Full resolution (TIFF) - On this page / på denna sida - N:r 5, 30 april 1930 - Kaare Fostervoll: Landsmålet i Norge og arbeidarane
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
304 Råare Posiervotl
fullt överfor landsmålet (enn dei eldre, som er oplærde berre i
riksmål). Og under alle omstendigheter er det naturlig, at
bönderne og arbeiderne i landdistrikt ene samler sig om den nas jonale
sprogbevegelse, og at også vare partifeller, vare foreninger og
ungdomslag benytter det i långt större utstrekning enn hittil.–––––-"
Bladet meiner, at partiet må arbeida seg fram til ei nasjonal
line i målstriden, og legg til at det "skäl såvidt mulig og efter evne
støtte under i dette arbeide, — med god hjelp fra interesserte
kame-raters side". Bladet Steller seg soleis heilt på den nasjonale sida
i kampen, dermed på landsmålssida.
Som sagt, ein kan sikkert ta denne fråsegna fra
"Arbeider-Avisen" som yttrykk for den ålmenne opfatning millom farande
arbeiderpolitikarar. At det er undantak, skäl eg ikkje nekta, men
det er no lenge sidan ein har set noko til dei, i minsto i aktiv
agitasjon. Det er landsmålet som har vunne terreng, medan
riksmålet heller er kome på defensiven i kampen. Men dermed er det
ikkje sagt at landsmålet er i fleirtal innan partiet.
Kva er so grunnen til at arbeidarpartiet er "målvenleg" som
det er?
Etter det som tidlegere er nemnt om den sosial-politiske
gruppering ikring målsaka, er denne opmarsjen av arbeidarpartiet
natur-leg. På riksmålssida står den store politiske motståndaren, høgre.
Altså blir arbeidarpartiet a finna på den andre sida, på
landsmålssida.
Men det vilde vera for lettvint å draga slutningen berre på dette
negative grunnlaget. Kjennsgjerninga kviler på fastare grunn.
Professor Halvdan Koht, vel det mest dominerande namn innan
norsk vitskap i dag, har vigd mykje av sit arbeid til å klårleggja
dei historiske og sosiale f aktorar i nasjonalitetsideen.
Nasjonalitetstanken, hevdar Koht, har vakse fram innan dei ulike
sosiale lag i folket til ulik tid, etter som desse laga nådde fram
til politisk og sosialt medvit og makt. Først ser ein at adelen
gjenom eit rikskongedøme eignar til seg mäkta över heile riket og
driv nasjonale politikk. So, lenge etter, vinn borgarane fram til
siger for sin klasse, og vart med i den nasjonale politikken, med i
rikspolitikken. Deretter kom turen til bøndene.
Men just som bøndene i det 19. hundradåret vann, steig
arbeidar-klassen fram i nasjonale organisasjoner til vern om sine
økono-miske kår. Dermed blir ringen slutta. Den siste klassen i landet
samlar seg til samarbeid på nasjonal grunn. Men medan dei
sig-rande klassane før har gjort seg til eitt med den nasjonale ideen
og som styrande klasse sagt seg å vera einaste berar av den sanne
nasjonale viljen, representerer arbeidarklassen eit nytt syn. Det
er no ikkje tale om at ein klasse skal nytta ut dei andre, leva på
dei andre. Ingen einskild samfundsklasse skal representera
nas jonen, heile det arbeidande folk står i samarbeid og
solidaritet.
Difor er det ingen motsetnad millom sosialisme og nasjonalisme;
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
