Full resolution (TIFF) - On this page / på denna sida - Häfte 2 - Om brugen af konjunktiv i oldnorsk (M. Nygaard) - - I. Konjunktiv i hovedsætninger
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has been proofread at least once.
(diff)
(history)
Denna sida har korrekturlästs minst en gång.
(skillnad)
(historik)
b). 1. pers. flert. imp.:
skiljumk heilir (Sig. l, 52). –
hittumk í vík Varins (H. Hj. 22). auð mölum Fróða (Grott. 5).
róum síðan samfast – hlífum oss fyrst ok gætum vápna várra
– gørum þá sem harðasta hríðna (0. S. 38, 30 fgg.). hræðumk
vér guð (Hom. 27, 10). forðumk vér hvárntveggja háska ’ ok
vættum oss líknar af mildi guðs (Hom. 7, 1).
Anm. 1. Opfordring og befaling betegnes ogsaa ved skal
(præs. ind. af skulu), der egentlig udtrykker pligt, nødvendighed
og bestemmelse:
opt skal hann biðja fyrir sér ok opt lesa (Hom. 7, 13). eigi
skulu þér hræðask (Hom. 67, 27). þér skulut ráða, konungr
(O. S. 119, 27). fjölkunnigri konu skalattu í faðmi sofa (Hav. 113).
orðum skipta þú skalt aldregi við úsvinna apa (Hav. 122). standi
menn upp ok taki hann ok skall hann drepa (Nj. 87, 106). skulu
menn höggva bú eða taka aðra vist, sem menn þurfu til at foeða
sik, en menn geri ekki annat spellvirki (o. S. 206,12). þeir er
fremstir standa skulu setja spjótshala sína í jörðina – en þeir
er næstir standa, seti þeir sína spjótsodda fyrir brjóst hestum
þeira (Heimskr. 618, 17). Ogsaa 1. pers. flert.: skulu vér brjóta
þar upp grjót ok veit a karlmannliga vörn (Fl. I, 135, 21).
Stundom kan ogsaa skal bruges som en stærk betegnelse
for ønske; saaledes afvexler Sk. 27 fgg. skal, opfordrende konj.
og imp. i ønskeudtryk:
ara þúfu á skaltu ár sitja – matr sé þér meir leiðr – at
undrsjónum þú verðir – með þursi þríhöfðuðum þú skalt æ nara
– þik geð grípi – verðu sem þistill - Hrímgrímnir heitir þurs
er þik hafa skal – æðri drykkja fá þú aldrigi etc.
Anm. 2. I eddadigtene udtrykkes ønske, opfordring og
befaling stundom ved præs. konj. af skulu (skyli), tildels saa,
at ind. og konj. af dette verbum staar i sideordnede udsagn
uden forskjel i betydningen:
hér skyli engi öðrum granda (Grott. 6). hon skyli morna
(Oddr. 29). þitt skyli hjarta hrafnar slíta (Guð. 2, 8). þik skyli
allir eiðar bíta (H. H. 2, 30).
gáttir allar um skoðask skyli (Hav. 1). glaðr ok reifr skyli
gumna hverr (Hav. 15). fjár sins skylit maðr þörf þola (Hav. 40).
vin sínum skal maðr vinr vera, þeim ok þess vin; en úvinar sins
skyli engi maðr vinar vinr vera (Hav. 43). Cfr. Hav. 6; 33; 42;
54-56; 64; 75; 93; Oddr. 22.[1]
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
