Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Det norske Teatret 25 år av Olav Dalgard
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Olav Dalgard
Det norske Teatret
25 år
For eit nasjonalteater er 25 år inga lang levetid. Men når det gjeld Det
norske Teatret, går desse 25 teaterår inn i ein monaleg lengre tradisjon,
som fører tilbake til dei første freistnader på å reise eit nynorsk
nasjonalteater. Vil ein forstå oppliavet til dette teatret så lyt ein sjå på det i ein vidare
kultursamanheng, som ein funksjon i den historiske utvikling som ber namnet
den norske kulturkampen.
Den nynorske teatertradisjonen fører tilbake til dei første norske
skode-spel i første halvparten av 1800-talet, til H. A. Bjerregaards
nasjonalroman-tiske vaudeville «Fjeldeventyret», der budeia i det minste fekk høve til å
synge på sitt bondemål, og Ivar Aasens «Ervingen», som er det første skodespel
på det nynorske normalmålet han hadde forma ut i gramatikk og ordbok
kring midten av hundreåret. Framføringa av dette vesle problemstykket om
kulturkampen mellom land og by, mellom den unge odelservingen og
spekulanten, prokurator Sauenbach, på Christiania Theater, gav den unge
Björnstjerne Bjørnson høve til ein programartikkel der han m. a. seier: «Foran
den (Ervingen) kan vi endelig alle som en udbryde efter nu i så månge
ålat have seet på våre forfatteres Vandring i Ørkenen, søgende landet: her er
det! Her er Bonden og Bondens Levesæt. Her er han endelig uden Skryderi,
uden blaseret Naivitet eller sentimentalt Drømmeri. Her er han sund og
sterk, klok og god — og med sit eget Sprog. Ligeoverfor det må vi med Skam
og Misundelse høre dets uudtømmelige Ordforråd, se dets gjennem
Århundreder opsamlede Erfaringsskatte og Visdomssprog. Aldrig kan man mere beklage
det Bytte vi har gjort. . .»
Bjørnson kom ikkje til å innfri det hans eldhug lova for det norske
folkemålet. Han reiste kampen mot den danske teatertradisjonen, men han stana
sjølv på mellomvegen. Det var hans venn frå skuledagane, husmannsguten
Aasmund Vinje, som tok den norsk-norske fana opp, og vart den første store
113
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
