Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Halvdan Koht: Upphave til Renæssansen
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Halvdan Koht.
Men so kom i 1885 den tyske kunstgranskaren Henry
Thode med verke sitt um «Franz von Assisi und die An
fänge der Kunst der Renaissance in Italien». Han tok støtt
fotfeste i den grunntanken at Renæssansen er eit frambrot for
sterkare individualisme, og han førte upphave til det tilbake
til den meir personlege religionen som franciskanane bar
fram. Thode samla gjerninga til Franz av Assisi i dei orda:
«han fria ut kjenslelive til einskildmannen som fyrr hadde
stått under åndeleg formyndarskap, og vann sjølvstende-retten
for det for alle tider.» Og i dette frigjorte religiøse kjensle
live fann Thode grunnlage for renæssanse-kunsta, den
han difor kalla den nye kristelege kunsta, den som laga seg
til alt ifrå 13de hundraåre.
Synsmåten til Thode fekk stønad frå dei kyrkjehistoriske
granskingane til Albert Hauck ] ; for han etterviste koss
heile den religiøse forfattarskapen tok til å bli meir personleg
i 13de hundraåre, aller mest preikene, men legendene og.
Det er det religiøse einskildmanns-live som rører seg friare
enn fyrr, og det er det som er det fyrste fyrebode um
Renæssansen.
I samsvar med slike granskningar var det at kunsthisto
rikaren CarlNeumann tok til å pirke ved noko av grunnlage
for sjølve «renæssanse»-(atterfødings-)tanken 2. Han vilde snu
det so 3, at arven frå gamletida slett ikkje hadde vore hjelp,
men berre hindring for den sanne renæssanse-kulturen. Han
peikte på koss antikken hadde halde seg betre enn andre
stader i Byzans ; men der vart likevel ingen «renæssanse».
Den nye åndelege fridomen som voks fram i Italia, hadde
rota si ikkje i antikken, men i kristendomen og barbarkraft,
og etter kvart som dei tok til å herme etter antikken, stivna
nyvoksteren både i kunst og i statsliv. Etter Neumann var
det berre ein byzantinsk klikk i Italia som hadde drive med
rinascimento , og det var denne klikken som fekk tynt den
sanne Renæssansen, individualismen.
Denne synsmåten var den naturlege konsekvensen av
1 Kirchengeschichte Deutschlands, VI (1911), s. 340—57 og 438—46.
2 I eit minnestykke um Burckhardt i Deutsche Rundschau, 94 (1898),
s. 381.
3 Historische Zeitschrift, 91 (1903), s. 225—232 : Byzantinische Kultur
und Renaissancekultur.
242
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
