Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
296 UM SKATTBÆNDATA L 1311.
311
sem þeir árfærðu þetta skattatal ranglega til 1366 Og í
annan stað höfðu þeir ekki nema eitt skattbændatal frá
síð-ari tímum til samanburðar. Það er frá árinn 1753 og er
prentað í Lærdómslistafjelagsritunum VI. bindi, aftan við
rit-gjörð Ólafs Stephánssonar um not af nautpeningi, við 96. bls.
Þetta skattbændatal virðist vera áreiðanlegt í alla staði, og
tekur Ólafur Stephánsson beint fram, að það sje útdráttur
úr skírslum síslumanna, enn það er ófullkomið að því Ieiti,
að það greinir ekki skattbændatöluna í tveim síslum,
Stranda-sislu og Vestmannaeijasíslu. Annars greinir það nákvæmlega
skattgjaldendur i hverri síslu og 1 hverjum landsfjórðungi.
Eru eftir því á öllu landinu að undanskildum nefndum tveim
síslum 2158 skattgjaldendur2).
Arnljótur Ólafsson sá vel, og tekur það líka beinlinis
fram, að bæði var eitt ár ónógt til samanburðar og að árið
1753 var sjerstaklega óheppilegt í þessu efni, af því að það
var þriðja ár í harðindakafla, sem birjaði 17518). Mátti því
ganga að því vísu, að skattbændatalan jjetta ár væri firir
neðan meðaltal í samanburði við fólksfjölda. Enn aðrar
skírslur vóru þá ekki til prentaðar um þetta efni, að því
undanskildu, að nefnd sú, sem skipuð var 1845 til að íhuga
skattalöggjöf landsins, hafði reiknað út meðaltal af skattinum
firir »5 (6?) ára bilið« 1833 til 1838 eftir skírslum síslumanna
Jón Sigurðsson virðist liafa sjeð, að ekki gat verið nema um
eitt skattbændatal að ræða, sem hann árfærir til 1366, og skoðar
það því sem markleisu, þar sem eldri höfundar tala um skattatal
frá 1311 (t. d. Magnús Stephensen á áðurgreindum stað og Skúli
Magnússon í Lærdómslistafjelagsritunum IV 178. bls.). Arnljótur
Ólafsson tekur skattbændatöluna 1366 eftir Jóni Sigurðssini, og
gera þeir hana 3926, sem er 114 bændum hærra enn hin rjetta
skattbændatala 1311, eftir jivi sem áður er fundið. Enn jafnframt
tekur Arnljótur upp í reikning sinn skattbændatölu 1311 eítir
hinum eldri höfundum, Skúla Magnússini og Magnúsi Stephensen.
Höfðu þeir talið 3330 bændur það ár, Skúli með þeirri
atbuga-semd, að hundruðin væri eflaust að skilja sem tólfræð. Út úr
því fær Arnljótur, að skattbændur liafi verið 3990 árið 1311.
!) Skúli Magnússon telur sama ár 2128 skattgjaldendur „eftir
síslu-mannanna registrum", í Lærdómslistafjelr. IV 178. bls., enn það
er bersínilega ritvilla eða prentvilla.
s) Sbr. Magnús Stephensen, Island i det 18. &rh. 267. bls. Arbækur
Espólíns við árin 1751—1753.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
