Full resolution (TIFF) - On this page / på denna sida - Om brugen af konjunktiv i oldnorsk, forts. (Marius Nygaard)
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
200
75, 3). minntisk hann, hvat spámenn höfðu fyrir spát (Hom.
60, 14). kennimanns sýsla er at minna lýöinn í friði, hvat hann
skal gera (Hom. 9, 18). dróttinn sjálfr skýrði þat, hversu vér
skulum börnum líkjask (Hom. 83, 27). í orðum sínum ok í
verkum sýndu hirðar oss, hvat vér skulum gera (Hom. 71, 2).
ek mun vísa þér til, hvar hann stendr (Sn. E. I 174, 4).
Anm. 1. Stundom sættes i den spørgende bisætning efter
disse verber konjunktiv, idet det styrende verbum opfattes med
en betydning af "at prøve, undersøge".
í þeim má maðr líta sik sjálfan svá sem í nökkurri
skugg-sjó, hvílíkr hann sé, eða hvert hann fysisk (Hom. 7, 9).
auð-veldliga kennisk í orðum dróttins, hve mikill sé kraptr saðr
lítillætis (Hom. 15, 1). í þeiri er skiljanda, hvat manni sé
ger-anda (Hom. 56, 11).
Navnlig mærkes vita, sjá, hyggja at sé § 42.
Anm. 2. I den spørgende bisætning kan findes potential
eller hypothetisk (imperf.) konj. eller dubitativ (præs.) konj.
Spørgesætningen kan desuden staa i konj., fordi den udsiges som
led af en fremmed forestilling.
vitum vér búendr, hvat réttast væri landaskipti at fornu
(hvad der vilde være rettest, om man gik efter etc. O. S. 47, 37).
því næst forði hann í umroðu við þá, hve mikil makindi þeim
væri (vilde være) hingat at sækja þarfindi, ok hve erfiðlegt þeim
var austr at sækja (Mork. 166, 21). hann vissi þat vilgi gørla,
hvat honum væri vinna sæmst (Sig. 3, 14).
segðu þat it tólpta, hví þú tíva rök öll Vafþrúðnir vitir
(Vafþ. 42). segðu mér þat, Fjölsviðr! hvárt sé manna nökkut
þat er megi inn koma, meðan sókndjarfir sofa - hvárt sé matar
nökkut, þat er þeim menn gefi, ok hlaupi inn, meðan þeir eta
- hvárt sé vápna nökkut, þat er knegi Viðofnir fyrir hníga á
Heljar sjöt - hvárt sé mæta nökkut, þat er menn hafi ok verði
því in fölva gýgr fegin - hvárt sé manna nökkut, þat er knegi
á Menglaðar svásuni armi sofa (Fjölsv. 15, 17, 25, 29, 41).
þeim mönnum þótti úsýnt, hverr friðr gefinn væri varnaði
þeira manna, er af landi braut fori með konungi (0. S. 188, 31).
Anm. 3. Undertiden sættes en spørgesætning elliptisk i
konj. med ef, i betydn. "om maaske" (for at prøve, undersøge,
om).
ok bíðr þó enn, ef nökkvat megi þat finnast í hans böggum,
er honum væri til sakagiptar (Mork. 106, 30). stefndi þá hverr
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
