Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
304
um skattbændata l 1311. 344
Að ívilnunin snerti að eins kvöðina enn ekki
þingfararkaups-gjaldið, virðist og ljóst af öðrum stað, er skírir frá, hvernig
á að riðja kvið. Þar stendur svo: Ef sá maðr er kvaddr,
er hann á minna fé en gegni þingfararkaupi, eða
einvirki, ok er hánum rétt at rýðja þann upp.1) Hjer
er auðvitað, samkvæmt hinum staðnum, átt við einvirkja,
sem á minna fé enn svo, að hann sje rjettur í kvöð, o:
minna enn 2 hundruð firir hvert skuldahjón. Ef nú þessir
menn hefði líka verið undanþegnir því að gjalda
þingfarar-kaup, þá var fullkominn óþarfi hjer á þessum stað að bæta
við orðunum »eða einvirki«, heldur hefði nægt að segja:
Ef sá maðr er kvaddr, er á minna fé en gegni
þing-fararkaupi, ok er hánum rétt o. s. frv. Loks ber þess
að geta, að einvirkjum er engin vægð sínd, að því er
skatt-inn og þingfararkaupið snertir í reglum Jónsbókar í 3?egnsk.
1. k., og þar sem grundvöllurinn undir þessum gjöldum
ann-ars er svo að segja hinn sami og undir hinu forna
þingfarar-kaupi á þjóðveldistímunum, þá bendir þetta til, að einvirkjar
hafi frá upphafi goldið þingfararkaup eftir sömu reglum og
aðrir bændur.2)
Skilirðin firir þingfararkaupsgjaldinu eru ekki alveg hin
sömu i Staðarhólsbók eins og í Kb. Þau eru þannig orðuð:
En þeir eigu at gjalda þingfararkaup ok eru þess
skyldir, er skuldahjón hans á hvert kú eða kúgildi,
skip eða net, ok skal hann eiga um fram eyk, oxa
eða hross, ok alla þá bús búhluti, er þat bú má eigi
>) Grág. Kb. I 62. bls.
2) Jeg lief veriö svo langorður um þetta atriði, af Jm’ að flestir
hafa hingað til verið á annari skoðun, Jjar á meðal aðrir eins
skörungar og Vilhjálmur Finsen og Konr. Maurer (sbr. registur
V. F.’s við Grágás Kh. 1883 undir orðinu þingfararkaup 701.
bls. Konr. Maurer, Island 151.—152. bls.). Annars játar Maurer,
að Jmð verði ekki fengið út úr orðum Grágásar, að 2 kúgilda
eign firir hvert skuldahjón hafi verið skilirði firir J)ví, að einvirki
ætti að gjalda J>ingfararkaup, heldur ræður hann Jietta af
saman-burði við norsk lög, J>ví að J)au veita einvirkjum ívilnun fram
iíir aðra bændur, að J>ví er J)ingfararskildu og leiðangursskildu
snertir. Enn first og fremst er altaf hæpið að beita slikum
samlíkingarröksemdum, og auk J>ess er í J>essu efni alt öðruvísi
ástatt hjer á landi enn í Noregi, J>vi að hjer gátu bændur keipt
sig undan þingfararskildunni með J>ví að greiða J)ingfararkaupið.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
