaltason. Erindi þeirra tókst allgreiðlega; verðr það séð af
konúngsbréfum, er Gizur hefir útvegað í þeirri för, að hann hefir
fyrst fengið hjá konúngi, að settr yrði iatínuskóli handa
skóla-kennendum í Viðey, en annar á Helgafelli, en barnaskólar á
hin-um þremr klaustrunum: fykkvabæjar, Skriðu og Kirkjubæjar
klaustri; en konúngi’ tók sig þegar aptr með Viðeyjar klaustr, og
fékk það Otta Stígssyni, er þá kom út híngað um sumarið 1543,
tii ábúðar, eins og það hefði verið konúngs eign frá alda öðli.
J>á fékk og Gizur biskup tvö bréf önnur, annað uin rétta
trúar-lærdóma, en hitt um tekjur presta og prófasta í Skálholts
bisk-upsdæmi, er leyfði Gizuri að taka af tíund kirknanna og leggja
prestum, þav scm þoss þyrfti við; það samþykkir og, að bændr
skuii greiða heytoll og líksaungseyri eptir fornri venju1. Eigi
varð þó neitt úr skÖlahaldinu, enda mun Otti Stigsson liafa tekið
Helgafellsklaustr undir konúng það ár hið sama, er hann kom
út, eðr ári síðar (1543 eða 1544), og Gizur biskup hafði gengið
of mjög í greipar Dönum til þess, að liann gæti veitt yfirgángi
þeirra nokkra mótspyrnu, en höfðíngjar og öll alþýða var honum
mótsnúin, svo að lítið mundi hafa orðið að verki um
skólaskip-unina, þótt Gizur hefði feginn viljað; fyrir því er eigi að undra,
þótt ekki yrði ágengt, enda mun bann og hafa hleypt þessu
máli fram af sér. ]?að eitt vita menn, að liann hefir enn útvegað
eitt kóngsbréf, 1545, um hjúskaparráð presta og að börn þeirra
skilgetin skyldi arfgeng vera. Kom þetta bréf svo til, að Gizur biskup
ætlaði fyrst að eiga Guðrúnu, dóttur Gottskálks biskups, en er hann
sigldi um sumarið 1542, lagðist hún með Eysteini presti, og
sumarið eptir, þá er Gizur kom út aptr, vildi hún eigi til hans
fara. Gizur fór það sumar (1543) yfir Vestfjörðu, beiddi liann þá
Kat-rínar, dóttur Hannesar Eggertssonar, er áðr var hirðstjóri hér á
landi, en systur Eggerts lögmanns; Gizur fékk hennar og hélt
’) Kóngsbréf 19. nóv. 1542, Lagas. ísl. I, 57—58.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
