Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - 2. Vikingtidi (750—1000)
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has been proofread at least once.
(diff)
(history)
Denna sida har korrekturlästs minst en gång.
(skillnad)
(historik)
Alt fyre 700 hev dei sumstad teke til aa
brigda paa maalet i so maate at dei i talen hev
kasta burt ymse stutte sjølvljodar som ikkje hadde
noko ljodtrykk eller ettertrykk. Som ein vil sjaa
av dømi her straks nedanfor, miste slike ord
dermed ei staving. Dette stavingstapet (synkope)
breidde seg meir og meir, og hev vore
gjenomført umkr. 900. I staden for slike frumnordiske
former som: AnsumunduR, dagaR (ein dag) gastiR
(ein gjest) sunuR (ein son), vart det no: AsmundR,
dagr, gestr, sunr.
Kringum same tidi kom det maalbrigdet upp
og breidde seg utyver, at ymse sjølvljodar, t. d.
a i gastiR (ein gjest), jamna seg til framfor ein i
eller j i næste staving, so den upphavlege
sjølvljoden vart umbytt med ein som var meir lik i
(i dette høve e); samstundes kunde i’en eller j’en
gjerne falla burt: gastiR vart til gestr. Denne
logi kallar me i-ljodbrigdet, og det hev brigda
mykje paa maalet. Ei mengd med ord som fyrr
hadde sjølvljoden a, fekk no e; t. d. drangiR,
batiRa, tamja, valja vart til drengr, betra, temja,
velja. Ord som fyrr t. d. hadde ā (det er lang a), ō,
u, ū, iū, au, fekk no — etter fylgd — : æ, œ, y, ý,
ey (ɔ: øy): vātja vart væta, dōmja vart dæma
(døma); fulgja, hūsja, briūtiR (2dre pers. not. av
briuta) draumja vart til: fylgja, hýsa, brýtr (ɔ:
du bryt) dreyma.
Mesta jamgamalt med stavingstapet og
i-ljodbrigdet er den ljodlogi me kallar ljodbrotet. Det
er i grunnen ogso eit slag tiljamning, og syner
seg i det at ein e i ei ljodsterk staving ofte gjeng
yver til ja (eigenlig til ea) naar det kjem ein a i
næste staving, eller til io (eig. eo) um dei kjem
ein u. Etter denne ljodlogi vart gerna til gjarna,
og ord som herta, seldan, Skeldulfr, bernuR vart
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
