Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Hægstad: Nekrolog. 383
Hans Ross.
Hans Ross, som döydde i sumar 16 juli, 81 aar gam all, var
arvtakar etter Ivar Aasen i arbeidet med studiet av nynorsk maal.
I sume maatar er der mykjen likskap i det arbeidet desse tvo
menner hev gjort. For baae tvo vart hovudverki eit stort leksi-
kalsk og eit likso vigtugt grammatikalsk arbeid.
Det ordfang som Ivar Aasen hev lagt fram i ”Norsk Ordbog*
(1873) kann ein vel rekna til umkr. 40,000 ord. Men i fortalen
segjer han at der vel enno er mykje att som ikkje er samla (for-
talen s. VI). Desse ordi hev vorte sanna ved Ross’ ”Norsk Ord-
bog. Tillæg til ”Norsk Ordbog” af Ivar Aasen”. Ho inneheld
35,000 à 40,000 ord, som ikkje fyrr var framfunne eller tydcle,
umfram fleire nögjare upplysningar um former og uttale eller nye
tydingar av slikeord som Aasen alt hadde i si ordbok, og nye
finnestader. Ved baae bökerne er det elles aa merka at ei stor
mengd med vanlege samansette ord er utelatne med yverlegg
(Aasen Fort. V I ; Ross fort. V I), so ein forgjæves vil leita etter
slike ord som t. d. sjobygd, bygdesnakk, havluft, hustale, som er
kjende og i bruk alle stader, eller samansetningar som blaalopptn,
skamloppen Trh. Helg. (Ross hev likevel vatsloppen). Av nyare
ord fraa svensk, dansk, tysk og andre maal, som til deils kann
vera innkomne i folkem aalet i byarne og derifraa i sume, stundom
endaa mange bygder, er det ogso mykje som ikkje er medteke,
t. d. slöjd no aaím., mössa, huva (jfr. likevel M yssa? Ross); an-
taka, begripa, anfektelse, ansikt-, fe s (eng. face), sjapp (eng. shop)-,
mest i byarne; klue m. Bergen {en Jclue me garn = holl. een kluwen
garn). Medan baae forfattarane soleis er samde um at det er det
norröne ordfang som det gjeld aa bera fram, er der likevel ogso
her ein liten skilnad millom deim, med di Aasen ikkje gjerne
tek med mindre gjæve ord (ord med ”lidet Værd”), t. d. skjellsord
og surne av dei utålige ord for aa ganga paa ein viss maate odi.
Av slike ord hev Ross mange fleire. Dette hev sjölvsagt saman-
heng med den umstoda at Aasens bok kom fyrst, og at det galdt
for honomum aa draga fram det norske ordfang som var mest
utbreidt og hadde störst verd, ikkje berre for vitskapen, men ogso
for deim som maatte ynskja aa nytta nynorsken til meir aalment
bruk. For etterfylgjaren vart det daa sjölvsagt den næraste upp-
gaava aa spreida meir ljos yver det heile og taka med so mykje
som mogelegt av det som var att, endaa um noko av det fraa
ymse synsstader maatte hava mindre verd. Dette gjorde daa ogso
Ross paa ein maate, som baade det norske folk og maalvitskapen
hev grunn til aa vera takksam for. — Han var vel budd, daa han
gjekk i gang med arbeidet. Um han enn ikkje sjölv var bonde-
fodd som Ivar Aasen, hadde han daa som barn vakse upp millom
bönder i ei norsk bygd, og hadde eit ovleg fint öyra for spraak-
AK«IT FOR NORDISK FILOLOGI XXXI, NT FÖLJD XXYII.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
