Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - John Loewenthal, Zur germanischen Wortkunde (Forts.) - 75. mnd. temse - 76. schwed. ryssja
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
116 Loewenthal: Zur germanischen Wortkunde.
Hamusl ”Sieb7
1 zurück *). Etymologische Anknüpfungen
stehen aus.
Germ. *tamusl gehört zu idg. dem- wie nhd. bremse
(germ. Hremusí) zu idg. bhrem- (ai. bhrámate ”ist unstet,
schweift umher7
1
). Idg. dem- liegt vor in lat. densus ”dicht7
7
,
gr. óaöúg, alb. dent ”ich mache dicht”. Germ. Hamusl also
hypokori8tisch für Hamusl sihvön, idg. *demsï sikuën ’’dichte
Seihe7
7 d. i. ”Haarsieb”.
76. schwed. ryssja.
Schwed. ryssja, norw. dial, rúsa, rysa, rysja, ahd. rüsa1
nhd. reuse gehen auf *rüsjön, *rüsön zurück. Dies wäre
idg. *rüs(i)ä. Idg. *rus(i)a zeigt Zugehörigkeitsdehnung (ai.
sväsura-s ”Schwager” und gr. èuvgôç), idg. *rusiä nun ist aus
idg. *ursiä umgestellt (rus. versa ”Reuse”). Dies gehört zu abg.
vrêti ”schliessen”, vora ”saepimentum”, mnd. war, wer ”Wehr,
Eindämmung zum Fischfang” und bezeichnet ursprünglich den
Fischzaun (abg. vora ”saepimentum”= mnd. war ”Eindämmung
zum Fischfang”): idg. *uorä zu *ursia wie die Grundworte von
lat. colus ”Spinnrocken” und collum ”Hals”, got. hals 2), von
alb. kal ”Ähre” und abg. klasu, rus. kólosu ”Ähre“ 3).
Zum Sachlichen ist zu bemerken, dass auf der primi-
tivsten Stufe der Fischerei, die wir z. B. noch in Borneo
haben 4), das auszufischende Gebiet durch einen Zaun abge-
sperrt wird, gegen den man die Fische treibt. Diesem Zu-
stand entspricht mnd. war. Auf der nächsthöheren Stufe
der Entwicklung, die wir bei den Ugro-Finnen 5), Nord-
asiaten 6), nordamerikanischen Indianern 7) haben, zeigt der
Zaun der ersten Stufe einen im Grundriss sackartigen, blin-
den Ausgang, aus dem die Fische nicht zurück können, da
*) Pick’s Wb.4 III p. 156. 2) vgl. Walde, Lat. Et. Wb. s. v. 3) ebenda
und Berneker, Slav. Et. Wb. I. p. 549. 4) E. Gomes, Seventeen Years among
the Sea Dyaks of Borneo [London 1911], Abb. gegenüber p. 296. 5) Jankó,
Ursprung der magyarischen Fischerei (Exp. des Grafen Eugen Zichy Bd I.)
*) ebenda. ’) Weule. Leitfaden der Völkerkunde p. 49, p. 106.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>