Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
296
UM SKATTBÆNDATA L 1311. 312
og komst að þeirri niðurstöðu, að skatturinn — þ. e. a. s.,
eftir málsvenju þeirra tíma, skattur og þingfararkaup samlagt
— hefði numið 60,054 álnum firir alt landið að meðaltali á
þessu árabili1), og samsvarar það 30027/io skattgjaldendum,
því að skattur og þingfararkaup nemur samlagt 20 álnum á
mann.
Siðan Arnljótur Ólafsson ritaði um þetta mál, hafa ekki
neinar skírslur um skattinn komið firir almennings sjónir,
svo jeg viti, að því undanteknu, að skattamálanefndin, sem
skipuð var 1875, tók meðaltal af upphæð skattsins firir árin
1873—1875, og var það á öllu landinu 47546 álnir og svarar
því, að þá hafi verið 23773/io skattgjaldendur. Er sú tala
afskaplega lág og langar götur firir neðan meðaltal. Sjest
það best á því, að hún er meira enn fimtungi lægri enn
meðaltalið 1833—1838, og var þó mannfjöldinn allur meira
enn fjórðungi hærri 1873—1875 enn hann var 1833—1838.
Stafar þessi afturför bersínilega af fjárkláðanum og hörðum
árum. í^etta sínir ljóslega, hve viðkvæmur skatturinn er
firir harðærum, og að ekki dugir að taka slík ár til
saman-burðar, þegar á að finna fólkstöluna til forna, heldur halda
sjer við miðlungsárin, og má skírsla skattanefndarinnar hin
eldri, firir árin 1833—1838, heita góð í því efni, því að þá
vóru meðalár, enn ifir skírsluna firir 1873—1875 verður að
slá svörtu striki.
Til að bæta nokkuð úr skortinum á áreiðanlegum
skírsl-um um skattinn nú á síðari tímum, bæði á öllu landinu og i
einstökum hjeröðum, tók jeg mig til og fór að rannsaka
manntalsbækur síslnanna, sem geimdar eru hjer í
Lands-skjalasafninu. Vakti það tvent firir mjer, að fá fastari
grund-völl undir fæturna við útreikning á fólkstalinu til forna, og
annað það að geta borið skattgjaldið í einstökum hjeröðum
saman við sama gjald i hinum fornu síslum skattatalsins frá
1311. Þótti mjer fróðlegt að sjá, hvort þessi samanburður
á einstökum landshlutum fir og nú mundi staðfesta getgátur
mínar hjer að framan um leiðrjetting á skattbændatalinu 1311
i einstökum atriðum.
Þegar jeg fór að skoða manntalsbækurnar, sá jeg fljótt,
að ekki dugði að taka til samanburðar árin eftir 1857, því
») N. Fjelr. VII 11: bls. og X.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
